Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου
Ένα από τα πιο γνωστά νησιά παγκοσμίως, είναι η Ιθάκη του Οδυσσέα, χάρις στον Όμηρο, που με την Οδύσσεια του, ύμνησε όσο κανείς άλλος την αγάπη για την πατρίδα, την ανάγκη και τη λαχτάρα του γυρισμού σε αυτήν. Ο ήρωας της Τροίας, για να γυρίσει στην αγαπημένη του πατρίδα, περιπλανήθηκε η σε τόπους μακρινούς και αντιμετώπισε μύριες όσες προκλήσεις και προβλήματα, χωρίς όμως τίποτα να σταθεί εμπόδιο στο γυρισμό του.
Το νησί κατοικείται ήδη από την τέταρτη χιλιετία προ Χριστού και διατήρησε το όνομα του σε όλους τους ιστορικούς χρόνους. Αν και ακόμη δεν έχει ανακαλυφθεί το παλάτι του Οδυσσέα, πιστεύεται ότι εδώ που βρισκόταν το βασίλειο του. Σύμφωνα με μία εκδοχή, τα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης που έχουν βρεθεί στο λόφο Αετός, ανήκουν στο ανάκτορο του Οδυσσέα.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η Οδύσσεια αρχίζει γύρω στο 1174 π.Χ. με την άφιξη του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Βασίλεψε ως το θάνατο του και τον διαδέχθηκε ο γιος του Τηλέμαχος. Την τελευταία χιλιετία προ Χριστού, η Ιθάκη κατακτήθηκε από Δωριείς και Κορίνθιους. Το 180 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέλαβαν το νησί και παρέμειναν μέχρι το 394 μ.Χ., όταν πέρασε στη βυζαντινή αυτοκρατορία και εκχριστιανίστηκε. Το 1185 πέρασε στην κυριαρχία των Νορμανδών και αργότερα παραχωρήθηκε στον Ορσίνι. Το 1204 σειρά πήραν οι Τούρκοι και το 1357 οι Ενετοί. Είναι η περίοδος των φοβερών πειρατικών επιδρομών. Το 1479 οι Τούρκοι λεηλάτησαν το νησί και σκότωσαν τους περισσότερους κατοίκους. Το 1503, το νησί πουλήθηκε στους Ενετούς, που παρέμειναν ως το 1797, οπότε τα Επτάνησα πέρασαν στη Γαλλική κατοχή. Τότε, το Βαθύ έγινε η πρωτεύουσα του νησιού. Το 1809, με την περίοδο της Αγγλοκρατίας, ιδρύθηκε το ανεξάρτητο κράτος " Ηνωμένες Πολιτείες των Ιονίων νήσων ". Η Ένωση με την Ελλάδα έγινε το 1864. Το 1953, ένας ισχυρός σεισμός, κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Η σημερινή εικόνα της Ιθάκης, ουσιαστικά διαμορφώθηκε με την ανοικοδόμηση.
Η Ιθάκη όμως, δεν κινήθηκε μόνο από τον όμηρο. Μεταξύ άλλων, ο μεγάλος ποιητής μας Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 – 1933), έχει γράψει το αριστούργημα με τον ομώνυμο τίτλο.
Πρωτεύουσα του νησιού, για περισσότερο από πεντακόσια χρόνια είναι το Βαθύ, που ταυτίζεται με το ομηρικό λιμάνι του Φόρκυνος. Ο οικισμός απλώνεται στο μυχό του όρμου με στενή είσοδο, περίπου τριακόσια μέτρα και βάθος περίπου ένα χιλιόμετρο. Στην είσοδο του λιμανιού - στη Λούτσα - βρίσκεται μικρό οχυρό, που χτίστηκε το 1807, κατά τη διάρκεια της δεύτερης γαλλικής κατοχής και έχει δύο κανόνια. Βόρεια από το Βαθύ, βρίσκεται το σπήλαιο των Νυμφών, όπου πιστεύεται ότι ο Οδυσσέας έκρυψε τα δώρα, όταν γύρισε από την Κέρκυρα. Στο αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, εκτίθεται πλούσια συλλογή εκθεμάτων από την μακραίωνα ιστορία του νησιού. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το Λαογραφικό Μουσείο που διαθέτει μεγάλη και αξιόλογη συλλογή και η Μητρόπολη της πόλης, με παλιό περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, και παλιό κωδωνοστάσι που χρονολογείται από το 1820.
Το πιο στενό σημείο του νησιού, που ενώνει το βόρειο με το νότιο τμήμα του, ονομάζεται Αετός, και απέχει περίπου 4 χλμ. από το Βαθύ. Στο λόφο πάνω από τον οικισμό, έχουν βρεθεί τα " κυκλώπεια τείχη ". Το όνομα του, οφείλεται στο σχήμα που κάνει το βουνό με τις δύο παραλίες και μοιάζουν με αετό που έχει μισάνοιχτες τις φτερούγες του.
Ένας από τους παλαιότερους οικισμούς του νησιού, είναι η Εξωγή. Χτισμένη σε υψόμετρο 350μ. στο βουνό Νήιο, υπήρξε από τους κυριότερους οικισμούς, γιατί είχε καλή εποπτεία στην ευρύτερη περιοχή και παρείχε ασφάλεια από τις πειρατικές επιδρομές. Γραφικό χωριό, με όμορφα παλιά αλλά και νεόκτιστα σπίτια, εντυπωσιακή θέα προς το πέλαγος, αλλά και σε μεγάλο μέρος του νησιού. Σε μικρή απόσταση από το σημερινό οικισμό, βρίσκεται η περιοχή της Σχολής του Ομήρου. Για πολλούς μελετητές της Οδύσσειας, ταυτίζεται με το ανάκτορο του βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα. Σήμερα εκεί πραγματοποιεί ανασκαφές το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Εμπορικό κέντρο της Βόρειας Ιθάκης, σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από το Βαθύ είναι ο Σταυρός. Ο οικισμός δημιουργήθηκε τον 16ο αιώνα από κατοίκους των γύρω χωριών. Στην πλατεία του χωριού θα βρείτε ένα όμορφο πάρκο με την προτομή του Οδυσσέα, κατασκευασμένη κατά την ενετική περίοδο. Εκεί κι ο εξαιρετικός ο βυζαντινός ναός του Σωτήρα, σε καταπράσινο περιβάλλον. Επίνειο του Σταυρού, ο όρμος της Πόλης, σε απόσταση μόλις ενάμισι χιλιόμετρο από την πλατεία. Γραφικό αγκυροβόλιο για ψαροκάικα, με τον αρχαίο οικισμό καταποντισμένο και χαμένο στα νερά του. Στη βορινή πλευρά του, υπάρχουν υπολείμματα της κατεστραμμένης σπηλιάς του Λοίζου, όπου βρέθηκαν σημαντικά αρχαία αντικείμενα μυκηναϊκής και κορινθιακής περιόδου.
Στις ανατολικές ακτές της Ιθάκης, σε απόσταση 18 χιλιομέτρων από το Βαθύ, βρίσκεται του οικισμός Φρίκες. Εκεί σύμφωνα με τους ερευνητές τοποθετείται του ομηρικού λιμάνι του Ρείθρου. Το χωριό υπάρχει από τον 16ο αιώνα και δημιουργήθηκε και αυτό από κατοίκους των γύρω περιοχών. Γραφικός και φιλόξενος οικισμός, με λιμάνι που την καλοκαιρινή περίοδο φιλοξενεί πολλά σκάφη, όμως χωρίς ιδιαίτερη ασφάλεια. Ξεχωρίζουν οι δύο καλοδιατηρημένοι ανεμόμυλοι στις δύο πλευρές του λιμανιού που το βράδυ φωτίζονται.
Λίγο νοτιότερα, σε απόσταση 23 χιλιομέτρων από τις Φρίκες, βρίσκεται ένας από τους πιο όμορφους παραδοσιακούς οικισμούς, το Κιόνι, Αμφιθεατρικά χτισμένο στον όρμο μέσα σε κατάφυτο τοπίο. Στην ευρύτερη περιοχή, υπάρχουν όμορφες παραλίες, μοναστήρια και εκκλησίες, που μπορείτε να επισκεφθείτε με μικρή πεζοπορία.
Στο πιο ψηλό σημείο του νησιού, σε υψόμετρο 550 μ. βρίσκεται η Ανωγή. Ξεχωρίζει η Εκκλησία της Παναγίας, κτίσμα του 12ου αιώνα, που σήμερα είναι διατηρητέο μνημείο. Οικισμός που κάποτε υπήρξε πολύ ζωντανός, σήμερα κατοικείται από λίγους κατοίκους. Σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών, κτίσμα του 17ου αιώνα, που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε. Επανδρώνεται από ένα μοναχό, και η φαιά προς το νότιο τμήμα του νησιού είναι εκπληκτική.
Για όσους διαθέτουν το σκάφος, υπάρχει η δυνατότητα να επισκεφθούν κάποιες εκπληκτικές μοναχικές παραλίες. Πάντως οι περισσότερες παραλίες στην Ιθάκη, είναι αμμώδεις και επισκέψιμες αρκετά εύκολα από την στεριά. Επιλογές υπάρχουν πολλές. Ο Αετός, στο βάθος του ομώνυμου κόλπου, η Δεξά κοντά στην είσοδο του λιμανιού όπως και η Λούτσα. Από τις πιο ονομαστές είναι το Γιδάκι με θέα τα παράλια της Στερεάς Ελλάδας. Ο Σκίνος, το Φιλιατρό, το Σαρακήνικο, τα Καμίνια, ο Άσπρος Γιαλός, το Αμμούδι, οι Αφάλες, ο Πλατύς Άμμος, οι Αλυκές Και πολλές άλλες που δεν θα χρειαστεί μεγάλος κόπος για να ανακαλύψετε και μόνοι σας.
Ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε δέκα χρόνια σύμφωνα με το μύθο για να επιστρέψει στην Ιθάκη του. Η σημερινή Ιθάκη, είναι ένας ονειρικός προορισμός για διακοπές και χαλάρωμα. Εξαιρετικό τοπίο, για περιπάτους και περιπλάνηση, πεντακάθαρες θάλασσες και πανέμορφες αμμουδιές, ασφάλεια του όρμου στο Βαθύ για αγκυροβολία, αλλά και μικρές εκδρομές για τους ναυτιλλομένους στα γύρω νησιά.
ΠΩΣ ΘΑ ΦΘΑΣΕΤΕ
Υπάρχουν δύο ακτοπλοϊκές συνδέσεις για να φτάσετε στην Ιθάκη. Η πρώτη από την Πάτρα και η δεύτερη από τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας. Η σύνδεση είναι η καθημερινή με την Κεφαλονιά, τη Λευκάδα, την Πάτρα, τον Αστακό και την Κυλλήνη. Σύνδεση επίσης όλο το χρόνο με την Πάτρα, μέσω Σάμης Κεφαλληνίας, με το Βαθύ και τον Πισαετό. Επίσης σύνδεση υπάρχει από τις Φρίκες για Φισκάρδο, Βασιλική, Νυδρί. Για πληροφορίες, ΚΤΕΛ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ 210.5129448, ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ 2610 321828, ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΙΘΑΚΗΣ 26740 32909, ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΣΑΜΗΣ 26740 22031.
