Επιμέλεια : Δημήτρης Καραγεωργίου
Ο φάρος Flattery.
Όσα βαπόρια έχουν προορισμό τα λιμάνια του βόρειου Ειρηνικού Ωκεανού, δηλαδή τις δυτικές ακτές του Καναδά και των ΗΠΑ, όπως τα Vancouver, Seattle, Victoria, Tacoma, Olympia, πρέπει αφού φθάσουν σε βόρειο πλάτος 48ο 23' και δυτικό μήκος 124ο 44', εκεί που βρίσκεται ο φάρος του cape Flattery και με πορεία σοροκο-λεβάντε, να εισέλθουν
με τόλμη σ' ένα στενό πορθμό, ο οποίος στο μάτι φαίνεται σαν να είναι κομμένος με το μαχαίρι απ' τα βουνά. Ο πορθμός αυτός λέγεται Juan de Fuca, προς τιμήν του Κεφαλλονίτη Ιωάννη Φωκά που τον ανακάλυψε το 1592, σε ηλικία 60 ετών.
Η πρώτη μου γνωριμία μ' εκείνα τα μέρη ήταν τον Ιούλιο 1957 που ήμουν ανθυποπλοίαρχος στο τότε νεότευκτο πετρελαιοφόρο Olympic Lake των 22.000 τόνων και με φορτίο heavy fuel οίΙ για το εργοστάσιο ξυλοπολτού της Victoria του Kαναδά. Θυμάμαι ότι εκείνο το πρωί 06.00 ώρα θα φθάναμε στον περίφημο φάρο Flattery. Παρόλο που η βάρδια μου έληξε στις 04.00, έμεινα στη γέφυρα για να τον ιδώ από κοντά. Υπήρχε πρωινή πάχνη, περιορισμένη ορατότητα και χρησιμοποιούσαμε την μπουρού. Όσο πλησιάζαμε η πάχνη έγινε ομίχλη. Ακούγαμε και την μπουρού του φάρου με ανατριχίλα. Ορατότης μηδέν. Αυτές οι στιγμές μένουν αξέχαστες. Βλέπαμε το ίχνος του στο radar και λίγο-λίγο τον γυροφέραμε με συνεχόμενη δεξιά στροφή περίπου 130 μοιρών. Το στενό φαινόταν με καθαρότητα στην οθόνη και άλλο βαπόρι που να μας προβληματίζει δεν υπήρχε, εκτός
από τα αμέτρητα ψαράδικα. Κάποια στιγμή, σ' ένα ξέφωτο της ομίχλης, είδα και τον φάρο από κοντά. Κτισμένο πέτρινο, βαμμένο λευκό, επάνω στα κόκκινα βράχια στην αρχή του πορθμού. Τον αφήσαμε πίσω και δεξιά μας και μπουκάραμε.
Το θέαμα των βράχων είναι φανταστικό. Λίγο πιο μέσα η ομίχλη αραίωσε. Έγινε αθούρα. Προχωρώντας στο εσωτερικό ακολουθούμε τη δεξιά όχθη όπου δεσπόζει το όρος Olympus, ύψους 2.430 μέτρων. Ολόκληρη εκείνη η περιοχή ανήκει στην πολιτεία Washiηgton και ονομάζεται Ολύμπια. Οι κάτοικοί της είναι Αμερικανοί ευρωπαϊκής καταγωγής και αυτόχθονες ερυθρόδερμοι Αθαπάσκα.
Το βάθος των νερών στο στενό αρχίζει από 270 μέτρα στην μπούκα και μειώνεται όσο προχωρούμε έως τα 90 μέτρα, στη ράδα της Victoria. Αυτό σημαίνει πως εάν μας τύχει κάποια βλάβη της μηχανής στην αρχή του πορθμού, δεν θα μας σώσουν οι άγκυρες. Όταν δεν υπάρχει ομίχλη, φυσούν δυνατοί ανατολικοί άνεμοι. Να το πούμε και αντιστρόφως. Με δυνατούς ανέμους, δεν υπάρχει ομίχλη. Η παλίρροια κυμαίνεται από 3 έως 6 μέτρα, με πολύ ψυχρά νερά. Γενικά ο πορθμός έχει μήκος περίπου 100 ναυτικά μίλια. Διπλαρώσαμε στον ιδιωτικό ντόκο του εργοστασίου και αρχίσαμε να ξεφορτώνουμε το παχύρευστο heavy fuel το οποίο προηγουμένως είχαμε θερμάνει. Επειδή υπολόγισαν ότι θα μέναμε στο λιμάνι τρεις ημέρες, οι διευθύνοντες το εργοστάσιο μας διοργάνωσαν μία εκδρομή στα γύρω παραδεισένια τοπία της νήσου Vancouver. Όλα αξιοθαύμαστα μ' ένα μόνο μειονέκτημα: ότι τα καλοκαίρια τους είναι σύντομα.
Από τα παλαιά χρόνια υπήρχε ένας θρύλος του Ανιάν, για θαλάσσια στενά στα νερά της βόρειας αμερικανικής ηπείρου, που ενώνουν τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Όνειρο των Ευρωπαίων ώστε να μην αναγκάζονται ν' ακολουθούν τη διαδρομή έως το ακρωτήριο Horn και στην συνέχεια όλο το νότιο και βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, για να φθάσουν στις δυτικές ακτές του Νέου Κόσμου. Ειδικά όταν ο Μαγγελάνος ανακάλυψε ένα τέτοιο πέρασμα στο νοτιότατο άκρο των δύο ωκεανών, σε περίπου νότιο γεωγραφικό πλάτος52ο 50' το έτος 1520, τότε ο θρύλος των μυθικών στενών του Ανιάν ξαναζωντάνεψε στη φαντασία όλων.
Για τον συμπατριώτη μας καπετάν Γιάννη Φωκά λίγα στοιχεία είναι γνωστά: Στην Encyclopedia Americana αναφέρεται ως Ιωάννης - Απόστολος Φωκάς - Βαλεριάνος που γεννήθηκε στο χωριό Βαλεριάνα της επαρχίας Κραναίας της Κεφαλληνίας, το έτος 1532 και απεβίωσε στο ίδιο χωριό το 1602. Από νεαρός υπηρέτησε στο ισπανικό ναυτικό. Έκανε πολλά ταξίδια στον τότε Νέο Κόσμο και από τους δύο ωκεανούς. Έφθασε στον βαθμό του Πλοιάρχου. Αργότερα ειδικεύθηκε ως πιλότος ιστιοφόρων σε δύσκολα νερά και η φήμη του απλώθηκε παντού. Πάντως, πρέπει να είχε αλόγιστη τόλμη. Το 1591 τον κάλεσε ο Ισπανός Αντιβασιλέας του Μεξικού, Δον Πέδρο ντε Μόγια Κοντρέρας, και διαθέτοντάς του όλα
τα μέσα και επιχορήγηση, του ανέθεσε να ερευνήσει και ν' ανακαλύψει τα θρυλικά στενά του Ανιάν.
Ξεκίνησε από το λιμάνι Ακαπούλκο, στον Ειρηνικό, στις 17 μοίρες βόρειο πλάτος, με την καραβέλα «Φελίθ» και την πινάτσα «Λόμπα». Αρχική πορεία στον Μαϊστρο. Προχωρούσε και κάθε τόσο εξέταζε όλους τους κόλπους και κολπίσκους, ώσπου ανακάλυψε, πάνω από τις 48 μοίρες, τον πορθμό που τον έκανε διάσημο. Βέβαια, όπως απεδείχθη αργότερα, το πέρασμα εκείνο δεν κατέληγε στον Ατλαντικό Ωκεανό, επομένως ο θρύλοι του Ανιάν ήταν σκέτη φαντασία! Δεν υπάρχει καμμία πλήρης βιογραφία του. Μάλλον όμως απεβίωσε πικραμένος γιατί όσο ήταν στη ζωή δεν του αναγνωρίσθηκε η υπεράνθρωπη προσπάθεια που έκαμε. Το 1787, δηλαδή 185 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Άγγλος πλοίαρχος capt. Charles Barkley, θαλασσοπόρος κι εκείνος, έδωσε στον πορθμό το όνομα Juan de Fuca Straits. Έκτοτε το αναγράφουν όλοι οι χάρτες
Τα στενά αυτά τα ξαναπέρασα ύστερα από χρόνια πάλι, στις 25 Φεβρουαρίου 1969, ως πλοίαρχος του πετρελαιοφόρου Olympic Games των 61.000 τόνων με προορισμό την Tacoma των ΗΠΑ. Είχαμε φορτώσει νάφθα στο Κουρασάο, στις Ολλανδικές Αντίλλες. Επειδή το φορτίο αυτό είναι πτητικό και εξαιρετικά επικίνδυνο, λαμβάναμε έξτρα μέτρα ασφαλείας στα λιμάνια φορτώσεως - εκφορτώσεως, αλλά προ πάντων κατά τη διέλευσή μας από τη διώρυγα του Παναμά. Όλα όμως είχαν αίσιο τέλος. Ακόμη και το στενό του καπετάν Γιάννη Φωκά το περάσαμε με θαυμάσιο, διαυγέστατο καιρό, παρ' όλο ότι είμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Το βουνό Olympus ήταν κατάλευκό, όπως θα έπρεπε, για να δικαιολογεί το όνομά του.
Η Τακόμα βρίσκεται στο βάθος του στενού, περίπου 150 μίλια από την μπούκα και τον φάρο Flattery. Στη διαδρομή αυτή το βαπόρι ελίσσεται ανάμεσα από αμέτρητα πανέμορφα νησάκια. Πριν φθάσουμε περνάμε από το Seattle όπου βρίσκεται το απίστευτα πελώριο εργοστάσιο της Boeing. Η διαδρομή, από την είσοδο στο στενό μέχρι τον ντόκο, μας πήρε δώδεκα ώρες.
Δεν χορταίναμε να κοιτάζουμε. Η Τακόμα είναι σχεδόν ολόκληρη κτισμένη στην παραλία. Το λιμάνι της δέχεται βαπόρια μεγάλου βυθίσματος και αποτελεί κέντρο εμπορίου. Περιστοιχίζεται από εθνικά πάρκα, όπως το Olympic National Park και το Mount Rainier Park. Επίσης από εκεί ξεκινά η σιδηροδρομική γραμμή που καταλήγει στην Βοστώνη. Δηλαδή συνδέει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Είναι η περίφημη Unίοn Pacific.
Η πόλη, ιδρύθηκε το 1792 από τον πλοίαρχο George Vancouver και κατοικήθηκε από ξυλοκόπους. Τώρα πια είναι μια μεγαλούπολη. Σ' εκείνο το βαπόρι είχα και την γυναίκα μου μαζί. Ήμασταν νιόπαντροι, είχαμε και την επέτειό μας στις 25 Φεβρουαρίου. Κάναμε μια μεγάλη βόλτα με αυτοκίνητο και μια ξεναγό, στα εξοχικά περίχωρα. Το βράδυ φάγαμε, σ' ένα πανέμορφο ξενοδοχείο, τα μεγάλα καναδέζικα καβούρια κι άλλα θαλασσινά, με νότιο-αφρικανικό λευκό κρασί και γεμίσαμε αναμνήσεις. Αυτά, και άλλα πολλά, αναλογιζόμαστε τώρα που μας ψαλίδισαν ακόμη και τη σύνταξη.
