Κείμενο – φωτογραφίες Δημήτρης Καραγεωργίου

Αν υπάρχουν κάποια νησιά, που το ισοπεδωτικό τουριστικό κύμα της εποχής έχει λησμονήσει στο διάβα του, τότε ένα από αυτά είναι αναμφίβολα η Κίμωλος. Ένας μικρός ανεξερεύνητος παράδεισος, με εξαιρετικό φυσικό τοπίο. Ανήκει στο σύμπλεγμα των νοτιοδυτικών Κυκλάδων και απέχει ελάχιστα από τη Μήλο... 

 

Είναι ηφαιστειογενές νησί, με μοναδική ποικιλία πετρωμάτων, όπως ο περλίτης, οι καολίνες και τα ιδιαίτερα εντυπωσιακά λευκά βράχια ο μπετονίτης ή κιμώλια γη, όπως είναι η εμπορική της ονομασία. Στη Κίμωλο υπάρχουν και κοιτάσματα με ημιπολύτιμους λίθους, όπως αμέθυστος, χαλαζίες και οπάλιο.
Από την Ανάβυσσο, με την … μοναδική της γλίστρα, η Κίμωλος απέχει 60 μίλια στον κάβο και ακόμη 5 μέχρι την Ψάθη. Το λιμάνι είναι μικρό και το καλοκαίρι παρατηρείται συνωστισμός. Ευκολίες δεν υπάρχουν, μόνο καλή διάθεση από’ όλους τους ντόπιους. Καβατζάροντας με το νησί αριστερά σας, απέναντι από τις νοτιότερες ακτές, και σε απόσταση περίπου 300 μέτρα από αυτές, βρίσκεται μια πολύ επικίνδυνη επίπεδη ξέρα, λίγα μόλις εκατοστά από την επιφάνεια της θάλασσας. Για περισσότερα στοιχεία, συμβουλευθείτε πορτολάνο η και GPS.
Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, το νησί πήρε το όνομά του από τον Κίμωλο, σύζυγο της κόρης του Ταύρου, Σίδης. Αργότερα ονομάστηκε Εχινούσες. Το νησί δεν είχε δική του ιστορία, επειδή ακολουθούσε την τύχη της Μήλου. Ήταν φόρου υποτελής στους Αθηναίους. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, ο Μάρκος Σανούδος, ένωσε την Κίμωλο με το δουκάτο της Νάξου (1207). Στη συνέχεια καταλήφθηκε από τους Τούρκους και κατά το ρωσοτουρκικό πόλεμο (1770-1774), από τους Ρώσους. Μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό (1828) ενσωματώθηκε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Η Κίμωλος έχει έκταση 38 τετρ. χλμ., πληθυσμό 1.000 κατοίκους και για τον περίπλου θα διανύσετε περί τα 16 ν.μ.
Η Ψάθη είναι το λιμάνι της Κιμώλου. Ο οικισμός του είναι ο πιο πυκνοκατοικημένος του νησιού. Εδώ θα βρείτε καταστήματα, ταβέρνες, καφετέριες και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό κυκλαδίτικο χωριό με κατάλευκα σπίτια, πλακόστρωτα δρομάκια και πολλές εκκλησίες. Διαθέτει μια πανέμορφη παραλία για κολύμπι, ενώ μπορείτε να προσεγγίσετε με τα πόδια ή με βάρκα και τις παραλίες Αλυκή, Μπονάτσα, Κλήμα και Μοναστήρια. Επίσης, από τη Ψάθη με καΐκι μπορείτε να επισκεφθείτε το γειτονικό ακατοίκητο - ένας βοσκός μόνο βρίσκεται εκεί - νησάκι Πολύαιγο και να κολυμπήσετε στις αμμουδιές του.
Το Χωριό, η πρωτεύουσα του νησιού, απέχει μόλις 1 χλμ. από την Ψάθη και είναι κτισμένο στη νοτιοανατολική πλευρά της Κιμώλου και απέχει ένα χιλιόμετρο από το λιμάνι. Στη είσοδο του οικισμού, θα δείτε το «Αφεντάκειο Ίδρυμα», που λειτουργεί σαν γηροκομείο. Αποτελείτε από δύο οικισμούς, το Μέσα και το Έξω Κάστρο, οι οποίοι συγκοινωνούν από τέσσερις εισόδους – περάσματα, τις λεγόμενες Πορτάρες.
Το Μέσα Κάστρο είναι κτισμένο γύρω από τον πυρήνα του μεσαιωνικού κάστρου. Οι εξωτερικοί τοίχοι των παλαιών σπιτιών ενώνονται και δημιουργούν τις οχυρώσεις του κάστρου. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αιγαιοπελαγίτικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Οι περισσότερες κατοικίες χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα. Στενά πλακόστρωτα δρομάκια και πολλές εκκλησίες συνθέτουν το σκηνικό του οικισμού που ταξιδεύει τους επισκέπτες σε περασμένες εποχές.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του Χωριού, αλλά και της Κιμώλου γενικότερα, είναι η ύπαρξη πολλών εκκλησιών, οι περισσότερες από τις οποίες κτίστηκαν από τον 16ο έως και τον 18ο αιώνα.. Μικρά γραφικά ξωκλήσια αλλά και μεγαλόπρεποι, ναοί τραβούν τη προσοχή των επισκεπτών. Ξεχωρίζει η εκκλησία του Χριστού, που σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή χτίστηκε το 1592. Ο οικισμός Έξω Κάστρο, κτίστηκε τον 17ο αιώνα και εκτείνεται γύρω από τις οχυρώσεις του Κάστρου. Η αρχιτεκτονική του είναι λιτή και πιστή στη κυκλαδίτικη παράδοση. Σύμφωνα με την ιστορία, με ειδικό φιρμάνι του Σουλτάνου οι εκκλησίες του νησιού ήταν οι μόνες που επιτρέπονταν να διατηρούν και να χτυπούν τις καμπάνες τους στην Τουρκοκρατία. Ξεχωρίζουν οι εκκλησίες της Παναγίας της οδηγήτριας με εικόνες 16ου και 17ου αιώνα μ.X., η Γέννηση του Χριστού η οποία κτίστηκε το 1592 από τον ιερέα Ιωάννη Ράμφο όπως δείχνει μια μαρμάρινη επιγραφή στη νότια πόρτα του ναού, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Το Μουσείο της Κιμώλου, όπου φυλάσσονται, μεταξύ άλλων, αγγεία γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, το οποίο βρίσκεται στην είσοδο της Χώρας, μπορεί να δει κανείς τα ευρήματα από ανασκαφές που έγιναν στα Ελληνικά. Πιο συγκεκριμένα στο μουσείο αυτό υπάρχουν αγγεία και θραύσματα αγγείων των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων, κτερίσματα από τάφους και επιτύμβια στήλη από τον 7ο αι. π.Χ.
Ο συνταξιούχος γιατρός Μανώλης Χριστουλάκης, παρακινώντας τους συγχωριανούς του κατάφερε να δημιουργήσει το λαογραφικό και ναυτικό μουσείο του νησιού. Περιλαμβάνει πλήθος εκθεμάτων και αναπαράσταση ενός κλασσικού Κιμωλιότικου σπιτιού. Το μουσείο βρίσκεται στην Πάνω Πόρτα του Κάστρου και ανοίγει από τις 9.00 έως τις 13.00 κάθε μέρα
Εξαιρετικής ομορφιάς, είναι ο μικρός οικισμός Γούπα Καρά, 1,5 χλμ. οδικά από την Ψάθη. Τα σπίτια του, είναι χτισμένα πάνω στα βράχια και σχεδόν όλα, έχουν τα γνωστά “ σύρματα “, όπου φυλάσσονταν οι βάρκες και τα σύνεργα των ψαράδων. Ασφαλές αλιευτικό καταφύγιο, υπάρχει σε μικρή – ναυτική – απόσταση βορειότερα, στον όρμο του Αγίου Μηνά.
Το σπήλαιο της Βρωμολίμνης είναι το μεγαλύτερο από μια σειρά λαξευμένων σπηλαίων στο βράχο. Αποτελείται από ένα εξωτερικό σπήλαιο και ένα δεύτερο εσωτερικό, στο οποίο είναι δύσκολο να μπει κανείς γιατί πλημμυρίζει από νερά. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού και μπορεί να πάει κανείς είτε με καΐκι από την Ψάθη, είτε με γαϊδουράκι από τη Χώρα Στην περιοχή Πράσα γίνεται η εξόρυξη της κιμωλίας, που είναι ένα από τα βασικά συστατικά για την κατασκευή της πορσελάνης.
Στην περιοχή Ελληνικά, στην ακτή του Κοφτού, μια ώρα περίπου με τα πόδια από τη Χώρα, υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Κιμώλου. Στην περιοχή αυτή βρέθηκε και η νεκρόπολη με τάφους σκαλισμένους στο βράχο. Η αρχαία πόλη συνεχίζεται μέσα στη θάλασσα, όπου διακρίνονται και τα τείχη της.
Οι παραλίες τις Κιμώλου, είναι πολλές και πανέμορφες. Η Αλυκή, η Μπονάτσα και το Καλαμίτσι έχουν μεγάλες αμμουδιές με ψιλή άμμο και είναι ιδανικές για όλους τους καιρούς. Οι παραλίες του Αϊ Γιώργη με τη λευκή άμμο, το Λειβαδάκι, το Κλίμα, το Ρέμα και η Ψάθη, όπου και το λιμάνι προσφέρονται για κολύμπι και ηλιοθεραπεία.
Στα βόρεια του νησιού, το Σουφί και τα Μοναστήρια, ο όρμος της Αθηνιάς, το Κάστρο και τα Ελληνικά στα δυτικά και απέναντι από την Ψάθη, η Πολύαιγος, οι οποίες προσεγγίζονται μόνο από την θάλασσα.
Βόλτες τέλος. Στο … διά ταύτα. Για να βρείτε στην κουζίνα της Κιμώλου υλικά που δεν είναι ντόπια, θα πρέπει να περιμένετε πολύ και ίσως μάταια. Ανταμώσαμε και πάλι με την κολοκυθένια, τη λαδένια και το μοναδικό μεζέ από πολτό τομάτας . Η χωριάτικη σαλάτα με το ξινό, μαλακό φρέσκο τυρί με ξινή γεύση και την τοπική κάπαρη, θα σας δώσει μια άλλη … γεύση καλοκαιρινή, παρέα με τον τοπικό ροδίτη, το ξερικό κρασί του νησιού. Και πριν φύγετε, να ψωνίσετε μέλι, παξιμάδια και μανούρι. Αυτή τη φορά τα βρήκαμε στο ΚΥΜΑ, ταβέρνα με σπιτικό καλομαγειρεμένο φαγητό στην Ψάθη και στο ΜΕΛΤΕΜΙ, στη Χώρα με μαγειρευτά επίσης και ντόπια κρέατα στη σχάρα. Αν λειτουργεί, στην ταβέρνα του ξενοδοχείου «Σαρδής» στην Αλυκή, μη παραλείψετε να τις σπεσιαλιτέ της Μπέμπας όπως, λαχανοντολμάδες, κολοκυθοκεφτέδες, μπουγιουρντί και ιδιαίτερα την αστακομακαρονάδα και ολόφρεσκα ψάρια. Άφησα για το τέλος, την ' Εχινούσα ' παραδοσιακή ταβέρνα – μεζεδοπωλείο πάνω στο λιμάνι, με τα τραπεζάκια κυριολεκτικά δίπλα στη θάλασσα, με τρομερή ποικιλία σε μαζέδες, φρέσκα ψέρια, ψητά στη σχάρα, ριζότο, μακαρονάδες, αστακομακαρονάδα και ντόπιο, δικό τους κρασί. Και ακόμα, παγωτό ή γλυκό από τη Δομνίκη και της ημέρας. Εγώ και η παρέα μου πάντως, απολαύσαμε και το ... ενισχυμένο πρωινό μας εκεί, έχοντας διανύσει μόλις 20 μέτρα από τα φουσκωτά.
Ο καιρός, δεν μας έκανε και πολύ τη χάρη που λένε. Κατεβήκαμε με 6 βόρειους και επιστρέψαμε με 5 και βροχή. Δεν μας ενόχλησε τίποτε όμως, καθώς είχαμε “απλωμένες” και τις πίσω τέντες και το φουσκωτό έμοιαζε με πλωτό δωμάτιο.
Φθινοπωρινή βόλτα στην Κίμωλο. Θα μπορούσε να ήταν οποιοδήποτε νησί. Ο τόπος και η ατμόσφαιρα, μας αποζημίωσαν με το παραπάνω. Και να είστε σίγουροι, πως το χειμώνα “νοιώθεις” τα νησιά και σε νοιώθουν οι νησιώτες.

Χρήσιμα τηλέφωνα 22870

Κοινότητα Κιμώλου 51218
Πρώτες Βοήθειες 51222
Αστυνομία Κιμώλου 51205
Λαογραφικό – Ναυτικό μουσείο 51118

Διαμονή 22870

ΨΑΘΗ
"Ο Μύλος του Γιατρού" τηλ. 51554, είναι ένας από τους μοναδικούς αυθεντικούς ανεμόμυλους που διατηρούνται από το 1852 μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και διαθέτει 5 διαμερίσματα.
ΑΛΥΚΗ
-Σαρδής
Παραδοσιακό συγκρότημα. Τηλ. 210-4000856 & 51458
ΧΩΡΑ
-Μελτέμι 51386
-Βεντούρη Σοφία 51219