Κείμενο - φωτογραφίες : Στρατής Καραστρατής
Στα περισσότερα πηγαδάκια των πρωτόμπαρκων φίλων του μικρού φουσκωτού σκάφους, μία από τις συζητήσεις που κυριαρχούν είναι αυτή της επιλογής του τύπου που θα έχει το πολυπόθητο πλεούμενο. Λέγοντας τύπο εννοώ αν αυτό θα μπορεί να διπλώνει για ν’ αποθηκευθεί, ή εάν χρειάζεται απαραίτητα κάποιο τρέιλερ. Στο παρακάτω κείμενο γίνεται μία προσπάθεια προσέγγισης των πλεονεκτημάτων αλλά και των μειονεκτημάτων που έχει η κάθε επιλογή, έτσι ώστε να ξεδιαλύνει κάπως το τοπίο και να διευκολυνθούν όλοι οι άπειροι φίλοι της θάλασσας σε αυτές τις πρώτες αγορές τους.
Η επιλογή ενός φουσκωτού δεν πρέπει να γίνεται ελαφρά τη καρδία και απερίσκεπτα, γιατί το πιθανότερο είναι να οδηγηθούμε σε λανθασμένη επιλογή. Μία στοιχειώδης συγκρότηση των σκέψεων μας, των απαιτήσεων και των αναγκών μας, θα μας οδηγήσουν περισσότερο ορθολογικά σε μία σωστή τελική επιλογή. Στόχος είναι ν’ απολαύσουμε τις χαρές τις θάλασσας χωρίς να κουραστούμε και χωρίς να κατασπαταλήσουμε τα χρήματα μας .
Ξεκινώντας την αναζήτηση για την αγορά ενός σκάφους, θα πρέπει οπωσδήποτε να οριοθετηθεί το ύψος της δαπάνης που σκοπεύουμε να πραγματοποιήσουμε . Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι περιορίζει τις επιλογές σε ένα λογικό εύρος και καθιστά ευκολότερη την αναζήτηση του ιδανικού φουσκωτού που θα καλύψει τις ανάγκες μας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον υπολογισμό της συνολικής δαπάνης, διότι αυτή δεν συνίσταται μόνο στο κόστος κτήσης του σκάφους και του κινητήρα, αλλά και σε πολλές άλλες λεπτομέρειες, όπως είναι ο εξοπλισμός, τα διάφορα έξοδα σε εφορία και λιμεναρχείο, τα ηλεκτρονικά, το κάλυμμα και πολλά άλλα που θ’ αναλύσουμε σε άλλο άρθρο. Με δεδομένο λοιπόν το σύνολο της δαπάνης , έχουμε οριοθετήσει τις επιλογές μας σε συγκεκριμένες κατηγορίες σκαφών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει οι υποψήφιοι αγοραστές να έχουν σαν σκέψη και τις επιλογές των μεταχειρισμένων της αγοράς στα ίδια χρήματα, που θα τους βοηθήσουν ν’ ανέβουν κατηγορία και μέγεθος, κάνοντας κάποιες παραχωρήσεις.
Όπως έχω ξαναγράψει όμως, δεν κάνουν όλα τα σκάφη για όλες τις χρήσεις. Συνεπώς το μεγαλύτερο δεν είναι πάντα και καλύτερο. Ο αγοραστής λοιπόν είναι υπεύθυνος για το προϊόν που θα ζητήσει από τον πωλητή, αφού πρώτα έχει θέσει κάποια κριτήρια επιλογής. Τα κριτήρια αυτά πρέπει ν’ απαντηθούν πριν αρχίσει η έρευνα, έτσι ώστε να την κατευθύνουν. Μερικά από αυτά είναι το πόσα άτομα θα μεταφέρονται συνήθως, τι είδη ψαρέματος θα κληθεί να εξυπηρετήσει, σε ποια γεωγραφικά σημεία είναι πιθανό να πραγματοποιούνται οι θαλάσσιες βόλτες, πού μπορεί ν’ αποθηκεύεται και με τι θα το μεταφέρουμε.
Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά. Ο αριθμός των ατόμων είναι καθοριστικός, γιατί αλλάζει σημαντικά και το απαιτούμενο μέγεθος των σκαφών που θα ανταποκριθούν στην άνετη θαλάσσια μεταφορά τους. Μάλιστα το μέγεθος δεν έχει να κάνει με την προβλεπόμενη μέγιστη ικανότητα μεταφοράς επιβατών του εκάστοτε σκάφους, αλλά με την άνεση χώρου που θα έχουν. Συνοπτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι για ένα άτομο τα σκάφη έως 3,1 μέτρα μπορούν να εξυπηρετήσουν τις βασικές μετακινήσεις, για 2 άτομα από 3,1-3,4 μέτρα, για τρία άτομα από 3,4 έως 3,8 και για 4 άτομα από 3,8 και πάνω. Φυσικά αυτό είναι πολύ γενικευμένο και αποτελεί τη βάση, υποδεικνύοντας ότι είναι αδύνατο να πάρουμε ένα φουσκωτό 3,2 μέτρων για να εξυπηρετήσει μόνιμα τέσσερα άτομα. Τα είδη ψαρέματος είναι ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν. Διαφορετικές απαιτήσεις έχει ένα σκάφος που χρησιμοποιείται για ψαροτούφεκο και διαφορετικές ένα άλλο που χρησιμοποιείται για συρτή. Το σκάφος για ψαροτούφεκο θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο στιβαρό με ισχυρό κινητήρα, έτσι ώστε να μπορεί να πλεύσει με τα αυξημένα βάρη των εξοπλισμών σε δύσκολους καιρούς. Το σκάφος για συρτή θα πρέπει να έχει κατάλληλη εσωτερική διαμόρφωση με κάποιο βολικό κάθισμα και μία καλή τέντα, που να συνδυάζονται με έναν πολύ οικονομικό και αθόρυβο κινητήρα. Το πολύ σημαντικό κριτήριο που θα δείξει το δρόμο προς το συμβατικό ή το γαστράτο φουσκωτό είναι η γεωγραφική διασπορά των θαλασσινών μας προορισμών. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση που το προορίζει ο καθένας. Άσχετα αν προορίζεται για ψαρέματα ή για απλές θαλάσσιες βόλτες, οι προορισμοί θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο είδος του φουσκωτού.
Σε κάθε περίπτωση όταν μιλάμε για μικρά φουσκωτά είναι αυτονόητο ότι είναι εύκολο να μεταφερθούν σε πολύ μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια του αυτοκινήτου. Συνεπώς η «περιπέτεια» ικανοποιείται σε κάθε περίπτωση, απλά αλλάζει ο τρόπος και η όλη διαδικασία. Στην περίπτωση των συμβατικών φουσκωτών έχουμε ευκολότερη μετακίνηση τόσο σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους, όσο και στα θαλάσσια μέσα μαζικής μεταφοράς που θα μας ταξιδέψουν σε κάποιο από τα νησιά μας, εφόσον τα πάντα βρίσκονται μέσα στο αυτοκίνητο. Τα παραπάνω ισοδυναμούν με μεγάλες ταχυτητες ταξιδίου στους δρόμους και μικρά έξοδα μετακίνησης στα καράβια . Αυτό που είναι δυσκολότερο είναι το φόρτωμα-ξεφόρτωμα και σαφώς η κοπιαστική διαδικασία της συναρμολόγησης-αποσυναρμολόγησης. Με τα rib το τρέιλερ είναι σχεδόν απαραίτητο διαφοροποιώντας ουσιαστικά τις συνθήκες χρήσης. Τα ταξίδια στο δρόμο χρειάζονται αυξημένη προσοχή και μειωμένη ταχύτητα, ενώ τα ταξίδια με τα καράβια είναι κάπως ακριβότερα αφού καλούμαστε να πληρώσουμε επιπλέον για το τρέιλερ. Ένα γαστράτο φουσκωτό θα μας αποζημιώσει όμως με την καλύτερη πλεύση του, με την ευκολία ανέλκυσης-καθέλκυσης στη θάλασσα, με τη χρηστικότητα του να έχουμε όλα μας τα πράγματα μόνιμα τακτοποιημένα στη θέση τους, με τη στιβαρότητα και με τον «επιπλέον αποθηκευτικό» χώρο που μας προσφέρει κατά τη διάρκεια της ρυμούλκησης.
Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο, όσο πιο μικρό αυτοκίνητο έχουμε, τόσο οι επιλογές κλίνουν προς την επιλογή του τρέιλερ, γιατί το συμβατικό με όλο του τον εξοπλισμό δύσκολα θα χωρέσει μέσα σε ένα πολύ μικρό αυτοκίνητο. Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι για πολύ μακρινά και συχνά ταξίδια το συμβατικό έχει να μας προσφέρει αναντικατάστατες λύσεις. Από την άλλη το γαστράτο σε κοντινές γρήγορες βόλτες θ’ αποδειχθεί πιο εύχρηστο και πιο ξεκούραστο στη χρήση, αφού δεν έχει χρονοβόρα διαδικασία στησίματος και το πλύσιμο είναι πολύ σύντομη διαδικασία. Στο συμβατικό φουσκωτό το σωστό πλύσιμο είναι μία πιο περίπλοκη διαδικασία. Για να πλυθεί σωστά πρέπει να αφαιρεθεί το εσωτερικό πάτωμα, να ξαναφουσκωθεί το σκάφος και να πλυθεί εσωτερικά για να φύγουν τόσο τα αλάτια από τα δύσκολα σημεία, όσο και οι άμμοι που χαρακτηρίζονται «ο θάνατος του συμβατικού».
Ένα από τα τελευταία στοιχεία που θα καθοδηγήσουν την επιλογή είναι και αυτό της αποθήκευσης. Σε αυτό το σημείο το πλεονέκτημα του συμβατικού είναι προφανές και αναντικατάστατο, αφού μπορεί να βολευτεί οπουδήποτε. Από την άλλη όμως ο χώρος που καταλαμβάνει ένα μικρό γαστράτο σε τρέιλερ είναι όσο μία θέση στάθμευσης, που είναι πολύ εύκολο να βρεθεί μέσα σε ένα γκαράζ, αλλά ακόμα και πάνω στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι μας. Σε αυτό το σημείο θ΄ αναφέρω για ακόμα μία φορά το ασυμβίβαστο του συμβατικού φουσκωτού με το τρέιλερ. Μία τέτοια επιλογή δεν είναι ορθολογική αφού το συμβατικό χάνει το συγκριτικό του πλεονέκτημα και διατηρεί τα μειονεκτήματά του όντας πάνω στο τρέιλερ. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα γαστράτα που είναι η εξέλιξη του είδους έχουν να προτείνουν πολύ καλύτερες λύσεις και καλύτερη πλεύση.
Ένα συμβατικό φουσκωτό απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή για να συνεχίσει να είναι λειτουργικό και εύκολα συναρμολογούμενο μετά από κάθε χρήση. Αντίθετα με τη γνώμη πολλών φίλων του φουσκωτού, οι βασικοί εχθροί του συμβατικού δεν είναι ο ηλιος και τα συσσωρευμένα άλατα, αλλά οι άμμοι και τα πετραδάκια. Αυτά όταν πέσουν στο οποιουδήποτε τύπου πάτωμα, με την πρώτη ποσότητα νερού γλιστρούν στο κάτω μέρος του πατώματος που είναι αφανές. Σαν συνέπεια έχουμε το τρίψιμο κατά τη διάρκεια της πλεύσης, που λειτουργεί σαν γυαλόχαρτο και καταστρέφει σιγά σιγά τα αφανή σημεία. Αν λοιπόν έχουμε το αγαπημένο μας συμβατικό ένα μήνα σε συνεχή χρήση και δεν προσέξουμε, μπορεί όταν θα πάμε να το μαζέψουμε να βρεθούμε προ εκπλήξεως ανακαλύπτοντας εσωτερικές ζημιές. Ακόμα και αν η ποσότητα άμμου που θα πέσει είναι ικανή για να μας παρακινήσει να ξεστήσουμε το σκάφος για να το καθαρίσουμε, η διαδικασία είναι άκρως κουραστική εν μέσω διακοπών. Σε πολυήμερη χρήση λοιπόν, μάλλον το γαστράτο κερδίζει μερικούς πόντους ακόμα.
Μία συζήτηση που επίσης ακούγεται πολύ συχνά είναι οι επιλογές πακέτων που δεν χρειάζονται δίπλωμα. Το σκεπτικό αυτό είναι κατακριτέο από μέρους μου όταν μιλάμε για ενήλικες, γιατί το δίπλωμα δεν είναι μόνο ένα τυπικό χαρτί ή ένα επιπλέον έξοδο. Όπως δεν μπορούμε να κυκλοφορούμε στο δρόμο με ένα αυτοκίνητο-μηχανάκι χωρίς να γνωρίζουμε τον Κ.Ο.Κ. έτσι μου φαίνεται αδιανόητο να κυκλοφορούμε στη θάλασσα χωρίς να γνωρίζουμε τους αντίστοιχους κανόνες. Θυμάμαι κάποτε όταν ήμουν ακόμα ανήλικος και κυκλοφορούσα με το συμβατικό μου, μία μέρα σούρουπο με έγραψε το Λιμεναρχείο γιατί βγήκα χωρίς φώτα στο λιμάνι. Όταν τους είπα ότι δεν γνώριζα τη λεπτομέρεια ότι τα φώτα είναι υποχρεωτικά μετά τη δύση του ηλίου, - και όχι μόνο το βράδυ, γιατί δεν έχω δίπλωμα, μου απάντησαν πολύ σωστά, ότι έπρεπε να το γνωρίζω. Είναι πολλοί οι κανόνες που πρέπει να μάθει κάποιος για να κυκλοφορεί στη θάλασσα και το δίπλωμα είναι αυτό που θα του μάθει τα στοιχειώδη για τη δικιά του ασφάλεια αλλά και των γύρω του.
Τελειώνοντας τη σύντομη αυτή ενημέρωση θα αναφέρω εν συντομία τους κινητήρες που συνοδεύουν τα μικρά αυτά φουσκωτά. Η αλήθεια είναι ότι για τα ίδια μέτρα σκάφους, το γαστράτο είναι πιο απαιτητικό σε ιπποδύναμη σε σχέση με κάποιο αντίστοιχο συμβατικό. Για παράδειγμα ένα συμβατικό 3.80 μέτρων μπορεί να πλεύσει με έναν κινητήρα 15 ίππων, ενώ ένα ίδιο RIB θα «ζητάει» 25ίππους και δίπλωμα. Κάπου εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι και τα αρκετά βαριά τετράχρονα μοτέρ, που δυσχεραίνουν την ομορφιά που είχαν κάποτε τα συμβατικά φουσκωτά. Στην πραγματικότητα αυτό που έχει γίνει είναι τα καινούρια μοτέρ στις ίδιες ιπποδυνάμεις με τα παλαιότερα να ζυγίζουν αρκετά παραπάνω. Δηλαδή μία 8αρα 4Τ ζυγίζει όσο μία παλιά 15αρα και μία 15αρα 4Τ ζυγίζει όσο μία παλιά 25άρα.
Επιλέγοντας όμως κινητήρα για ένα μικρό Rib που οι απαιτήσεις είναι μεγαλύτερες, οι επιλογές μεγαλώνουν, βάζοντας στο παιχνίδι και τα πιο σύγχρονα μοτέρ που υιοθετούν δίχρονη τεχνολογία με άμεσο ψεκασμό και θυμίζουν λίγο κάτι από τα παλιά! Η τεχνολογία όμως εξελίσσεται συνεχώς και δεν θ’ αργήσουμε να έχουμε και πάλι πολύ αξιόλογες λύσεις σε κομπακτ διαστάσεις και λίγα κιλά.
Συνοψίζοντας:
Θετικά γαστράτου: Πιο στιβαρό, καλύτεροι αποθηκευτικοί χώροι, καλύτερη πλεύση, ευκολότερο καθάρισμα, δυνατότητα στρίτσου στην πλώρη,
Αρνητικά γαστράτου: αναγκαιότητα τρέιλερ, μεγαλύτερες απαιτήσεις σε ιπποδύναμη, μεγαλύτερη κατανάλωση
Θετικά συμβατικού: Ευκολότερη μεταφορά, εξάλειψη τρέιλερ, γρήγορο με μικρές ιπποδυνάμεις, πρόσβαση στη θάλασσα από παντού, οικονομικό
Αρνητικά συμβατικού:κουραστικό στήσιμο, δύσκολο καθάρισμα εσωτερικά, όχι τόσο στιβαρό πάτημα στο πάτωμα.
