Γράφει ο Γεώργιος Σ. Στογιάννης, πλοίαρχος Ε.Ν.
Επιμέλεια : Δημήτρης Καραγεωργίου
Σήμερα θ' αναφερθούµε στο θρυλικό Tina Onassis, το βαπόρι ορόσηµο στην παγκόσμια ιστορία της εµπορικής ναυτιλίας. Ήταν η δεύτερη φορά που ο Αρίστος (Αριστοτέλης Ωνάσης) αποφάσισε να υπερβεί σε χωρητικότητα το µεγαλύτερο πετρελαιοφόρο της εποχής του, των 28.000 τόνων, και να παραγγείλει ένα των 46.000 τόνων. Όσους µμήνες διαρκούσε η ναυπήγησή του, υπηρετούσα ως Ανθυποπλοίαρχος στο Olympic Torch και µεπτά στο Olympic Star. Στο Tina, µε µετέθεσαν λίγο πριν από την πανηγυρική αναχώρησή του από την Howalts Werke του Αµβούργου, στις αρχές Δεκεμβρίου 1953. Αμέτρητα πλήθη είχαν σταθεί στις όχθες του ποταμού Έλβα για να το δουν και να απολαύσουν το θαύμα της αναπτυσσόμενης γερμανικής βιομηχανίας, που µόλις είχε αρχίσει ν' αναγεννάτε από τις στάχτες του πολέμου. Γιγαντισμός πρωτόγνωρος για µας.
Όλα σε µεγέθυνση. Σήµερα µπορούµε να πούµε πως αυτό το βαπόρι ήταν ο πρόδροµος των γιγαντιαίων πετρελαιοφόρων που θ' ακολουθούσαν δεκαπέντε χρόνια αργότερα. Όλα τα ναυτικά περιοδικά έγραφαν τα αξιοθαύµαστά του. Το πηδάλιο του, εΙχε εµβαδόν ενός γηπέδου του µπάσκετ. Το κατάστρωµα του, ξεπερνούσε ένα γήπεδο ποδοσφαΙρου. Οι αλυσίδες των αγκύρων, σαν θέαµα, ήταν φοβερές. Μπορώ να πω ότι το φοβηθήκαµε στην αρχή. Κάποιος υπερόπτης, έγραψε: «Αυτό το βαπόρι αποτελεί απερισκεψία των κατασκευαστών του προς τα στοιχεία της φύσεως». Και όµως, αποδείχθηκε καλοτάξιδο και σβέλτο στις µανούβρες.
Όταν τελείωσε η παραλαβή των εφοδίων, ανταλλακτικών, εργαλείων, βιβλίων, χαρτών, οργάνων ναυτιλίας, και πριν ξεκινήσουµε για δοκιµές, αρχίσαµε την απογραφή σε όλα τα τµήµατα. Ήταν µεγάλος όγκος εργασίας και την αναλάβαµε όλοι οι αξιωµατικοί. Κάθε τόσο, για να ξεκουραστώ από το πολύ γράψιµο, περπατούσα για λίγο στο σκεπαστό, έξω από την καµπίνα µου. Άναβα κι ένα τσιγάρο και το απολάµβανα, αφού ακόµη δεν εΙχαµε φορτώσει πετρέλαιο. Σ' αυτό το σκεπαστό, στη δεξιά πλευρά των «σπιτιών της µέσης», βγαίνουν τα φινιστρΙνια των δωµατίων των δυο Ανθυποπλοιάρχων και του Υπάρχου. Σύνολον τρία. Παρατήρησα λοιπόν ότι το φινιστρίνι της καµπίνας µου, απείχε πολύ από το φινιστρίνι της καµπίνας του άλλου Ανθυποπλοιάρχου.
Παραξενεύθηκα. Του το είπα και αποφασίσαµε να τα µετρήσουµε από µέσα κι από έξω. Μετρήσαµε δηλαδή την απόσταση από το φινιστρΙνι του συναδέλφου µέχρι τον µπουλµέ που χώριζε τις καµπίνες µας και αντιστοίχως, την απόσταση από τον µπουλµέ έως το δικό µου φινιστρίνι. Σύνολο 3 µέτρα. Μετρώντας όµως από το σκεπαστό, η απόσταση των δύο φινιστρινιών ήταν 4,20 µέτρα. Δηλαδή 1,20 µέτρα περισσότερα. Κατόπιν µετρήσαµε από το δικό µου φινιστρίνι έως του Υπάρχου, αλλά σ' αυτή την περίπτωση οι µετρήσεις από µέσα και απ' έξω ήταν ίδιες. Συµπέρασµα: µεταξύ των δωµατίων των δυο Ανθυποπλοιάρχων υπήρχε κάποιος κρυφός χώρος.
Επειδή είχαµε όλοι πολλή δουλειά, προς το παρόν αφήσαµε την έρευνα γι' αργότερα. Η σκέψη µου όµως τριγύριζε πάντα σε εκείνο το πρόβληµα. Όταν τελείωσαν οι δοκιµές του ναυπηγείου, σ' ανοιχτό πέλαγος, και επιστρέψαµε στο Αµβούργο για προµήθειες και τις τελευταίες προετοιµασίες για το πρώτο µεγάλο ταξίδι, αναπάντεχα παρουσιάστηκε άλλο µεγαλύτερο. Στο κυρίως κατάστρωµα, υπήρχαν οι αποθήκες του Λοστρόµου. Στη ναυτιλιακή γλώσσα λέγονται «Μαγαζιά του Λοστρόµου». Εκεί φυλάσσονται σχοινιά, µπογιές, εργαλεία, µακαράδες, µάνικες, καβαλέτα, στουπιά, τα πάντα. Έναν αρκετά µεγάλο χώρο καταλάµβανε και µία µεγάλη δεξαµενή γλυκού νερού, για πόσιµο και λάτρα. Αυτή λοιπόν µου ανέθεσε ο Ύπαρχος να κυβίσω. Θα µας την γέµιζαν προ της αναχωρήσεως και θα του ζητούσαν να υπογράψει την παραλαβή. Ήθελε λοιπόν να γνωρίζει τη χωρητικότητά της. Έχω ακόµη στις σηµειώσεις µου τα µετρήµατα: 12χ6χ2,5=180 κυβικά µέτρα. Όταν όµως ήλθε ο λογαριασµός, η χρέωσις ήταν 90 κυβικά. Άλλο µυστήριο.
Τις φωνές του Υπάρχου τις θυµάµαι ακόµη. Φουριόζος κατέβηκε και τα µέτρησε µόνος του. Το µυστήριο όµως ήταν απίκο. Πώς γινόταν τα 180 κυβικά µόνον 90; Στην περίπτωση που από µέσα ήταν ο µισός χώρος απ' όσος ήταν απ' έξω. Δηλαδή φάρδος και ύψος τα ίδια, αλλά το µήκος στο ήµισυ. Εδώ πρέπει να διευκρινήσουµε ότι η δεξαµενη ήταν κατασκευασµένη ακριβώς κάτω από τις καµπίνες των δυο Ανθυποπλοιάρχων! Επίσης ακριβώς από πάνω. ήταν το μεγάλο και πολυτελέστατο διαµέρισµα του Ωνάση. Δηλαδή σε τρία διαφορετικά καταστρώµατα και ακριβώς καθέτως Ωνάσης – Ανθυποπλοίαρχοι -δεξαµενή. Συµπέρασµα: Υπήρχαν δυο κρυφοί χώροι. Ένας ανάµεσα στις καµπίνες των δυο Ανθυποπλοιάρχων και ο άλλος µέσα στη µεγάλη δεξαµενή.
Στο ταξίδι, λόγω φόρτου εργασίας, εγκαταλείψαµε πάλι το πρόβληµα. Με τυραννούσε στις σκέψεις, ακόµη και στον ύπνο µου. Προσπαθούσα να το διώχνω, αλλά όλο και µε βασάνιζε. Τελικά ο 'Υπαρχος, βρήκε το σχέδιο του ναυπηγείου που έδινε τη χωρητικότητα της δεξαµενής σε 90 κυβικά. Αλλά δεν ανέφερε τις διαστάσεις. Να σηµειώσω, πως όλα τα µετρήµατα τότε ήταν σε πόδια και ίντσες, αλλά οι Έλληνες τα µετατρέπαµε σε µέτρα, που µας βόλευαν καλύτερα. Ψάχνοντας, την κάθε λεπτοµέρεια ανακάλυψα, πίσω από µπάλες στουπιών, πως υπήρχε ανθρωποθυρίδα στη δεξαµενή. Το ανέφερα στον Υπαρχο και κατέβηκε, την είδε και είπε πως όταν άδειάσει θα ανοίξουµε το καπάκι, στο πλάι της δεξαµενής, να µετρήσουµε από µέσα. Αυτό έγινε µετά τη φόρτωση στο Kuwait, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιοτροφής. Επιστατούντος του Υπάρχου, είχαµε µαζί µας και δυο ναύτες που κουβαλούσαν ένα Blower, δηλαδή ήλεκτροκίνητο φυοητήρα ατµοσφαιρικού αέρα. Όταν ανοίξαµε όλα τα µπουλόνια, ελευθερώσαµε το καπάκι και τη φλάντζα, περάσαµε την προβοσκίδα του φυσητήρα µέσα και τον αφήσαµε τέσσερις ώρες να εξαερώσει καλά το εσωτερικό. Τελικά µμπήκα µμαζί µε τον ναύτη, ο οποίος κρατούσε µία µπαλαντέζα για να βλέπουµε και να µετράµε. Ήταν 19 πόδια και 7 ίντσες η κάθε πλευρά και 8 πόδια, 3 ίντσες το ύψος. Μας κάνουν: 235χ235χ99 ίντσες = 5.479.852 ίντσες δια 61.029 = 89,8 µέτρα κυβικά. Συµπέρασµα: η µισή δεξαµενή ήταν χώρος κενός σε εµβαδόν 6χ6 = 36 τετραγωνικά µέτρα η άλλα 90 κυβικά. Τότε και µόνον τότε, µου είπε ο Υπαρχος … Είχες δίκιο που προβληµατίστηκες!
Τώρα πια ήταν που νόµιζα ότι αντί να βρούµε κάποια εξήγηση, τα µπλέξαµε χειρότερα. Δεν προέκυπτε κάποια λογική εξήγηση η κάποια χρησιµότητα της κατασκευής. Ό,τι σκεπτόµουν το κρατούσα µέσα µου. Έπαψα να επικοινωνώ τις ανησυχίες µου γιατί φοβόµουν µην αρχίσουν τα βαπορίσια σχόλια. Η νυχτερινή µου βάρδια ήταν από τα µεσάνυχτα έως τις 4 το πρωί. Μου άρεσαν πάρα πολύ αυτές οι ώρες της σιγαλιάς, ιδίως µε µπουνάτσα, σε υπερωκεάνιο ταξίδι, µόνος στο φτερό της γέφυρας απολάµβανα τη µοναξιά µου και τη µοναξιά της γης µέσα στο διάστηµα. Ο ύπνος αυτής της βάρδιας ήταν από τις 4 έως τις 11 το πρωί. Ξαφνικά, κάποιο ξηµέρωµα, σαν όνειρο είδα µία απότοµη σκάλα να κατεβαίνει από το επάνω κατάστρωµα και να καταλήγει σ' ένα ωραίο άσπρο δωµάτιο, µέσα στη δεξαµενή. Ένοιωσα στενοχώρια, ευρισκόµενος σε κλειστό χώρο, δίχως φινιστρίνια, αλλά από κάπου ερχόταν δροσιά. Ξύπνησα και πετάχτηκα ταραγµένος. Έβαλα το κεφάλι µου στον νιπτήρα, κάτω από τη βρύση, και όταν συµµαζεύτηκα, άρχισα να σκέπτοµαι, τι ήταν όλο αυτό; Πρώτον, η δροσιά που αισθάνθηκα δεν ήταν του ονείρου αλλά ερχόταν από το φινιστρίνι µου που ήταν ξεχασµένο ανοιχτό! Δεύτερον το υποτιθέµενο δωµάτιο, τελείως κλειστό, χωρίς φινιστρίνια θα µπορούσε ν' αερίζεται σε σύνδεση µε τους αεραγωγούς του βαποριού. Κάτι λογικό και εφικτό. Το µόνο καινούργιο απόκτηµα στην υπόθεση, ήταν η σκάλα που προερχόταν από το διαµέρισµα του πλοιοκτήτου. Αυτό επικοινωνούσε µε το διαµέρισµα του Πλοιάρχου. Ο captain Τζακ Πουλιέζος, ο άριστος των Ελλήνων πλοιάρχων, όπως τον αποκαλούσαν τα Ναυτικά Χρονικά, εξαιρετικά αυστηρός, αξιοσέβαστος αλλά και ακριβοδίκαιος. Για να του ζητήσω την άδεια να ψάξω, ούτε που τολµούσα να το σκεφτώ.
Με ευνόησε όµως η τύχη. Ο πλοίαρχος, ήξερε ότι είχα ένα µικρό ταλέντο, ν' ανακατεύω τα τρία βασικά χρώµατα: µπλε-κόκκινο-κίτρινο και µε τη βοήθεια των ουδέτερων: λευκό-µαύρο-ασηµένιο να παράγω οποιοδήποτε άλλο χρώµα χρειαζόμαστε. Με κάλεσε λοιπόν στο γραφείο του και µε οδήγησε στα άδυτα των αδύτων, στο Dressing Room της Τίνας. Ήταν στρωµένο µε µία απίστευτα όµορφη ασηµογκρί µοκέτα. Το κουρζέτο όµως, ήταν χρωµατισµένο καφετί. Πολύ αντιαισθητικό και µε ρώτησε: Μπορεις να φτιάξεις χρώµα ίδιο µε της µοκέτας; Θα προσπαθήσω κύριε Πλοίαρχε, αλλά πρέπει να το συνθέσω επί τόπου. Τότε άκουσα αυτό που ήθελα: «Εχεις το ελεύθερο να εργαστείς εδώ». Άφθονος χρόνος στη διάθεση µου για λεπτοµερές ψάξιµο. Το δωµάτιο αυτό ήταν αρκετά µεγάλο. Η εξωτερική πλευρά του είχε ένα τετράγωνο φινιστρίνι-παράθυρο. Λίγο πιο πλώρα ήταν στον µπουλµέ µία µεγάλη ντουλάπα, στο µέσον της οποίας έναι τρίφυλλος καθρέπτης. Το µεσαίο φύλλο ήταν βασικό και ακίνητο. Τα πλευρικά του, όταν ήσαν κλειστά, φαίνονταν σαν φύλλα της ντουλάπας από λουστραρισµένο ξυλο. Όταν όµως άνοιγαν, αποτελούσαν κεκλιµένες προεκτάσεις του καθρέπτη. Στον απέναντι τοίχο, η τουαλέτα της κυρίας, µε άλλο µεγάλο, αλλά σταθερό καθρέπτη. Επίσης, είχε πόρτα προς το κεντρικό σαλόνι. Από την άλλη πλευρά µία καµάρα οδηγούσε προς το υπνοδωµάτιο και το µπάνιο.
Πρώτα βεβαιώθηκα, ως προς την κάθετο, σε ποιο σηµείο αναλογούσε το χώρισµα των καµπινών των ανθυποπλοιάρχων. Πράγµατι συµµετρικά έπρεπε να είναι κάτω από την τεράστια εκείνη ντουλάπα. Σ' αυτήν µπήκα ολόκληρος. Υπήρχαν µερικά φορέµατα και µία γούνα της κυρίας, ίσως από την εποχή των δεξιώσεων στο Αµβούργο. Με ζάλισε και το άρωµά της και βγήκα σύντοµα. Πάντως, δεν υπήρχε τίποτε άλλο εκτός από παπούτσια και παντόφλες. Πολύ µεγάλη σκέψη είχα βάλει για την περίπτωση που θα έψαχνα όταν θα µου παρουσιαζόταν η ευκαιρία. Σαν ήλθε αυτή η στιγµή, δεν ανακάλυψα τίποτε. Το χρώµα που µου ζήτησε ο Πλοίαρχος, το έφτιαξα την ίδια µέρα. Έτσι το µυστήριο παρέµεινε. Υστερα από αρκετά ταξίδια, τον Αύγουστο του 1954, ξεµπαρκάρισα στο Rotterdam και επέστρεψα στην Ελλάδα για το στρατιωτικό µου.
Δώδεκα χρόνια αργότερα και ενώ πια ήµουν πλοίαρχος στο Olympic Valley και µετέπειτα στο OJympic Mountain ξαφνικά, τον Δεκέµβριο 1966, µε µετέθεσαν στο Tina Onassis. Ξύπνησαν πάλι οι αναµνήσεις. Αυτή τη φορά όµως, σαν Καπετάνιος, θα µπορούσα να κάνω άνετα µία πιο προσεκτική έρευνα, καθόλου βιαστική. Σ' ένα µακρύ ταξίδι, ας πούμε από το Λάγος της Νιγηρίας έως τη Νέα Ορλεάνη που απέχει 5.800 ναυτικά µίλια, θα υπάρχουν 16 µερόνυχτα µεσοπέλαγα, άνετος χρόνος για οποιαδήποτε απασχόληση. Για αρχή, έκανα µόνος µου πάλι µία έρευνα στην ντουλάπα της εφοπλιστίνας. Τα φουστάνια και η γούνα δεν υπήρχαν πια. Ούτε και τίποτα άλλο. Μετά είπα το πρόβληµά µου στους δυο Ανθυποπλοιάρχους. Παραχώρησα µία καµπίνα επιβατών στον τζούνιορ και του ζήτησα να µείνει εκεί προσωρινά. Την εποµένη µαραγκός και συνεργείο ναυτών ξήλωσαν ένα κοµµάτι από τη φόδρα του µπουλµέ που υποτίθεται ότι χώριζε τις δυο καµπίνες. Μέσα από την φόδρα-φορµάικα όµως, υπήρχε µεταλλικός µπουλµέ. Σκέφθηκα να ζητήσω από τους µηχανικούς να κόψουν µε το οξυγόνο ένα τετράγωνο κοµµάτι για να δούµε τι υπήρχε από µέσα. Σκάλα η νάδα; Προτίµησα όµως να µην προχωρήσω πιο βαθιά, παρ' ότι αυτό το µυστήριο µου είχε γίνει εφιάλτης. Στο κάτω-κάτω αν κάποιος ήθελε κάτι να κρύψει, θα είχε και τους λόγους του. Ξαναµπήκε λοιπόν η φορµάικα στη θέση της και ο τζούνιορ στην καµπίνα του.
Από εκείνο το βαπόρι ξεμπαρκάρισα στη Χάβρη τον Αύγουστο 1968. Είχα μαζί µου και τη γυναίκα µου. Μείναμε λίγες ημέρες στο Παρίσι και από εκεί πετάξαμε στην Αθήνα. Πέρασαν χρόνια. Ταξίδευα συνεχώς όλο και σε μεγαλύτερα βαπόρια. Είχαμε τότε τα VLCC, δηλαδή πετρελαιοφόρα άνω των 200.000 τόνων. Το Tina όμως, δεν έφευγε ποτέ από τις σκέψεις µου.
Κάποια νύχτα, νάτο πάλι. Είδα ότι στεκόμουν μπροστά στον μεγάλο τρίφυλλο καθρέπτη και ότι αντί ν' ανοίξω τα πλευρικά του φύλλα, άπλωσα το χέρι µου κι έσπρωξα όλο το συγκρότημα προς τα δεξιά. Ολίσθησε σαν να πατούσε σε μπίλια. Μπροστά µου παρουσιάσθηκε η αρχή της σκάλας, όπως την φανταζόμουν τόσα χρόνια. Πάλι πετάχτηκα, πάλι έβαλα το κεφάλι µου κάτω από τη βρύση. Αυτό το όνειρο όμως, ήταν ολοζώντανο. Απόρησα, πώς ενώ έμεινα τόσες ώρες μπροστά σ' εκείνο τον καθρέπτη, δεν µου έκοψε να τον δοκιμάσω προς όλες τις κατευθύνσεις. Τελικά, τον Απρίλιο 1975 έμαθα ότι το πήγαν για διάλυση στην Taiwan. Τότε ήμουν Πλοίαρχος του Olympic Ambition, γιγαντιαίου πετρελαιοφόρου των 216 χιλιάδων τόνων. Με είχε αναστατώσει τόσο πολύ εκείνο το όνειρο που, αν μπορούσα, θα πήγαινα στα διαλυτήρια βαποριών της Taiwan να διαπιστώσω αν υπήρχε σχέση µε την πραγματικότητα.
Δυστυχώς, αυτό δεν θα το μάθω ποτέ.
