Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

Η Σάμος βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του Αιγαίου και είναι ένα καταπράσινο νησί με εύφορο έδαφος και δαντελωτές ακτές, απίστευτες εναλλαγές των τοπίων του, που σε συνδυασμό με την πλούσια ιστορία και τα αξιόλογα μνημεία που διαθέτει αλλά και τις άριστες τουριστικές υποδομές του, έχει καθιερωθεί σαν ένας τουριστικός προορισμός με παγκόσμια ακτινοβολία.

Στη Σάμο έζησε ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και μαθηματικούς της αρχαιότητας, ο Πυθαγόρας. Από εκεί, κατάγονταν επίσης ο αστρονόμος Αρίσταρχος και ο φιλόσοφος Επίκουρος.
Σύμφωνα με την μυθολογία στη Σάμο, κοντά στις εκβολές του ποταμού Ιμβράσου γεννήθηκε η θεά Ήρα. Εκεί βρίσκονται και τα λείψανα του ναού που ήταν αφιερωμένος στη λατρεία της. Κατά την αρχαιότητα η Σάμος υπήρξε σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο. Όπως φαίνεται και από τα ευρήματα των ανασκαφών στο νησί άκμασε ένας σπουδαίος πολιτισμός την περίοδο της τυραννίας του Πολυκράτη, γύρω στο 550 π.Χ. Ήταν η εποχή που η Σάμος ήταν η πρώτη ναυτική δύναμη του Αιγαίου και κέντρο του Ιωνικού πολιτισμού. Τότε κτίστηκε ο περίφημος ναός της Ήρας και το Ευπαλίνειο όρυγμα, το αρχαίο υδραγωγείο που είναι ένα από τα μεγαλύτερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας.
Στο πέρασμα των χρόνων, ακολούθησε τη κοινή μοίρα των νησιών του Αιγαίου. Κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς, τους Ενετούς και τους Τούρκους. Γνώρισε πολλές πειρατικές επιδρομές, καταστράφηκε και ξαναγεννήθηκε μέσα από τα συντρίμμια της πολλές φορές.
Η φύση στάθηκε γενναιόδωρη με τη Σάμο και τη προίκισε και με μοναδικές ομορφιές. . Πυκνά δάση και εύφορες πεδιάδες κατάφυτες από ελαιόδεντρα και αμπέλια από τα οποία παράγονται τα φημισμένα προϊόντα της Σάμου, λάδι και κρασί. Μαγευτικές παραλίες, δαντελωτά ακρογιάλια, απέραντες αμμουδιές, μικρά λιμανάκια και βαθυγάλαζα κρυστάλλινα νερά, γεμίζουν τα μάτια του επισκέπτη με εικόνες ονειρικές.
Το Βαθύ, με πληθυσμό 2.900 κατοίκους και λάμψη αρχοντική, είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες λόφου και αποτελεί ανεξάρτητη κοινότητα Τον 17ο και 18ο αιώνα τις παραλίες των νησιών λυμαίνονταν τους πειρατές. Έτσι οι Βαθιώτες προτίμησαν να χτίσουν τα πρώτα τους σπίτια στο βάθος μιας κοιλάδας που σχημάτιζαν τα βουνά Κουτσόμυλος και Βαρελά. Η περιοχή την εποχή εκείνη ήταν κατάφυτη από μεγάλο δάσος, το οποίο έκρυβε τα σπίτια από τα μάτια των πειρατών. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ήταν ένας μικρός συνοικισμός κοντά στο λιμάνι του νησιού, που ιδρύθηκε από τους εμπόρους, οι οποίοι έκτισαν στην περιοχή αρχικά τα γραφεία και τις αποθήκες τους. Σιγά – σιγά μια σύγχρονη πόλη άρχισε να αναπτύσσεται γύρω από το λιμάνι. Σήμερα, παρουσιάζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών στο Αρχιπέλαγος.
Κατά την περιήγησή του κανείς στην πόλη, συναντάει παλιά και νέα κτίρια τα οποία συνθέτουν ένα αρμονικό αρχιτεκτονικό σύνολο, με επιβλητικά νεοκλασικά κτίρια και γραφικές γειτονιές με παλιά πλακόστρωτα σοκάκια.
Η πόλη της Σάμου είναι η πρωτεύουσα του νομού και αποτελεί ουσιαστικά ενιαίο οικισμό με το Βαθύ. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, χτίστηκε το 1840 περίπου. Πρώτα δεν υπήρχε κανένα σπίτι παρά μόνο λίγες εμπορικές αποθήκες. Σιγά - σιγά όμως μετοίκησαν μερικοί από το Πάνω Βαθύ και εγκαταστάθηκαν πολλοί που ήρθαν από άλλα μέρη της Ελλάδας ιδίως από την Κεφαλονιά. Οι πρώτοι κάτοικοι ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τους Τούρκους και τους Ρώσους με αποτέλεσμα να καταστήσουν αυτό το έρημο κομμάτι του νησιού την ωραιότερη πόλη του νομού. Έχει όμορφα αρχοντικά, δυο σημαντικά μουσεία, αρκετά δημόσια κτήρια με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, καθώς και αξιόλογες εκκλησίες.
Παλιά η Σάμος λεγόταν Λιμήν Βαθέως από το λιμάνι που βρίσκεται χτισμένη. Αργότερα μετονομάστηκε σε Σάμος για να ξεχωρίζει από την κοινότητα Βαθέος. Ήδη κατά την περίοδο της Ηγεμονίας, αποτελούσε την πρωτεύουσα του νησιού έως την ένωση με την Ελλάδα, το 1913.
Στην πρωτεύουσα θα δείτε και μερικά από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού. Την εντυπωσιακή Πλατεία του Πυθαγόρα, όπου έχει στηθεί το περίφημο μαρμάρινο λιοντάρι, ένα αξιόλογο μνημείο που έχει τοποθετηθεί στην πλατεία από το 1930, εις ανάμνηση της ηρωικής μάχης του Κάβου Φονιά. Ένα μοναδικό στολίδι της πόλης αποτελεί ο Δημοτικός Κήπος, ο οποίος δημιουργήθηκε επί Ηγεμονίας. Εκεί βρίσκεται το μνημείο των πεσόντων στους πολέμους του 1912 – 13.
Το Δημαρχείο στεγάζεται σε νεοκλασικό οίκημα, που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αι. Στα χρόνια της Ηγεμονίας (1834-1912) το κτίριο αυτό ήταν το Βουλευτήριο των Σαμίων, ενώ το 1950 το οίκημα παραχωρήθηκε από το ελληνικό κράτος στο Δήμο Σάμου. Στο κτίριο του Δημαρχείου υπάρχει επίσης η Δημοτική Πινακοθήκη, ενώ στο ισόγειο λειτουργεί προσωρινά το Ταχυδρομείο.
Η Δημόσια Βιβλιοθήκη βρίσκεται στα μισά της προκυμαίας. Είναι πλούσια και αξιόλογη. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται και το Ιστορικό Αρχείο της Σάμου. Αξίζει μια βόλτα στον πεζόδρομο της αγοράς, όπου προσφέρονται σε αφθονία ντόπια προϊόντα.
Στο εσωτερικό της πόλης μπορεί κανείς να βαδίσει και να επισκεφτεί τις συνοικίες της πόλης, όπως το Κατσούνι, τα Μελεμενέϊκα, τις Χαρουπιές, την Κούτρα, τα Προσφυγικά, τα Ταμπάκικα και τη Νεάπολη. Λίγα μέτρα πιο πάνω από την πλατεία Πυθαγόρα υπάρχει η πλατεία Αγίου Νικολάου.
Ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι η εκκλησία όπου η Συνέλευση των Σαμίων, με πρόεδρο των τον Θ. Σοφούλη κήρυξε την ένωση της Σάμου με την Ελλάδα. Η μαρμάρινη προτομή είναι του κτήτορα του ναού και του μουσείου Α. Πασχάλη. Το μνημείο που βρίσκεται δεξιά του ναού είναι το ηρώο της Χωροφυλακής.
Το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης των Σαμίων είναι ένα από τα πιο αξιόλογα της Ελλάδας. Περιέχει έργα Ιωνικής Τέχνης, μοναδικά στον κόσμο. Είναι ευρήματα αρχαίων γλυπτών από το Ηραίο, Αρχαϊκά γλυπτά, έργα μικροτεχνίας, κ.α. Στα σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται εκεί, περιλαμβάνεται και το άγαλμα του Κούρου, που είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος κούρος που υπάρχει στην Ελλάδα.
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο στεγάζεται στο ισόγειο του κτιρίου της Μητρόπολης και περιλαμβάνει μεγάλη συλλογή σπάνιων κειμηλίων. Στην πρώτη αίθουσα, μεταξύ άλλων, εκτίθεται ο μανδύας του εθνομάρτυρα πατριάρχη Γρηγορίου Ε' καθώς και τα επιμάνικα του Χρυσόστομου Σμύρνης. Στη δεύτερη αίθουσα, τους τοίχους κοσμεί πλήθος φορητών εικόνων, μεταξύ των οποίων και μια φιλοτεχνημένη από τον φημισμένο αγιογράφο Πουλάκη. Στο ίδιο μέγαρο στεγάζεται και η εκκλησιαστική βιβλιοθήκη Σάμου. Η Δημοτική Πινακοθήκη, φιλοξενεί σπάνια έργα ντόπιων και μη καλλιτεχνών καθώς και σημαντικά κειμήλια της ιστορικής πορείας του νησιού από το 1821 ως τα νεότερα χρόνια. Το Μητροπολιτικό Μέγαρο, όπου στεγάζεται και το Βυζαντινό Μουσείο, στο μεγαλόπρεπο οίκημα με τα ανεκτίμητης αξίας ιστορικά εκθέματα. Επίσης, στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης θα δείτε τα ευρήματα που έφεραν στο φως οι ανασκαφές στο Ηραίον και στο Πυθαγόρειο.
Στην ανατολική πλευρά της πόλης βρίσκεται το Μοναστήρι της Αγίας Ζώνης, το οποίο ιδρύθηκε το 1695 από το μοναχό Μελέτιο. Σώζονται τοιχογραφίες της εποχής, ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το Ξυλόγλυπτο Τέμπλο του Ναού. Σε μια πανέμορφη τοποθεσία στα βορειοανατολικά της πόλης είναι κτισμένο το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, που χρονολογείται από τα μέσα του 17ου αιώνα. Διαθέτει μοναδική θέα προς τα Μικρασιατικά παράλια.
Σε μικρή απόσταση από το Βαθύ θα συναντήσετε τις παραλίες Ροδίτσες και Γάγγου, με κύρια χαρακτηριστικά τους τα πολύχρωμα βότσαλα και τα πεντακάθαρα νερά.
Με αυτοκίνητο ή με λεωφορείο θα προσεγγίσετε τις υπέροχες παραλίες Κέρβελη, Ψιλή Άμμος, Ποσειδώνιο, Γαλάζιο και Μυρτιά, όλες με πεντακάθαρα νερά. Στις περισσότερες υπάρχει η δυνατότητα και για θαλάσσια σπορ.
Το βράδυ η πόλη αλλάζει πρόσωπο. Μπαράκια που παίζουν κάθε είδους μουσική και κέντρα με ζωντανή μουσική σας υπόσχονται άλλους ρυθμούς διασκέδασης. Στις ταβέρνες της πόλης θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε την εξαιρετική σαμιώτικη κουζίνας και οπωσδήποτε το ντόπιο κρασί.

ΠΩΣ ΘΑ ΦΘΑΣΕΤΕ

Mε το πλοίο ή αεροπλάνο. Στο πρώτο τα φθηνότερα εισιτήρια κοστίζουν από 25 μέχρι 70 ευρώ για A΄ θέση με δίκλινη εξωτερική καμπίνα, ενώ το αυτοκίνητο κοστίζει 80 ευρώ, τιμές που σε κάθε περίπτωση διαμορφώνονται ανάλογα με την εποχή. Με αεροπλάνο, το ταξίδι διαρκεί περίπου 45 λεπτά, είτε με Ολυμπιακή (τηλ. 210-96.66.666) είτε με AEGEAN (τηλ. 801.11.20000).

ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ

Tα γνωστά προϊόντα του νησιού είναι το κρασί και το λάδι. Όμως θα βρείτε και πολύ καλό πευκόμελο και βότανα. Από την αγγειοπλαστική του νησιού, να προμηθευθείτε το «Κύπελλο του Πυθαγόρα» ή «Δίκαια Kούπα» και το Mασκαρά Kανάτι. Tο πρώτο είναι ένα κεραμικό κύπελλο που αν το γεμίσετε παραπάνω απ' όσο πρέπει, αδειάζει μόνο του. Tο δεύτερο είναι ένα κανάτι όλο τρύπες, κάποιες πραγματικές, κάποιες ψεύτικες. Aν δεν ξέρει κανείς ποιες είναι οι πραγματικές για να τις κλείσει με τα δάχτυλά του, καταβρέχεται όποτε πάει να πιει νερό.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 22730

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ 27426
ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ 27257
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 87332/87315
ΤΟΥΡ. ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 81000
ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ 27890/27318
ΟΤΕ 28499
ΕΛΤΑ 27304
ΤΑΞΙ 28404
ΔΗΜΟΣ 81030
ΚΤΕΛ 27262
ΕΝΟΙΚ. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ 87600/23253/62348/24771
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ 61219

ΔΙΑΜΟΝΗ 22730

ΣΤΗ ΣΑΜΟ
2* ΑΝΘΟΥΣΑ – 24423
ΕΜΙΛΙ – 24691
ΚΕΔΡΟΣ – 28560
ΚΡΙΤΩΝ – 23156
Γ’ κατ. ΓΚΑΛΑΞΙ – 22665-6
1* ΑΡΤΕΜΙΣ – 27792
ΣΤΟ ΒΑΘΥ
3* ΑΙΟΛΙΣ –Μ28904
ΒΙΡΓΙΝΙΑ – 27819
Β’ κατ. ΕΝΝΕΑ ΜΟΥΣΕΣ – 23971
ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ – 22270
2* ΒΑΘΥ – 28124
ΕΛΕΝ – 28215
ΜΠΟΝΗ – 28790
ΝΤΙΑΝΑ – 23291
ΟΔΥΣΣΕΑΣ – 27848
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ – 23911
ΣΑΜΟΣ – 28377-8

ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ

Ανεβείτε στο Άνω Βαθύ, για να βρείτε ‘Τις νοστιμιές της Ουρανίας’, μια ταβέρνα με σπιτική κουζίνα σε μαγειρευτά. Μου άρεσε πολύ και το ‘Όστρακο’ στη πόλη, ταβέρνα ουζερί, με πολύ ωραία ατμόσφαιρα. Έξω από την πόλη, στη μικρή παραλία Βαρσάμος, θα φάτε εξαίσιο σπιτικό φαγητό από την κυρία Αγγελική, με προϊόντα κυρίως του κήπου της, του κοτετσιού της και της οικογενειακής βάρκας. Στο Kοκκάρι, στη δυτική άκρη του λιμανιού, στης ‘Ιταλίδας’. Το αποκαλούν έτσι, γιατί ανήκει σε μια Ιταλίδα που μαγειρεύει υπέροχα και μαζεύει πολύ κόσμο.