Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

… είχε ακόμη λίγο φως, όταν λύσαμε για να περάσουμε απέναντι, στην Κάλυμνο. Μπήκαμε στο λιμανάκι της Μελιτσάχας. Όσο περίεργο όνομα είχε το μέρος, τόσο φιλόξενους και καταδεκτικούς ανθρώπους έχει. Χώρος, δεν υπήρχε ούτε για δείγμα. Κάπου απέναντι, στο ντόκο κάτω από το δρόμο, φαινόταν ένα κενό, ανάμεσα σε άλλα δεμένα μικρά σκάφη …
 

Δεν μπορώ να το πω αλλιώς. Στριμωχτήκαμε ανάμεσα σε άλλα μικρότερα σκάφη. Από τα μεγέθη τους, ο χώρος ήταν ούτως ή άλλως μικρότερος, οπότε το ‘στρίμωγμα’ είχε έννοια κυριολεκτική. Βγήκαμε και οι έξι στο ντόκο. Ο Πάνος και η Όλγα, βρήκαν δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο που μόλις είχε ξεκινήσει να λειτουργεί. Εξαιρετικό από κάθε άποψη, καθαρό και περιποιημένο. Και για να μην αρχίσουμε να δαγκώνουμε ο ένας τον άλλο, προσεγγίσαμε στην πρώτη ταβέρνα που βρέθηκε μπροστά μας.
 

Καμμιά φορά, τα τυχαία, είναι και τυχερά. Και πολύ μάλιστα. Ανεβήκαμε από 3 – 4 σκαλοπάτια στο χαγιάτι. Απ’ έξω, έλεγε ‘Η ταβέρνα της Άννας’. ‘Ψαροκατάσταση’. Βολευτήκαμε, παραγγείλαμε και σε ελάχιστο χρόνο, είχαμε μεταφερθεί αλλού. Στο χωράφι της απόλαυσης. Το ένα πιάτο, καλύτερο από το άλλο. Όλα, σπιτικά μαγειρεμένα από την Άννα. Κατά την άποψη μου, κορυφαίο πιάτο, τα ντολμαδάκια της. Απλά απίστευτα. Το κουμάντο έξω, το έκανε ο γιός της Ο Παντελής, που λίγο μετά βρέθηκε μαζί με ολόκληρη την οικογένεια. Είχε βλέπετε τας γενέθλια του και του είχαν ετοιμάσει τη σχετική έκπληξη, με τούρτα, κεριά κλπ. Ε, έγινε χαμός.
 

Από κοντά, και ο πάτερ φαμίλιας. Ο καπετάν Γιώργος. Μια σκηνική εικόνα που μένει στο νου. Καπετάνιος, Καλύμνιος, σφουγγαράς, ψαράς. Είχε ταξιδέψει, ψαρέψει και καταδυθεί, σε μέρη που δεν τα βάζει ο νους. Ήταν μοναδική εμπειρία και απόλαυση να τον ακούμε να μας διηγείται παλιές ιστορίες και εμπειρίες του, μέχρι αργά το βράδυ. Παρά την κούραση που είχαμε.
 

Την επομένη το πρωί, μας ‘περίμενε’ κάποιος ντόπιος. Όχι επί τούτοις, αλλά είχε και το νου του να μας δει. Είχαμε δέσει στη θέση του. Μας εξήγησε λοιπόν, πως το ‘καθεστώς’ εκεί, ήταν αυτό που ορίζει η κοινή λογική – λέω εγώ, μπήκα, βρήκα, έδεσα. Δεν υπήρχαν ατομικές θέσεις, απλά οι ντόπιοι ήξεραν ποιος έδενε που και δεν ενοχλούνταν μεταξύ τους. Ένα ξένο όμως, τον υποδεχόντουσαν φιλικά και δεν τον ενοχλούσαν ούτε τον έδιωχναν. Όλα αυτά, με χαμόγελο και καλή διάθεση …
 

Και πριν ξεκινήσω την περιήγηση και τις εντυπώσεις μου από την ενδοχώρα, ιδού πληροφορίες και στοιχεία για το νησί. Η νήσος Κάλυμνος λοιπόν, ανήκει στο Δωδεκανησιακό νησιωτικό συγκρότημα και βρίσκεται στο ΝΑ Αιγαίο, ανάμεσα στο Ικάριο (ΒΔ) και το Καρπάθιο (Ν) πέλαγος. Εντοπίζεται 183 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά του Πειραιά και 85 βορειοδυτικά της Ρόδου (γεωγραφικό πλάτος 36° 57’, γεωγραφικό μήκος 026° 59’). Κείται νότια της Λέρου, από την οποία χωρίζεται από το ομώνυμο δίαυλο, ΒΔ της Κω και ανατολικότερα των Μικρασιατικών ακτών, από τις οποίες απέχει περίπου 14 ναυτικά μίλια. Ο κύριος άξονας προσανατολισμού της νήσου είναι ΒΔ – ΝΑ.
 

Η Κάλυμνος αποτελούσε μέχρι πρότινος την έδρα της ομώνυμου επαρχίας στην οποία υπαγόντουσαν διοικητικώς οι νήσοι Πάτμος, Λέρος, Λειψοί, Αρκοί, Αγαθονήσι, Κίναρος και Αστυπάλαια. Το νησί της Καλύμνου συνδέεται ακτοπλοϊκά άμεσα με Πειραιά, Ρόδο, Κω, Σάμο, Αγαθονήσι, Αρκιούς, Πάτμο, Λέρο, Αστυπάλαια, Νίσυρο, Τήλο, Σύμη, Τέλενδο, Ψέριμο, Πλάτη και Καλόλιμνο και αεροπορικά με Αθήνα με καθημερινές πτήσεις. Το νησί πλαισιώνεται από πλήθος μικρών νησίδων, τις νησίδες Καλόλιμνο, Καλαβρό, Τέλενδο, Αγ. Κυριακή, Πλάτη, Επάνω, Σαρί, Νερά, Αγ. Νικόλαο και Ψέριμο. Από αυτές κατοικούνται η Τέλενδος, η Ψέριμος και η Πλάτη ενώ στην Καλόλιμνο υπάρχει φυλάκιο.
 

Ο δήμος Καλυμνίων περιλαμβάνει το νησί της Καλύμνου, τα κοντινά νησιά Ψέριμος και Τέλενδος καθώς και τις γύρω νησίδες. Η Κάλυμνος βάσει νόμου είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Καλύμνου, όπου στην επαρχία υπάγονται τα νησιά Λέρος, Πάτμος, Αστυπάλαια, Αγαθονήσι, Λειψοί, Αρκοί, Ψέριμος και Τέλενδος. Το νησί των σφουγγαράδων, είναι το τέταρτο σε μέγεθος νησί των Δωδεκανήσων είναι παγκοσμίως γνωστό ως διεθνές κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας σφουγγαριών με παράδοση εκατοντάδων χρόνων. Μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Κάλυμνος παρέμεινε η μοναδική ελληνική σπογγαλιευτική δύναμη, με εξαγωγές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εξαιτίας της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας της θεωρείται και ένας διεθνώς αναγνωρισμένος προορισμός εναλλακτικών διακοπών, ένας πραγματικός παράδεισος για τους λάτρεις της αναρρίχησης, της κατάδυσης, της ορεινής πεζοπορίας και της σπηλαιολογίας!
 

Χώρα και οικισμοί
 

H πρωτεύουσα της Καλύμνου που είναι η Πόθια, είναι ένας πολύχρωμος νησιώτικος οικισμός αμφιθεατρικά χτισμένος στις παρυφές δύο αντικριστών λόφων. Ο οικισμός διατηρεί αξιόλογη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία, αφού στα στενά του δρομάκια στέκουν αντικριστά παλιά αρχοντικά (ένα από αυτά είναι το αρχοντικό Βουβάλη, οικία του πιο γνωστού σπογγέμπορα και ευεργέτη του νησιού), επιβλητικά καπετανόσπιτα και μονόχωρα λαϊκά σπίτια σφουγγαράδων. Κάθε συνοικία έχει και την δική της εκκλησία, αλλά πιο εντυπωσιακές θεωρούνται ο ναός Σωτήρος Χριστού (1861), με τον ασημένιο τρούλο και το μαρμάρινο τέμπλο του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά και ο ναός του Αγίου Νικολάου. Επιβλητικά κτίρια, όπως το Επαρχείο και το Δημαρχείο, μαρτυρούν τις αρχιτεκτονικές επιρροές της ιταλικής κατοχής στο νησί.
 

Γνωρίστε την ιστορία του τόπου με μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου δεσπόζει η περίφημη χάλκινη «Κυρά της Καλύμνου» ̇ στο Ναυτικό Μουσείο με αντικείμενα από ναυάγια που εξιστορούν την παράδοση και τις μεθόδους σπογγαλιείας, ενώ στο «Καλύμνικο Σπίτι» θα μάθετε περισσότερα για τον καλύμνικο τρόπο ζωής στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα. Απαραίτητη είναι μια επίσκεψη και στο επιβλητικό Κάστρο Χρυσοχεριάς, που κτίστηκε τον 15ο αι. από τους Ιωαννίτες Ιππότες. Στις παρυφές του θα συναντήσετε και τους τρεις πετρόκτιστους ανεμόμυλους, σήμα κατατεθέν του νησιού. Όταν τελειώσετε την βόλτα σας στα σοκάκια της χώρας- και αφού απολαύσετε την μαγευτική θέα της χώρας από την εκκλησία του Άγιου Σάββα- κατευθυνθείτε στον παραλιακό δρόμο και δοκιμάστε σε ένα από τα γραφικά ταβερνάκια το «σπινιάλο», τον μεζέ των βουτηχτάδων από φούσκες, αχινούς ή σαλάχια που συντηρούνται σε θαλασσινό νερό ή το «μούρι», γεμιστό αρνί ή κατσίκι στη γάστρα.
 

Γύρω από τη Χώρα ξεδιπλώνονται γραφικοί οικισμοί- όπως ο Πάνορμος, το Χωριό, τα Σκαλιά και οι Μυρτιές. Σε καμία περίπτωση μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τον Βαθύ. Ένα από τα κοσμήματα του νησιού, μια πράσινη πινελιά στο άγονο τοπίο των βράχων σε απόσταση 11 χμ από την Πόθια, ο Βαθύς είναι μια εύφορη κοιλάδα με εσπεριδοειδή που καταλήγει σε βαθύ κόλπο. Γνωρίζατε ότι το νησί διαθέτει το δικό του φιόρδ; Κι όμως! Το λιμανάκι της Ρήνας στον Βαθύ είναι ένα πανέμορφο κανάλι με γαλαζοπράσινα νερά που παραπέμπει σε νορβηγικό φιόρδ!
 

Λέγεται ότι η Κάλυμνος οφείλει το όνομά της στο «κάλλος των υδάτων που βρέχουν τις ακρογιαλιές της». Δεν είναι λοιπόν περίεργο το ότι στο νησί συναντά κανείς αμέτρητες ονειρεμένες παραλίες, ιδανικές για αξέχαστες βουτιές! Από τις πιο δημοφιλείς είναι η αμμώδης παραλία του Μασουρίου, 9 χλμ. δυτικά της Πόθιας. Τα Θέρμα είναι η πιο κοντινή (οργανωμένη) παραλία στην Πόθια, σε απόσταση 2 χλμ. ενώ τα Βλυχάδια (5 χλμ. από την Πόθια) αποτελούνται ουσιαστικά από δύο παραλίες, μία αμμώδη και μία με βότσαλο. Τα Λινάρια θεωρούνται οικογενειακή παραλία, ενώ οι νέοι προτιμούν το κοσμοπολίτικο Καντούνι. Ο Πλατύς Γιαλός φημίζεται για τη μαύρη αμμουδιά του και είναι ιδανικός για ψάρεμα, ενώ ο Εμπορειός είναι ιδανικός για wind και kite surfing. Αν θέλετε να απομονωθείτε επιλέξτε τον κόλπο των Αργινώντων ή τις παραλίες Αλμυρές, Δρασώντα, Πεζώντα, Παλιονήσου, Σικάτη και Πετρώντα που είναι προσβάσιμες μόνο με καΐκι.
 

Η Κάλυμνος των αναρριχητών.
 

Απόκρημνα, επιβλητικά βράχια που κάποτε φάνταζαν σαν κατάρα στους κατοίκους, έχουν αποδειχθεί τελικά ευλογία για τους λάτρεις της αναρρίχησης! Όλο το νησί αποτελεί μια μοναδική φυσική πίστα με περισσότερες από 1300 χαραγμένες αναρριχητικές διαδρομές κάθε βαθμού δυσκολίας. Η καταλληλόλητα του νησιού για αναρρίχηση διαπιστώθηκε τυχαία το 1997 από Ιταλούς αναρριχητές, οι οποίοι εγκαινίασαν 40 διαδρομές. Οι διαδρομές αυτές αναπτύχθηκαν περαιτέρω με την συνδρομή όλων των τοπικών φορέων και έτσι το νησί θεωρείται σήμερα κορυφαίος αναρριχητικός προορισμός. Αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών ήταν και η καθιέρωση του Αναρριχητικού Φεστιβάλ το 2000, που προσελκύει κάθε χρόνο στο νησί κορυφαίους αναρριχητές από όλο τον κόσμο!
 

Η Κάλυμνος είναι όχι μόνο νησί του «ύψους», αλλά και του «βάθους»! Ο πανέμορφος βυθός της με τα ναυάγια, τους πολύχρωμους υφάλους και τις μυστηριώδεις θαλάσσιες σπηλιές αποτελεί πόλο έλξης για τους λάτρεις της κατάδυσης. Στο νησί λειτουργούν οργανωμένα καταδυτικά κέντρα, προσφέροντας καταδύσεις σε επιλεγμένα σημεία απαράμιλλης υποβρύχιας ομορφιάς όπως ρέστες, ναυάγια, υποβρύχια σπήλαια και υφάλους με πλούσια χρώματα και ζωή. Επίσης, στο νησί λειτουργεί και η Σχολή Δυτών Καλύμνου (πληροφορίες στο Λιμεναρχείο Καλύμνου). Κάθε χρόνο διοργανώνεται, επίσης, το «Καταδυτικό Φεστιβάλ και Αγώνες Σκανταλόπετρας», που προσφέρει στους συμμετέχοντες μοναδική εμπειρία υποβρύχιας, και όχι μόνο, γνωριμίας με το νησί. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δοκιμή και εκπαίδευση στην κατάδυση με Σκανταλόπετρα, επίδειξη καταδυτικών μεθόδων, ξεναγήσεις σε εξειδικευμένα μουσεία, αυτόνομες και ελεύθερες καταδύσεις, καθώς και διαγωνισμό υποβρύχιας φωτογραφίας.
 

Πεζοπορικές διαδρομές.
 

Κάποιες ενδεικτικές διαδρομές πεζοπορίας είναι από το Χωριό προς το Κάστρο της Χρυσοχεριάς (διάρκεια, περίπου 20’) ή προς την κορυφή του Προφήτη Ηλία (συνολικού μήκους 5 χλμ.) και από την Κάλυμνο (Πόθια) προς τον Βαθύ (μήκους 4,5 χλμ.) από το παλιό ιταλικό πλακόστρωτο μονοπάτι. Στο νησί έχουν καταγραφεί περισσότερα από 50 σπήλαια, που συνδέονται με συναρπαστικούς θρύλους και παραδόσεις. Μπορείτε ενδεικτικά να περιηγηθείτε στο σπήλαιο των Επτά Παρθένων, στο σπήλαιο της Κεφάλας με τον πλούσιο σταλακτικό διάκοσμο (προσβάσιμο με καΐκι από την Πόθια ή τις Μυρτιές) και το Δασκαλειό (προσβάσιμο μόνο διά θαλάσσης από το λιμάνι της Ρήνας).
 

Μην ξεχνάτε ότι δίπλα στην Κάλυμνο βρίσκονται τα πανέμορφα μικρά νησάκια Ψέριμος και Τέλενδος, ιδανική επιλογή για όσους αναζητούν ήρεμες και γαλήνιες διακοπές! Στην Τελενδο, ο μοναδικός οικισμός του νησιού είναι κτισμένος απέναντι από το στενό Καλύμνου-Τελένδου. Στο νότιο τμήμα του νησιού υπάρχει ωραίο πευκοδάσος, με λείψανα βυζαντινών σπιτιών (Θόλοι), ενώ αξίζει να δείτε το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη και να απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα, την παλαιοχριστιανική νεκρόπολη και το κάστρο του Αγίου Κωνσταντίνου. Μπορείτε να κολυμπήσετε στον Χοχλακά, την Πλάκα, την Πόθα και το Paradise, ενώ το νησί προσφέρεται ακόμα για καταδύσεις στην αρχαία πολιτεία ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Τέλενδο, πεζοπορία, αναρρίχηση και ψαροντούφεκο. Συνδέεται με καραβάκι με τον κόλπο των Μυρτιών, στην Κάλυμνο.

Ιστορία
 

Το νησί της Καλύμνου έχει παρόμοια ιστορία με όλα τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου. Η Κάλυμνος κατοικείται από την προ-Μινωϊκή εποχή. Μετά τον θάνατα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένας από τους διαδόχους του, ο Πτολεμαίος ο 1ος της Αιγύπτου, ανέλαβε την εξουσία όλης της Δωδεκανήσου. Οι κάτοικοι του συμπλέγματος ήταν οι πρώτοι Έλληνες που έγιναν Χριστιανοί επειδή οι Απόστολοι Παύλος και Ιωάννης περάσανε από εκεί για να διδάξουν τη θρησκεία τους. Κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών Κάλυμνος: διακοπές Κάλυμνος – τουριστικές πληροφορίες Κάλυμνος – Κάλυμνος, Δωδεκάνησαχρόνων η Κάλυμνος ήταν ένα ισχυρό νησί όπως και όλα τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου έως και περίπου τον 7ο αιώνα μ.Χ. οπότε και άρχισαν να προσελκύουν διάφορους κατακτητές λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Τον 14ο αιώνα οι Ιππότες του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη κυριάρχησαν στα Δωδεκάνησα και κατά συνέπεια και στην Κάλυμνο. Ακολούθησαν οι Τούρκοι το 1522 έως και το 1912 οπότε και κατέλαβαν το νησί οι Ιταλοί. Όταν οι Ιταλοί παραδόθηκαν, οι Άγγλοι πήραν τα ινία μέχρι που το 1947 η Κάλυμνος οριστικά πιά απελευθερώθηκε και όπως και όλα τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα ενώθηκε στο νεοσύστατο

Ελληνικό κράτος.

Ιστορικοί χώροι & Μνημεία
 

Ακρόπολη Πόθιας (βόρεια της Πόθιας) - Διακρίνονται μόνο τα θεμέλιά αρχαίου οχυρού της Ελληνιστικής Περιόδου χτισμένου σε βραχώδη περιοχή. Οι ορθογωνιασμένοι λίθοι του ενσωματώθηκαν σε νεότερες οικίες της Πόθιας.
Δάμος (Δάμος = Δήμος στα Δωρικά - βόρεια του δρόμου Χώρα-Ελιές) - Πλούσιος αρχαίος οικισμός που έφτασε στο απόγειο της ακμής του τους Πρώιμους Ελληνιστικούς έως και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Ανάμεσα στα καλά διατηρημένα κτίσματα ξεχωρίζουν ερείπια μεγάλου συγκροτήματος λουτρώνα, πλακόστρωτος κλιμακωτός δρόμος, οικίες, εργαστήρια, λαξευτά πηγάδια, ίχνη ισοδομικού τείχους, λαξευτοί και θαλαμοειδείς τάφοι με πολύτιμα κτερίμσατα και άλλα ευρήματα.
Ιερό Δηλίου Απόλλωνα (ΝΑ του Δάμου, περιοχή Πηγάδια) - Ο χώρος αποτελούσε τον επισημότερο και σπουδαιότερο τόπο λατρείας της αρχαίας Καλύμνου και λειτουργούσε ως πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο των Καλυμνιακών δήμων και φυλών. Πλούσια ευρήματα, όπως επιγραφές, βάσιες αγαλμάτων, ειδώλια, σπασμένα πήλινα αγγεία κ.ά. αποδεικνύουν τη λατρευτική χρήση του χώρου από τις αρχές της 1ης π.Χ. χιλιετίας (Γεωμετρική Περίοδος) αδιάκοπα έως την Παλαιοχριστιανική Εποχή. Το Ιερό αποκτά μνημειακά οικοδομήματα λατρευτικού και πολιτικού χαρακτήρα τον 4ο και 3ο π.Χ. αιώνα.
Ναός Δηλίου Απόλλωνα (4ος αι. π.Χ.) - Ιωνικού ρυθμού, κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από μάρμαρο. Οι κίονες του σώζονται στο ναό της Παναγίας της Κεχαριτωμένης στη Χώρα, ενώ βάσεις και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη χρησιμοποιήθηκαν στον ερειπωμένο παλαιοχριστιανικό ναό του "Χριστού της Ιερουσαλήμ". Μεταξύ 391-435 μ.Χ. καταστρέφεται ο ναός και το Ιερό και στη θέση του, με υλικό από τα οκοδομήματά του, αναγείρονται πρώτα ο ναός Χριστός της Ιερουσαλήμ και λίγο αργότερα η Αγία Σοφία η Ευαγγελίστρια.
Χριστός της Ιερουσαλήμ (5ος αι. μ.Χ.) - Τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική κτισμένη με αρχαίο οικοδομικό υλικό από τον Ιωνικό Ναό του Δηλίου Απόλλωνα. Σύμφωνα με την παράδοση το ν αό έκτισε η Αγία Ελένη ή ο Αρκάδιος κατά την επιστροφή τους από την Ιερουσαλήμ. Έχει αποκαλυφθεί ωραίο ψηφιδωτό στο νότιο κλίτος παρόμοιο με ψηφιδωτά βασιλικών της Κω. Ο ναός καταστράφηκε στα μέσα του 6ου ειώνα από σεισμό και επισκευάστηκε άμεσα αλλά εγκαταλείφθηκε οριστικά τον 7ο αιώνα εξαιτίας των Αραβικών θαλάσσιων επιδρομών. Αγία Σοφία ή Ευαγγελίστρια (κοντάσ το Χριστό της Ιερουσαλήμ, τέλη 5ου ή αρχές 6ου μ.Χ. αι ) - Επιβλητικός τρίκογχος ναός που καταστράφηκε από τον σεισμό του 554μ.Χ. και επισκευάσθηκε στη συνέχεια. Εγκαταλείπεται οριστικά τον 7ο αιώνα, ενώ την Υστεροβυζαντινή περίοδο ανεγείρεται μπροστά από την αψίδα του Ιερού Βήματος παρεκκλήσιο ερειπωμένο σήμερα. Οι ανασκαφές δεν αποκάλυψαν πλήρως το ναό. Από τον εσωτερικό διάκοσμο σώζονται εντυπωσιακά πολύχρωμα ψηφιδωτά δαπέδου.
Καστέλλι (στην ομώνυμη περιοχή) - Βυζαντινό φρούριο για τον έλεγχο της θάλασσας ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Τέλενδο, σε περιοχή εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Το φρούριο (σε χρήση μέχρι τον 9ο ή και τον 10ο αιώνα), σε εξαιρετική στρατηγική θέση, αξιοποιεί τη φυσική διαίρεση του υψώματος σε δύο ανισοϋψή επίπεδα, έτσι ώστε να αμύνεται σε επιθέσεις από στεριά και θάλασσα. Στο εξωτερικό τείχος ανοίγονται πύλες ενώ η παροχή νερού διασφαλίζεται από υδατοδεξαμενές.
Κάστρο Χώρας ή Μεγάλο Κάστρο (τέλη 15ου αι.) - Σε φυσικό ύψωμα 255μ με μια μοναδική πύλη εισόδου υψώνεται η καστροπολιτεία της Ιπποτοκρατίας στην παρούσα της μορφή, αν και η ανθρώπινη δραστηριότητα στο χώρο χρονολογείται από τα προϊστορικά χρόνια. Έχουν ανακαλυφθεί αξιόλογα ευρήματα Κλασικών και Ελληνιστικών χρόνων. Οι πρώτες οχυρώσεις χρονολογούνται κατά τον 11ο αιώνα. Μεσολαβεί ο μεγάλος σεισμός του 1492, και στα 1495 το Νέο Κάστρο είναι έτοιμο. Στο μέσο του ανατολικού τείχους υψώνεται συγκρότημα πύργων για κανόνια. Δύο εντοιχισμένα οικόσημα του 1519 μαρτυρούν την ιπποτική δεσποτεία. Το Κάστρο κατοικείται και στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1513-1912) όμως από τα μέσα του 18ου αι. εκλείπουν οι κίνδυνοι και οι κάτοικοι χτίζουν σπίτια στην περιοχή της Χώρας. Η κατοίκησή του, έστω και περιορισμένη, συνεχίζεται μέχρι και τα μέσα του 19ου αι. Ο οικισμός του Κάστρου ήταν ευρύς και πυκνοδομημένος (1200-1500 κάτοικοι). Στα εναπομείναντα αρχιτεκτονήματα, εκτός από αρκετά σπίτια, ξεχωρίζουν δύο μεγάλες υδατοδεξαμενές, μια πέτρινη γούρνα ελαιοτριβείου και τμήμα του πέτρινου κυλίνδρου σύνθλιψης της ελιάς. Μέσα στο Κάστρο διατηρούνται σε καλή κατάσταση 10 εκκλησάκια, τα περισσότερα αγιογραφημένα από τοπικό εργαστήριο.
Ρωμαϊκός τάφος Φλάσκα (50μ βόρεια του Σταδίου Καλύμνου, στα δυτικά της περιοχής Φλασκάς) - Υπέργειο ταφικό μνημείο της Ρωμαιοκρατίας με τέσσερις ταφικούς θαλάμους που διατηρείται σε καλή κατάσταση. Το μηνμείο, αν και πλήρως συλημένο εδώ και καιρό, ήταν σε χρήση έως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους.
Πέρα Κάστρο ή Κάστρο της Χρυσοχεριάς (στο μέσο της διαδρομής μεταξύ Χώρας και Πόθιας) - Ο χώρος βρίσκεται συνεχώς σε χρήση από τη Νεολιθική εποχή. Λόγω θέσης ηγεμονεύει από φυσικό ύψωμα τη Χώρα και την Πόθια. Στα χρόνια της Ιπποτοκρατίας, εξαιτίας των κλιμακούμενων τουρκικών επιθέσεων στα νησιά, ο διοικητής των νησιών Κω, Καλύμνου, Λέρου και Νισύρου, Ιππότης Fantino Quirini μετά από διαταγή του Μεγάλου Μάγιστρου Jean Bonpart de Lastic υποχρέωσε τους κατοίκους να χτίσουν ένα νέο, προσωπικό κάστρο. Αποτελείται από περιμετρικό τείχος, δύο κυκλικούς πύργους, δύο εισόδους, και ένα προτείχισμα. Στο εσωτερικό τα λίγα οικοδομήματα διατηρούνται σε καλή κατάσταση: Μία ορυκτή και κτιστή αποθήκη τροφών, δύο εκκλησάκια, το νεότερο του Αγίου Γεωργίου και το παλαιότερο της Παναγίας. Το Κάστρο εγκαταλείφθηκε οριστικά στα τέλη του 15ου αι., εξαιτίας των αδιάκοπων επιδρομών των Τούρκων, επειδή λόγω του μικρού μεγέθους του δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του πληθυσμού και κυρίως επειδή το Μεγάλο Κάστρο της Χώρας ήταν έτοιμο στα 1495.
Τρεις πετρόχτιστοι ανεμόμυλοι (ΒΑ του Κάστρου) - Ορατοί από το λιμάνι, αποτελούν το "σήμα κατατεθέν" της Καλύμνου.
Οχυρωμένος οικισμός Αγίου Κωνσταντίνου (Βόρεια Τέλενδος) - Κατοικήθηκε από το β' μισό του 6ου αι. μ.Χ. μέχρι και ίσως τα τέλη του 10ου αι. Περιβάλλεται από τείχος με εσωτερικά περιμετρικό διάδρομο και μια πύλη εισόδου. Στο εσωτερικό απλώνεται εκτεταμένος Βυζαντινός οικισμός με ποικίλα οικήματά, μεγάλη υδατοδεξαμενή και ερείπια μιας μονόχωρης βασιλικής, από την οποία έχει απομείνει όρθια μόνο η αψίδα του Ιερού Βήματος. Η αψίδα έχει μετατραπεί σε παρεκκλήσιο Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης.
Παλαιοχριστιανική νεκρόπολη (Τέλενδος, 500μ ΝΔ οικισμού Θολάρια) - Παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο από υπέργεια ταφικά οικοδομήματα από τα οποία σήμερα διατηρούνται εννιά.
Οικισμός του Κάστελλα (Βαθύ, βόρεια θέσης Μετόχι) - Σημαντικός αρχαίος οικισμός πενήντα περίπου κτισμάτων ποικίλων διαστάσεων, ορθογώνιας κάτοψης. Η κατοίκηση του χώρου αρχίζει κατά τους προϊστορικούς και φτάνει μέχρι τους κλασικούς χρόνους. Εξαιρετικά ευρήματα μαρτυρούν ότι οι κάτοικοι του Κάστελλα, πιθανώς Κάρες, διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις με τα μικρασιατικά παράλια και τα γύρω νησιά. Ο οικισμός εγκαταλείπεται απότομα μετά από επιδρομή το α' μισό του 5ου αι. π.Χ. Στο ανώτερο τμήμα του βρισκόταν ίσως κάποιο ιερό ή κατοικία του άρχοντα του οικισμού, ενώ δεν υπάρχουν ίχνη οχυρώσεων.
Οχυρωμένη ακρόπολη του Έμπολα (Βαθύ - μέσα του 4ου αι. π.Χ.) - Διατηρείται επιβλητικό ισοδομικό τείχος, που σχηματίζει οχυρό χώρο με μεγάλη πύλη στα ανατολικά.
Λόφος Περιστεριάς (Βαθύ, απέναντι από το Δασκαλιό) - Αρχαιολογικός χώρος μεγάλης σημασίας. Στο χώρο υπήρχε προϊστορικός οικισμός, όπως αποδεικνύουν τα επιφανειακά ευρήματα (θραύσματα οψιανών, όστρακα αγγείων, λίθινα εργαλεία κ.α.). Τα αρχαιότερα ανήκουν στο τέλος της Νεολιθικής Περιόδου, ενώ η κατοίκηση συνεχίζεται μέχρι τους πρώτους ιστορικούς χώρους. Η ονομασία του προέρχεται από το ομώνυμο σπήλαιο στην πλαγιά του.
Παλαιοχριστιανικός οικισμός της Ρίνας (Βαθύ, λιμάνι Ρίνας) - Πυκνός οργανωμένος οικισμός που άκμασε τον 5ο-6ο μ.Χ. αι. και πιθανώς εγκαταλείφθηκε εξαιτίας απανωτών Αραβικών επιδρομών. Περιλαμβάνει επτά παλαιοχριστιανικούς ναούς, αξιόλογες οικίες, και δεξαμενές (τοποθεσία Ελληνικά). Ο οικισμός επανατοποθετήθηκε τον 10ο αι., όπως φανερώνει η ανέγερση του ναϋδρίου της Κοίμησης της Θεοτόκου και του Αγίου Κηρύκου. Φαίνεται ότι σημειώθηκε αναγέννηση στην περιοχή, όπως μαρτυρούν οι πολλοί τοιχογραφημένοι βυζαντινοί ναοί.
Σπήλαιο Στημενίων (Βαθύ) - Με οπαίο στην κορυφή για φωτισμό και για είσοδο ανθρώπων. Γύρω από το σπήλαιο βρίσκεται διάσπαρτη παλαιοχριστιανική και βυζαντινή κεραμική, αρχαία λίθινα μέλη και ερείπια οικοδομημάτων.
Σπήλαιο Χοιρομάντρες (νότια πλαγιά Πόθιας, κάτω από Μονή Αγίων Πάντων) - Ανακαλύφθηκαν νεολιθικά ευρήματα και όστρακα που χρονολογούνται μέχρι και τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, που μαρτυρούν τη συνεχή κατοίκηση και λατρευτική χρήση του χώρου. Η κατάρρευση του θόλου αλλοίωσε τη μορφή του σπηλαίου.
Σπήλαιο Αγίας Βαρβάρας (λόφος του Τρούτσουλα, δρόμος Φλασκά-Χώρας) - Αποτελείται από δύο κύριους χώρους που επικοινωνούν μέσω στενού περάσματος. Ανακαλύφθηκαν σπάνια ευρήματα που αποδεικνύουν τη χρήση του από την πρώτη Χαλκοκρατία. Πήρε το όνομα του από το ομώνυμο παρακείμενο εκκλησάκι.
Σπήλαιο Δασκαλιό (Βαθύ, λιμάνι Ρίνας - προσβάσιμο μέσω κτιστών σκαλοπατιών) - Ανακαλύφθηκε επιφανειακή κεραμικής που απέδειξε τη χρήση του σπηλαίου για κατοίκηση και λατρεία από τους νεολιθικούς έως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους και άλλα εντυπωσιακά ευρήματα. Ξεχωρίζουν αγγεία, φιάλες και λίθινος πέλεκυς νεολιθικών χρόνων, πήλινοι ασκοί της Πρώιμης Χαλκοκρατίας, δισκοειδής πήλινος Μεσομινωϊκός Ι-ΙΙ λύχνος και χάλκινο ειδώλιο λατρευτή Νεονακτορικών Χρόνων.

Αξιοθέατα/Μουσεία
 

Μερικά από τα σημαντικότερα αξιοθέατα και μουσεία στη Κάλυμνο που αξίζει να επισκεφθείτε:
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλύμνου (Ξενώνας Βούβαλη).
Κτισμένο στην Πόθια, στο κέντρο της πρωτεύουσας του νησιού, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλύμνου εγκαινιάστηκε το 2009 και έκτοτε φιλοξενεί την «Κυρά της Καλύμνου».
Το σπουδαίο αυτό έργο της ελληνιστικής χαλκοπλαστικής απεικονίζει μία γυναίκα που έχει καλυμμένο το σώμα της με χιτώνα και κροσσωτό ιμάτιο και αναδύθηκε από τα νερά της Καλύμνου απρόσμενα το 1995, μέσα στα δίκτυα ενός ντόπιου ψαρά. Μεταφέρθηκε στην Αθήνα και ύστερα από πολύμηνη συντήρηση η «Κυρά» φιλοξενήθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ πλέον αποτελεί το κορυφαίο έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Καλύμνου.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αρχαιότητες από την Προϊστορική ως και τη Μεταβυζαντινή εποχή, παρουσιάζοντας διαχρονικά την ιστορία του νησιού σε διάρκεια χιλιετιών. Ταυτόχρονα, ο μεγάλος αριθμός γλυπτών αναθημάτων στο ιερό του Δηλίου Απόλλωνος αλλά και ένα τεράστιο λατρευτικό άγαλμα του Ασκληπιού εντυπωσιάζουν κάθε επισκέπτη.
Η είσοδος στην έκθεση γίνεται με μία σύντομη εισαγωγή για την ιστορία του νησιού και ακολουθούν σε μία προθήκη μεμονωμένα αντικείμενα, τα οποία ήταν προϊόντα λαθρανασκαφών ή είχαν παραδοθεί στην Εφορεία- δεν είναι δηλαδή γνωστή η προέλευσή τους. Η συνέχεια αναπτύσσεται σε δύο αίθουσες εκθέσεων και στον όροφο του μουσείου. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στην προϊστορική ζωή στο νησί, με ευρήματα από ανασκαφές σε σπήλαια (εργαλεία, σκεύη, αγγεία κ.λπ.) και ευρήματα από τη Μινωική περίοδο.
 

Ιδιαίτερη ενότητα αναφέρεται στο σημαντικότερο θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της αρχαίας Καλύμνου, το ιερό του Δηλίου Απόλλωνος, στους δύο αποθέτες του οποίου βρέθηκαν πολλά αναθήματα. Την ενότητα κλείνουν επιγραφές που δίνουν πολύτιμα στοιχεία για τον δημόσιο βίο των κατοίκων του νησιού, τιμητικά ψηφίσματα, μαρτυρίες για τη θέση της γυναίκας και για απελευθερώσεις δούλων. Αργυρά και χάλκινα νομίσματα, κοπές της Καλύμνου, της Κω αλλά και ξένων πόλεων, παρουσιάζονται στη δεύτερη αίθουσα η οποία περιλαμβάνει κυρίως τα ευρήματα του αρχαίου οικισμού Δάμος που αναπτύχθηκε στην Ελληνιστική εποχή.
 

Μια άλλη ενότητα είναι αφιερωμένη στις καλυμνιακές νεκροπόλεις και στα πολύτιμα ευρήματα που προέκυψαν από τις ανασκαφές τους, όπως χρυσά κοσμήματα, διαδήματα, στεφάνια, ενώτια, δακτυλίδια, πήλινα αγγεία αλλά και έργα υαλουργίας. Στην αίθουσα ωστόσο δεσπόζει το χάλκινο άγαλμα γυναίκας που καλύπτεται με χιτώνα και κροσσωτό ιμάτιο και άλλα χάλκινα τμήματα γλυπτών που ανασύρθηκαν από τον βυθό.
Το μουσείο λειτουργεί Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Κυριακή, τις ώρες 08:30-15:00. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με το μουσείο στο τηλέφωνο 22430 23113.
 

Το Ναυτικό Μουσείο.
Στο Ναυτικό Μουσείο της Καλύμνου (έτος ίδρυσης 1994), παρουσιάζεται η ναυτική παράδοση του νησιού, η ιστορία και οι μέθοδοι της σπογγαλιείας, καθώς και πολλά αντικείμενα από ναυάγια αρχαίων πλοίων. Στις τέσσερις αίθουσες του μουσείου εκτίθενται αντικείμενα σχετικά με το επάγγελμα της σπογγαλιείας και την κατεργασία των σφουγγαριών.
 

Στο μουσείο αυτό θα γνωρίσετε τις τεχνικές κατάδυσης και θα δείτε τον εξοπλισμό των σφουγγαράδων από τις αρχές του 19ου αιώνα έως και σήμερα, όπως «σκανταλόπετρες» (πέτρες για βύθιση των δυτών), εργαλεία επεξεργασίας σφουγγαριών, ναυτιλιακά όργανα (εξάντας, πυξίδα, βαρόμετρο, μιλιομετρητής), σκάφανδρα και αντλίες αέρα.
Η πλούσια συλλογή φωτογραφιών από τις αρχές του 20ου αιώνα αποτυπώνουν την πόλη και τις εκδηλώσεις που γίνονταν κατά την αναχώρηση των σφουγγαράδων και αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο πως η κοινωνική ζωή της Καλύμνου ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σπογγαλιεία.
 

Επίσης, εκτίθενται λίθινες, μολύβδινες και σιδερένιες άγκυρες, ναυτικοί χάρτες 16ου-17ου αιώνα, ευρήματα από ναυάγια, πέτρινες οβίδες, ξάρτια πλοίων, ναυτικά φανάρια, πιάτα με θαλασσινές παραστάσεις και μινιατούρες καϊκιών.
Τέλος, θα δείτε παραδοσιακές ενδυμασίες, πιάτα, μαντίλια, μουσικά όργανα, έπιπλα εποχής, σεντόνια, μαξιλάρια, υφαντά, εξαρτήματα υφαντικής, αντικείμενα για τη ζύμωση του ψωμιού και στάμνες.
 

Μουσείο θαλασσίων ευρυμάτων ‘Στ. Βαλσαμίδη’ στη Βλυχάδα.
 

Μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές στην Ευρώπη, με 17.000 ευρήματα του Καλύμνιου δύτη Σταύρου Βαλσαμίδη. Στο χώρο του μουσείου, θα δείτε όλα τα είδη κοχυλιών, κοραλιών, σφουγγαριών, όλη την ιστορική εξέλιξη της σφουγγαροσύνης, εκατοντάδες απολιθωμένα ευρύματα, καθώς και όλα τα είδη ψαριών, όπως τα 52 είδη καρχαρία. Σε ξεχωριστή αίθουσα, θα δείτε ευρήματα του Α’ και του Β’ παγκόσμιου πολέμου, καθώς επίσης και αναπαράσταση εμπορικού πλοίου του 1ου και 2ου αι. π.Χ.
Ώρες λειτουργίας: 9:00 - 19:00
 

Αφήσαμε πίσω μας τις Μυρτιές και πήραμε το δρόμο για την πρωτεύουσα. Η διαδρομή, είναι ευχάριστη. Περνάει πάνω από τον Πάνορμο – και εδώ υπάρχει ένας, και ντυμένη στο πράσινο. Όχι γιατί το τοπίο είναι τέτοιο. Κάθε άλλο. Η Κάλυμνος είναι ξερός τόπος. Θα μπορούσα να πω, πως ολόκληρο το ‘πράσινο’ στο νησί, είναι μαζεμένο σε αυτό το σημείο. Λίγο πιο πέρα, μπαίνουμε στο Χωριό, ένα οικισμό που είναι ενιαίος πλέον με τη Χώρα.
Σφιχτή άναρχη δόμηση, με στενά περάσματα και ουσιαστικά ένα κεντρικό δρόμο, που οδηγεί στο λιμάνι. Η Πόθια, είναι απλωμένη γύρω από αυτό, νομίζεις πως δεν υπάρχει καθόλου χώρος για κάποιο καινούργιο κτίσμα. Με έντονη κίνηση, πολυκοσμία και πρόβλημα στη στάθμευση. Ο Δήμος, έχει δημιουργήσει θέσεις στο λιμάνι, όμως κάποτε και αυτές δεν αρκούν και τότε το πρόβλημα γίνεται πολύ μεγάλο. Ευτυχώς βρήκαμε κάπου και αναζητήσαμε λίγη δροσιά και απόλαυση, για ένα καλό καφέ.
 

Αργότερα το μεσημέρι, πήραμε το δρόμο για το Βαθύ. Ο Βαθύς, είναι όνομα και … πράγμα. Κάπου στο δρόμο, Του έπεσε ένα από εκείνα τα εκπληκτικά φυσικά ανάγλυφα της Νορβηγίας και βρέθηκε στην Κάλυμνο. Εξαιρετικό αγκυροβόλιο, που δύσκολα το προσβάλει καιρός. Μα ανεπτυγμένο οικισμό και στην πλάτη του εύφορη κοιλάδα, που μπορεί και λύνει στο μεγαλύτερο ποσοστό τη ζήτηση σε φρέσκα λαχανικά το καλοκαίρι. Η διαδρομή είναι εξαιρετική και η θέα εκπληκτική. Τόσο στην είσοδο του όρμου, όσο και στον Βαθύ. Αναλογίστηκα, πως τελικά θα μπορούσαμε να δέσουμε στο Βθύ μια χαρά και άνετα, αλλά είχα το φόβο πως θα ήταν ‘τίγκα’. Αλλά δεν ήταν. Έστω και έτσι όμως, απολαύσαμε το μπάνιο μας και κατόπιν κάτι μπύρες ‘κρύσταλλο’. Μαζί με τα ντόπια παρασκευάσματα. Μου έλειψαν οι ντολμάδες της Άννας όμως …
 

Επόμενη στάση – δεν έχει σημασία η μέρα, Παλιόνησο. Μια παραλία στις βορειοανατολικές ακτές του νησιού, με εύκολη πρόσβαση και χωματόδρομο για τελευταία 300 μέτρα. Εκεί, δεσπόζει ο Σάκης. Μια απίστευτη φυσιογνωμία, σε ομιλία, συμπεριφορά και πνεύμα. Για μπανάκι πήγαμε, για καφέ καθίσαμε και φύγαμε με μία τσάντα κουλούρες ο καθένας και η αφεντιά μου με ένα βάζο κάπαρη και αντράκλα. Περιττό να πω, ότι σπίτι δεν έφτασε τίποτα. Έγινε το αγαπημένο μας dressing – ε … στις σαλάτες.
 

Υπάρχουν ελάχιστα κτίσματα στην περιοχή – λέγε με όρμο. Το ένα είναι του Σάκη. Όπως μας είπε, ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου θέλει να το εκμεταλλευτεί ο ίδιος και μάλλον του χρόνου δεν θα είναι εκεί. Θα μεταφερθεί απέναντι, στο σπίτι του. Αγαπάει – μας έλεγε, τόσο πολύ αυτό που κάνει, που δεν υπάρχει περίπτωση να το αφήσει να πέσει κάτω. Υπάρχει ήδη ένας μικρός ντόκος, αλλά και μια προβλήτα. Βολικά για δέσιμο, αν και το ίδιο βολικό, είναι να μείνετε αρόδου, αν βρεθείτε εκεί, κάτι που συστήνω ανεπιφύλακτα. Ηρεμία, ησυχία, χωρίς κίνδυνο στη θάλασσα.
 

Στον ίδιο … παράλληλο, αλλά στις δυτικές ακτές της Καλύμνου, Ο Εμπορειός. Εκεί βρίσκεται και το μουσείο θαλασσίων ευρημάτων που ανέφερα πιο πάνω. Η παραλία είναι διπλή, χωρισμένη με μια μικρή γλώσσα γης, διαμορφωμένης σε ντόκο. Στην ανατολική της άκρη, υπάρχει ένα πραγματικά υποτυπώδες αγκυροβόλιο, για μικρές ψαρόβαρκες μόνο, οπότε μην … ενοχλείστε. Θα βρείτε κάποια beach bars, ταβέρνες και κάποια καταστήματα. Κλασικός θερινός παραθεριστικός προορισμός. Απέναντι, βρίσκεται η βραχονησίδα Καλαβρός, που ως ένα σημείο, κρατάει τους νοτιάδες.
 

Από τον Εμπορειό μέχρι τον Αργινώντα, η διαδρομή είναι παραλιακή με όμορφα τοπία και την Τέλενδο απέναντι να σας γνέφει με νόημα. Ο Αργινώντας, αν γυρεύεται μια παραλία χωρίς φασαρία, μαγαζία και θόρυβο, είναι ακριβώς αυτό, καθώς λείπουν οι ‘ανέσεις’. Είναι μια καθαρή παραλία, με μπόλικη σκιά από αρμυρίκια. Από εκεί, υπάρχουν δύο επιλογές. Ανατολικά προς την Πόθια, δυτικά προς τις Μυρτιές και τον Πάνορμο. Προτιμήσαμε τα … ντολμαδάκια και τις αφηγήσεις του καπετάν Γιώργη.
 

Τα φορητά φωτοβολταικά που μου δάνεισε ο πολύ καλός μου φίλος Γιώργος, Αποδείχτηκαν μικρά, για να καλύψουν τις ανάγκες μας σε ακινησία περισσότερων από δύο ημέρες. Το σημείο που είχαμε δέσει, δεν είχε πολλές εναλλακτικές, εκτός από το σπίτι της οικογένειας απέναντι. Μια ευκαιρία για πολλαπλή διαπίστωση του ‘άλλο πράγμα οι νησιώτες’, καθώς αφού μου βρήκε μπαλαντέζα, την έβαλε στην πρίζα του και την άπλωσε μέχρι το φουσκωτό, με την ‘άδεια’ να την κρατήσω όσο θέλω. Γελώντας πάντα … Και ακόμα, προσφέρθηκε να μας μεταφέρει και ξεναγήσει στο Κάστρο. Αλλά εγώ, εκεί … στα ντολμαδάκια.
 

Έγινε λοιπόν και επόμενη βραδιά λογοτεχνίας και κατάνυξης στην ‘Ψαροκατάσταση’ της Άννας, χωρίς τούρτα με κεράκια αυτή τη φορά, αλλά με περισσότερη κουβέντα και παρέα με τον καπετάνιο. Είχαμε συμφωνήσει, την επόμενη μέρα, να αφήσουμε την Κάλυμνο, αφού πρώτα κάνουμε ένα πέρασμα από το μοναστήρι, πάνω από την Πόθια.
 

Έτσι και έγινε. Οι φίλοι μας Τάσος και Σοφία, που όλες αυτές τις ημέρες ήταν παρέα μας, καθόσον έκαναν εκεί τις διακοπές τους, έμειναν στο λιμάνι, για να τους παραλάβουμε από εκεί και όλοι μαζί να πάμε στην Ψέριμο. Παραδώσαμε λοιπόν το αυτοκίνητο και αφήσαμε το χώρο μας στην Μελιτσάχα, που επέστρεψε στην … κανονικότητα. Αν και μικρό, χωρίς παροχές, στο νου μας, έμεινε σαν ένα ξεχωριστό μέρος, όχι μόνο γιατί φάγαμε καλά, κοιμηθήκαμε ήσυχα και νοιώσαμε ασφαλείς, αλλά για το ύφος των ανθρώπων, που ήταν παντού και πάντα φιλικοί, εξυπηρετικοί και εγκάρδιοι.
 

Από την Πόθια, η Ψέριμος απέχει μόλις επτά μίλια, σχεδόν σε ευθεία, με πολύ μικρή παράκαμψη στην άκρη της Πλατιάς. Και καθώς ξεμακρύναμε από τα … χωρικά ύδατα της Καλύμνου, έπεται η συνέχεια …