Κείμενο - φωτογραφίες : Σπύρος Χαλάστρας.

Όλοι όσοι λατρεύουν την ελευθερία, όσοι ξέρουν ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα στον κόσμο εκτός από αυτά που φαίνονται, θα πετούν πάντα μαζί με τον Ιωνάθαν. Ο καθένας μας θα βρει κομμάτια από τον εαυτό του στο γλάρο Ιωνάθαν.

Richard Bach

 

Όταν ο Bach έγραφε το πιο διαχρονικό ίσως βιβλίο όλων των εποχών, το «Γλάρο Ιωνάθαν», απόσπασμα από το οποίο είναι και οι παραπάνω γραμμές, πιθανόν δεν φανταζόταν ότι σηματοδοτούσε την επαλήθευση της τόσο στενής σχέσης μεταξύ της αυτής μεγαλειότητος, της θάλασσας, και αυτών που κατά κάποιο τρόπο τη θεωρούν κρυφή ή φανερή -δεν έχει και τόση σημασία- ερωμένη, έχοντας ως σημείο αναφοράς το παραπάνω απόσπασμα. Τη θάλασσα, που βλέποντάς την, όποιο πρόσωπο κι αν δείχνει, η μετάφραση περιλαμβάνει όχι μόνο αυτά που βλέπουμε, αλλά και πολλά ακόμη...
 

Η λήψη των εικόνων της, που αποτελούν αναμφίβολα αδιαπραγμάτευτα δώρα στις αισθήσεις μας, γίνεται σε κάποια ειδική συχνότητα που το μήκος κύματος το αντιλαμβάνονται πολύ καλύτερα αποδέκτες που η μύησή τους έγινε από τα παιδικά τους χρόνια, όταν πέταξαν το πρώτο πετραδάκι στο κύμα που έσκαγε μπροστά τους, τη στιγμή που κάποιος γλάρος από πάνω ήταν μάρτυρας στο ξεκίνημα της τρυφερής αυτής σχέσης.
 

Είναι ίσως η μοναδική περίπτωση που βλέποντας τα αφρισμένα κύματα που έρχονται να μας φτάσουν σε κάποια αμμουδιά, όταν τα αισθητήρια της όρασης και της ακοής εργάζονται με υπερωρίες στην οπτική και ακουστική πανδαισία, δεν θα πούμε ότι αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί... Για σκεφθείτε ο γαλάζιος πλανήτης να μην ήταν γαλάζιος, δηλαδή να μην υπήρχαν οι ωκεανοί, τα πέλαγα, το Αιγαίο, με λίγα λόγια να μην υπήρχε η θάλασσα. Δεν το σκεφτόμαστε, απλούστατα γιατί ξέρουμε ότι υπάρχει και είναι εκεί... Το ίδιο είπε και ο Χίλαρι όταν τον ρώτησαν γιατί επιχείρησε να αναρριχηθεί στο Έβερεστ. Η απάντησή του ήταν ότι το έκανε γιατί απλούστατα το βουνό ήταν εκεί... Μετάφραση συναισθημάτων δύσκολα γίνεται, ή το νιώθεις ή άσ’ το καλύτερα...
 

Η πρακτική εφαρμογή, η «εκμετάλλευσή» της στις δυνατότητες που μας δίνει στις... στενές επαφές μαζί της, ξεκίνησε πριν από τόσα χρόνια, που είναι δύσκολο να φανταστούμε. Τα χρόνια, οι αιώνες κύλησαν και φθάσαμε στην εποχή μας, στην εποχή που ζούμε, στη φωτεινή στιγμή μεταξύ δύο σκοτεινών καταστάσεων όπως έλεγε και ο Καζαντζάκης. Όλες αυτές οι στιγμές είναι σαν τα μεγάλα θαλασσοπούλια - δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να τα αφήνουμε να φεύγουν άσκοπα, αλλά με κάποιον μεταφορικό τρόπο σκέψης να είμαστε μαζί τους, όταν βλέπουν τη γαλάζια επιφάνεια καθώς κάνουν αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε κανόνα, ότι ζω σημαίνει ταξιδεύω... Το να είμαστε σε κάποιο μέρος κοντά στη θάλασσα, όσο όμορφο κι αν είναι, δεν παύει να είναι σχετικά στατικό. Πόσες φορές δεν έχουμε ζηλέψει από την ξηρά κάποιο πλεούμενο που αρμενίζει κάπου στο βάθος. Το ίδιο σκέπτονται και για μας όταν, λύνοντας και την μπαρούμα του φουσκωτού μας στρέφουμε την πλώρη προς το πέλαγος, κατεβάζοντας συγχρόνως και τους διακόπτες από τους μηχανισμούς που παράγουν σκοτούρες, άγχος και άλλα τέτοια περίεργα...

Είχα-δεν είχα, στο φουσκωτό κατέληξα... Ε, πέστε μου έναν τρόπο που με ένα μικρό πλεούμενο 6-7 μέτρα μπορείς να γυρίζεις το ελληνικό αρχιπέλαγος, το κομπολόι με τις αναρίθμητες χάντρες που ακούνε στο όνομα ελληνικά νησιά. Μερικές φορές θαυμάζω τους ιστιοπλόους, αλλά μέχρι εκεί! Τώρα παίζουμε στο δικό μας... γήπεδο, όπου υπάρχουν μπαλόνια - αυτά που διαγράφουν από το υποσυνείδητό μας την ανησυχία και το σφίξιμο όταν αναρωτιόμαστε τι κακό κάναμε στον Ποσειδώνα και μας κάνει τη ζωή δύσκολη, αφού βέβαια μάθουμε πολύ καλά το κεφάλαιο που αναφέρει το σεβασμό που χρειάζεται.
 

Είναι κάποιες φορές που λες να αφήσεις το σκάφος σου, το φουσκωτό σου, εκεί που βρίσκεται, να πάρεις το πρώτο πλοίο που θα φεύγει κάποιο πρωινό και να μη σκοτίζεσαι για τον καιρό και το... ξύλο που σε περιμένει στο όρτσα τεσσάρι ή πεντάρι. Θα κάθεσαι σε κάποιον πάγκο στο κατάστρωμα με ένα βιβλίο στο χέρι και θα προσπαθείς να διαβάσεις ανάμεσα στα όποια γραφικά και... νεοελληνικά συμβαίνουν συνήθως εκεί. Μετά από κάποιες ώρες, ιδίως όταν θα φτάσεις στον προορισμό σου... στεγνός μεν, αδιάφορος δε, αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό το σενάριο δεν περπατάει, είναι κάπως... στεγνό. Ωραία, έφθασες για τις πολύτιμες μικρές ή μεγάλες διακοπές σου, βρήκες το κατάλυμά σου και αρχίζουν οι ατελείωτες ώρες στην ίδια σχεδόν παραλία ή άντε και στην άλλη πλευρά του νησιού, να κοιτάς απ’ έξω κάθε πρωί όλους αυτούς τους σκαφάτους, που με κάθε λογής σκάφος θα φεύγουν για να γευτούν απευθείας το νέκταρ των έρημων και κυρίως απρόσιτων όρμων με τις απάτητες αμμουδιές, εκεί όπου ο πιο δυνατός ήχος είναι τα κυματάκια που χτυπάνε στο σκάφος σου ή καταλήγουν στην παραλία. Εκεί όπου φουνταρισμένος θα κολυμπάς γύρω από το φουσκωτό σου, που θα λικνίζεται στην απογευματινή ρεστία.
 

Όχι ότι δεν υπάρχουν και οι δύσκολες στιγμές - είναι πολλές και επίπονες, ειδικά όταν το φρεσκάρισμα έρχεται πιο γρήγορα απ’ ό,τι υπολόγιζες. Όταν όμως θα επιστρέφεις αργά το απόγευμα στη βάση από την οποία ξεκίνησες το πρωί, συνήθως ανάμεσα από την ικανοποίηση για την αντιμετώπιση του καιρού θα υπάρχει -εκτός από την κούραση- το χαμόγελο, που θα φτάνει μέχρι τα αυτιά. Μερικές φορές βέβαια δεν θα σε δουν να επιστρέφεις, είτε γιατί το κολπάκι τελικά ήταν πιο όμορφο απ’ ό,τι υπολόγιζες και αποφάσισες να μιλήσεις το βράδυ με τα αστέρια από άλλη γωνία, είτε γιατί το απέναντι κοντινό ή μακρινό νησί σού έγνεψε τραγουδώντας σαν άλλη σειρήνα και, ως συνήθως, εμείς δεν βάζουμε ποτέ στα αυτιά μας κερί...
Δεν χρειάζεται να ρωτάς αν και πότε φεύγει καράβι για εκεί, γιατί απλούστατα είσαι εκεί, κάτι σαν διακτινισμός μέσω επιθυμιών που ικανοποιούνται από το μικρό σου σκαφάκι. Επαναλαμβάνω, σίγουρα δεν είναι πάντα ρόδινα τα πράγματα, όμως το γεύμα γίνεται πιο νόστιμο όταν το διαλέγουμε εμείς και όχι όταν μας το προσφέρουν έτοιμο... Το ίδιο δεν συμβαίνει και όταν ξεκινάς με το αυτοκίνητό σου για άλλες πολιτείες; Είσαι και αισθάνεσαι πολύ πιο ελεύθερος και κυρίως έχεις την ικανοποίηση ότι πήγες εσύ - δεν σε πήγαν...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν, πριν λίγα χρόνια, είχαμε ξεκινήσει πέντε φουσκωτά από την Αλεξανδρούπολη για την Κρήτη, που δεν είναι και μικρό ταξίδι, και φθάνοντας στην Τζια δέσαμε δίπλα σε κάποιο θεόρατο γιωτ, ενώ σχολιάζαμε και συγκρίναμε τα καρυδότσουφλα φουσκωτά μας με το αντικείμενο της απόλυτης θαλασσινής χλιδής που ήταν δίπλα μας. Κουβεντιάζοντας όμως το βράδυ με τον καπετάνιο του γιωτ, μας είπε χαμογελώντας ότι οι ιδιοκτήτες-επιβάτες του εξέφρασαν την έκπληξή τους και ίσως κάποια ενδόμυχη επιθυμία για τον τρόπο που επιλέξαμε να ταξιδεύουμε. Δεν ξέρω πόση δόση αλήθειας είχαν τα λόγια του, όμως εμείς δεν θέλαμε και πολύ να ξεχάσουμε τη... σύγκριση και να κοιτάξουμε με μεγαλύτερη συμπάθεια τα μπαλόνια που ήταν δεμένα μπροστά μας. Αυτά που όταν αγριεύουν τα πράγματα, τη στιγμή που το μάτι δεν βλέπει ακόμη το περίγραμμα του νησιού που επιλέξαμε για προορισμό, θα αποσβέσουν μέχρι και το τελευταίο... γραμμάτιο, τότε που πληρώναμε με δυσκολία το τίμημα για την απόκτηση του ακριβού αντικειμένου του πόθου, με το οποίο, το μαγικό τετράμηνο του ελληνικού καλοκαιριού, θα ταξιδεύουμε στο χωροχρόνο των θαλασσινών εικόνων και αισθήσεων με επιβάτες εμάς. Μέχρι να φύγουν από το χώρο των εικόνων και να περάσουν στο χώρο των αναμνήσεων θα έχουν έρθει τα... Χριστούγεννα, ενώ με το γύρισμα του χρόνου αρχίζουμε δειλά-δειλά να ξεσκουριάζουμε το κουμπάσο, ενώ προσπαθούμε να γεμίσουμε τον κουμπαρά των θαλασσινών εξορμήσεων, γιατί τα ρημάδια τα άλογα της εξωλέμβιας δεν τρώνε τίποτε άλλο εκτός από βενζίνη...

Μέχρι τότε, θα συντηρούμε το θαλασσινό ταξιδιωτικό σύνδρομο με εικόνες όπως αυτή, τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές μέσα στη θαλπωρή του αυτοκινήτου δίπλα σε κάποια αμμουδιά, λοξοκοιτώντας όμως κάθε τόσο στα κύματα του νοτιά που έρχονται από την κατεύθυνση που σχεδιάζουμε να πάμε την επόμενη φορά. Άσε που εδώ, στο βορρά που είμαστε, πιο... πάνω δεν γίνεται να πάμε. Πάντα όταν κατηφορίζουμε έχουμε συνήθως τον καιρό πρύμα ή δευτερόπρυμα, αλλά στο γυρισμό άσ’ τα να πάνε... πολύς ανήφορος! Κι όμως αντιλαμβάνεσαι ότι δεν υπάρχουν διλήμματα επιλογής μέσου για να πας κάπου το καλοκαίρι και, για να αισθανθούμε και λίγο ναυτικοί, σου έρχεται να πεις αυθόρμητα «με το φουσκωτό μας ρε γαμώτο»...
 

Α, ρε άτιμε Ιωνάθαν, βρήκες τον καλύτερο τρόπο να τρυπώσεις στην ψυχή μας και να μας κάνεις να πετάμε μαζί σου, ειδικά σε κάποια πορφυρένια ηλιοβασιλέματα...