Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

Επιλογή θέσης εγκατάστασης εξωλέμβιου κινητήρα.

Πρόκειται για το γνωστό ‘ύψος’ της εγκατάστασης του κινητήρα πάνω στον καθρέφτη. Εξαιρετικά κρίσιμα επιλογή, καθώς προσδιορίζει πολλά στην συμπεριφορά της γάστρας, τη λειτουργία του trim της μηχανής, την απόδοση της ισχύος της, την οικονομία σε καύσιμα, αλλά ακόμη και την ευχέρεια επιλογής προπελών.
 

Βέβαια, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπου οι συνέπιες της λανθασμένης επιλογής, δεν γίνονται αντιληπτές, είτε γιατί είναι μικρές, είτε ο κυβερνήτης δεν έχει τις γνώσεις και την εμπειρία για να τις προσδιορίσει. Το πεδίο, όπου γίνονται περισσότερο εμφανείς και επικίνδυνες, είναι οι μεγάλες ταχύτητες, όπου τα περιθώρια αντίδρασης μειώνονται δραματικά.
 

Τελευταίο σημείο – και πιο σημαντικό – στήριξης της γάστρας, είναι το antiventilation plate της μηχανής, το πτερύγιο πάνω από την προπέλα. Στην πλεύση, αυτό πρέπει να σύρεται πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας και η προπέλα που γυρίζει από κάτω, να ‘πιάνει καλά νερά’, να κινείται δηλαδή σε συμπαγή υδάτινο όγκο. Από εκεί, προσδιορίζεται και το βάθος λειτουργίας της, που αναλόγως συνθηκών πλεύσης, ταχύτητας και φορτίων, αυτό μπορεί να μεταβάλλεται προς το βαθύτερο.
 

Όσο πιο αργά κινείται ένα σκάφος, τόσο πιο βαθιά βρίσκεται η πρύμνη του. Αντίθετα, όσο πιο γρήγορα κινείται, τόσο περισσότερο πλησιάζει η προπέλα στην ιδανική θέση. Προφανές είναι λοιπόν, πως αυτή, είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ταχύτητα του σκάφους.
 

Θέλοντας να κάνουν τα απλά πράγματα απλούστερα, οι ανά τον κόσμο κατασκευαστές κινητήρων, έχουν υιοθετήσει ένα κοινό μέγεθος τεχνικών χαρακτηριστικών, ώστε ανεξάρτητα από την επιλογή μάρκας, ο υπολογισμός για τον προσδιορισμό της θέσης, να γίνεται με τα ίδια κριτήρια. Φανταστείτε τι θα γινόταν, αν θέλατε να αλλάξετε κινητήρα, π.χ. από Suzuki σε Tohatsu, ιδίου μεγέθους και δεν ταίριαζαν τα μπρακέτα των μηχανών …
 

Αντίστοιχα κοινά παραμετροποιημένο, είναι το μέγεθος της κλίσης του καθρέφτη που έχουν υιοθετήσει οι ανά τον κόσμο κατασκευαστές σκαφών. Ο καθρέφτης, αποκλίνει από 15 ως 18 μοίρες ως προς την κάθετο, αναλόγως κυρίως προς τον τύπο του. Με δεδομένο αυτό το μέγεθος, αλλάζει και η γωνία της μηχανής, μέσα από τη χρήση του trim. Λάθη στην κατασκευή του καθρέφτη δεν επιτρέπονται. Αλλά είναι συχνά παρατηρημένο φαινόμενο, η τοποθέτηση ‘σφήνας’ ανάμεσα στο μπρακέτο της μηχανής και του καθρέφτη. Αυτό, γίνεται κυρίως, για να βελτιωθεί η ανταπόκριση στο trim, με ότι αυτό συνεπάγεται στην πλεύση.
 

Οι κατασκευαστές των κινητήρων, ανάμεσα σε άλλες οδηγίες, δίνουν και πληροφορίες για την κοινά αποδεκτή θέση εγκατάστασης και καλό είναι να προσαρμοζόμαστε σε αυτή, με τη σύμφωνη γνώμη και του κατασκευαστή, που σίγουρα έχει περισσότερες εμπειρίες με τα σκάφη του από τον κάθε ένα. Κοινός παρονομαστής αυτών των οδηγιών, είναι πως το antiventilation plate που είπαμε πιο πριν, πρέπει να βρίσκεται στη νοητή ευθεία με τη δίεδρο της γάστρας. Αυτή η θέση, μπορεί να επιλέγεται αν το σκάφος αναπτύσσει ταχύτητες μέχρι 45 κόμβους.
 

Αν οι προδιαγραφές της γάστρας ή ο τρόπος χρήσης γενικά, δείχνει μεγαλύτερες ταχύτητες, τότε αναλόγως της τελικής, ο κινητήρας τοποθετείται κάποια εκατοστά πιο ψηλά. Π.χ. 75 κόμβοι, το ανεβάζουν στα 15 εκατοστά περίπου πιο ψηλά. Το πόσα, ανά περίπτωση, θα το προσδιορίσουν μηχανικός και κατασκευαστής κυρίως, αφού πρώτα ληφθεί υπ ‘όψη και ο τύπος – οι της προπέλας που θα χρησιμοποιούνται. Όπως δεν είναι ίδια η θέση της μηχανής για όλους τους τύπους σκαφών, αντίστοιχα διαφορετικοί είναι και οι τύποι των προπελών που μπορεί να αναδείξουν τα επί μέρους τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα τους.
 

Ο ακριβής προσδιορισμός της θέσης του κινητήρα, δίνει συγκεκριμένα ωφελήματα στον κυβερνήτη, όπως αύξηση της ταχύτητας λόγω μείωσης των τριβών του ποδιού, κάτι που βελτιώνει την κατανάλωση και αυξάνει και την αυτονομία. Διευκολύνεται η πλεύση της γάστρας, η διολίσθηση πάνω στο νερό, εκτοπίζοντας μικρότερες ποσότητες νερού, δηλαδή μείωση της απώλειας έργου. Τα ενοχλητικά απόνερα μειώνονται, κάτι που θα εκτιμήσουν ιδιαίτερα οι σκιέρ και όσοι απολαμβάνουν τα καλοκαιρινά παιχνίδια. Μια ένδειξη πως όλα βαίνουν καλά, είναι τα στρωτά απόνερα της πλεύσης, κάτι που εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς. Επίσης, στους απλούς μηχανισμούς, μειώνεται το εύρος του trim όπου εμφανίζεται το ‘βαρύ τιμόνι’, με αποτέλεσμα το τιμόνεμα στην πλεύση να γίνεται πιο εύκολο.
 

Σε κάθε περίπτωση, δεν χρειάζονται υπερβολές και ούτε το κυνήγι μαγισσών – ταχύτητα, πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός. Όταν βρισκόμαστε μόνοι στο πέλαγος, μόνο ο Θεός μας βλέπει και δεν υπάρχει λόγος να προκαλούμε την τύχη μας. Παράλογες συμπεριφορές, συχνά προκαλούν διάφορα …
 

Αντίθετα, ο ανακριβής προσδιορισμός της, θα αφήνει το πόδι εκτεθειμένο σε ρηχά νερά, όπου το impeller δεν τραβάει νερά από συμπαγή όγκο ή με φυσαλίδες, με αποτέλεσμα η ποσότητα του νερού ψύξης να είναι ανεπαρκής και ο κινητήρας να κινδυνεύει με υπερθέρμανση. Αυτό, είναι πολύ σοβαρή παράλειψη. Αν ο κινητήρας είναι τοποθετημένος πιο ψηλά από το ‘κανονικό, θα το διαπιστώσουμε αμέσως, όταν στις μανούβρες ακούμε υπερστροφία, δείγμα πως η προπέλα ξενερίζει γιατί δεν πιάνει ‘καλά’ νερά.
 

Στις περιπτώσεις όπου τοποθετούνται ζεύγη κινητήρων, πολλοί κατασκευαστές, έχουν υιοθετήσει ένα μικρό πέλμα στο τελευταίο τμήμα της δίεδρου, ώστε όταν το σκάφος εκτελεί μανούβρες, να ‘περνάνε’ νερά στον κινητήρα που βρίσκεται πιο ψηλά, με όφελος και για την λειτουργία της προπέλας, όσο και του συστήματος ψύξης.
Είναι συχνό το φαινόμενο, κατασκευαστές που τοποθετούν και τους κινητήρες – κακώς κατά την άποψη μου, να τους τοποθετούν κάποια εκατοστά – συνήθως – δεξιότερα. Οι συνηθισμένες δικαιολογίες, είναι πως εξισορροπούνται τα βάρη, ή αντισταθμίζεται η στροφορμή της προπέλας. Αυτό είναι αυθαίρετο και τέτοια τοποθέτηση, έχει σαν αποτέλεσμα το σκάφος να ωθείται υπό γωνία και να μην ανταποκρίνεται με τον ίδιο τρόπο στις μανούβρες και τα ανάποδα.
 

Μια κοινή ερώτηση που απευθύνω παντού, όταν με ρωτούν, είναι … τι θέλεις να κάνεις με το σκάφος … Αναλόγως, προτρέπω και για την επιλογή της θέσης του κινητήρα. Και να θυμάστε, πως θα ακούσετε πολλές παραινέσεις για τοποθέτηση του κινητήρα ‘ψηλά’, ώστε να έχετε καλύτερες τελικές. Αναλογιστείτε, πόσες φορές οδηγήσατε το αυτοκίνητο σας στην τελική του. Κάπως έτσι γίνεται και εδώ.

Μόνο που τα γκάζια, εδώ κοστίζουν πολύ ακριβά …