Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

3φτερη ή 4φτερη;

Για πολλά χρόνια τώρα, κεντρικό θέμα στην αναζήτηση της κατάλληλης προπέλας, είναι ο αριθμός των πτερυγίων της. Η τεράστια ποικιλία τύπων, σκαφών και κινητήρων, με τους αντίστοιχους συνδυασμούς, δημιουργούν πραγματικό πονοκέφαλο. Είναι έτσι;

Το παραδοσιακό επιχείρημα, είναι ότι οι 4φτερες είναι πιο αργές από τις 3φτερες και αυτό – ως ένα σημείο, είναι αλήθεια. Σήμερα, όπου η πρόοδος στη ναυπηγική είναι τεράστια, τόσο μέσα από τις σχεδιαστικές αντιλήψεις όσο και από τα χρησιμοποιούμενα υλικά, σε συνδυασμό με τις υψηλότερες τιμές των καυσίμων, έχουν κάνει επιτακτική την ακριβή – όχι σε οικονομικό μέγεθος – επιλογή της προπέλας, του μέσου μεταφοράς της ενέργειας από τον κινητήρα στην πράξη. Πλέον, η ταχύτητα ασκεί γοητεία σε ολοένα και λιγότερους ιδιοκτήτες, όπου το ζητούμενο πλέον είναι ένα και σταθερό. Η χαμηλή κατανάλωση.

Η εμφάνιση των 4φτερων προπελών στην αγορά, δεν είχε στόχο να βελτιώσει τις ταχύτητες των σκαφών, αλλά να δώσει λύσεις σε κάποια άλλα ζητήματα που είχαν διαπιστωθεί,, όπως ο αερισμός, η αδυναμία προσέγγισης του ορίου στροφών, η λειτουργία του κινητήρα πιο ρηχά, αυτού δηλαδή που συνήθως λέμε … μια τρύπα επάνω. Έτσι πήραν θέση στους άξονες των μηχανών με μάλλον παρεξηγημένο σκοπό και στόχο, αλλά με καταγεγραμμένη απώλεια κόμβων στις τελικές ταχύτητες.

Με την πάροδο των χρόνων, εκείνα τα πρώτα σχέδια των 4φτερων βελτιώθηκαν και εξελίχθηκαν τόσο πολύ, που πλέον μπορούν να γίνουν πρώτης τάξεως επιλογή σχεδόν για όλες τις χρήσεις. Οι ‘επιδόσεις’ που καταγράφονται, είναι παντού ικανοποιητικές, τόσο σε ταχύτητα, όσο και κατανάλωση.

Η προσθήκη της τέταρτης λεπίδας στον σχηματισμό, ευνοεί την πιο εύκολη μετατόπιση στο νερό, σε σύγκριση με την αντίστοιχη διάταξη των τριών. Όσον αφορά στη συμπεριφορά, στις περισσότερες περιπτώσεις, βοηθούν τη γάστρα να μένει στο νερό, έχουν πιο γρήγορα πλανάρισμα, καλή σχέση ταχύτητας/κατανάλωσης σε μεγέθη κρουαζιέρας, ικανοποιητική ώση σε φορτία, παρέχουν τη δυνατότητα τοποθέτησης του κινητήρα πιο ψηλά, τουλάχιστον διερευνητικά, χωρίς φαινόμενα εξαερισμού – σπηλαίωσης. Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, κρατούν το σκάφος πλαναρισμένο με λίγες στροφές και πάντως λιγότερες από μια 3φτερη. Οι παλαιότεροι, θα θυμούνται με νοσταλγία (;) τις φοβερές και τρομερές 5φτερες, που ήταν ιδανικές για πολλά πράγματα μαζί, πάνω στους άξονες των ισχυρών δίχρονων.

Επί της ουσίας, πιστεύω πως είναι άδικη η απ’ ευθείας σύγκριση των δύο διαφορετικών αυτών προπελών. Μια καλή περίπτωση για καταγραφή συγκρίσιμων αριθμών και συμπερασμάτων, είναι να γίνεται δοκιμή στο ίδιο σκάφος, με ίδια φορτία, ίδιο καιρό και ίδιο χρόνο. Αντίστοιχα, αν το ίδιο γίνει σε ένα άλλο σκάφος, με τους ίδιους όρους, τότε θα είναι διαφορετικά τα συμπεράσματα και οι αριθμοί και αυτό είναι προφανές.

Θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να έχουμε υπ’ όψη μας, πως η τέταρτη λεπίδα στον αφαλό της προπέλας, προκαλεί αυξημένη μετατόπιση νερού, και εξ’ αυτού, κατανάλωση έργου, οπότε χρειάζεται σχετικά μεγαλύτερη ιπποδύναμη για τη λειτουργία του κινητήρα στις ίδιες με την 3φτερη στροφές. Δηλαδή, επιβάρυνση στην κατανάλωση και πιο εύκολη ‘πρόσβαση’ στο ανώτερο όριο στροφών. Αν όμως, η 4φτερη είναι ένα βήμα μικρότερο από την 3φτερη, τότε το αποτέλεσμα θα είναι σχεδόν ίδιο. Και τότε, εν όψει της πιο ορθολογιστικής λειτουργίας του κινητήρα, θα προκύψει μείωση στην τελική επίδοση, που σε μέσο όρο για βήματα 19’’ – 21’’ είναι συν – πλην κάτι, 2 κόμβοι. Αυτή, είναι και η μόνη ‘χειροπιαστή’ διαφορά ανάμεσα στους δύο τύπους. Γράφουμε τα αποτελέσματα σε πινακάκια και μετά αποφασίζουμε.

Σημαντική παράμετρος, πριν φτάσετε στο στάδιο δοκιμών, είναι να έχετε οριοθετήσει τον τρόπο χρήσης του σκάφους, την ταχύτητα μετακίνησης αλλά και την κατανομή φορτίων. Σε κάθε περίπτωση, η γάστρα πρέπει να αποδίδει αυτά που υπόσχεται ο σχεδιαστής και μεταφράζει ο κατασκευαστής. Κλείνοντας αυτό το γενικόλογο σχόλιο, μπορείτε εύκολα να δείτε τις σημαντικές διαφορές συμπεριφοράς σε επίδοση και οικονομία, πλέοντας με ανοιχτές και κλειστές τέντες. Το βάρος τους, είναι μικρό, αλλά η επιβάρυνση σημαντική.