Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

"Πουθενά σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου,

ο ήλιος και η Σελήνη δε συμβασιλεύουν τόσο αρμονικά,

δε μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την ισχύ τους,

όσο επάνω σε αυτό το κομμάτι της γης που κάποτε,

ποιος ξέρει, σε τι καιρούς απίθανους,

ποιος θεός, για να κάνει το κέφι του,

έκοψε και φύσηξε μακριά ίδιο πλατανόφυλλο

καταμεσής του πελάγους."

Οδυσσέας Ελύτης

 

Εικόνες, χρώματα, μυρωδιές, παράδοση. Ήθη και έθιμα μοναδικά, άνθρωποι σπάνιοι, πλούσια και μακραίωνη ιστορία. Πατρίδα ανθρώπων της τέχνης και της επιστήμης, εμπόρων, ζωγράφων και ποιητών. Που όλοι μαζί και χωριστά, έχουν σημαδέψει με τον τρόπο τους αυτό τον ευλογημένο τόπο.
Όπου κι αν σταθεί κανείς, εικόνες του σήμερα και του χθες. Το κάστρο στο Μόλυβο, το μοναστήρι της Γέρας, η κατανυκτική Αγιάσος, το απολιθωμένο δάσος στο Σίγρι, η νεοκλασική Μυτιλήνη, τα μεζεδοπωλεία στη Γέρα, τα σοκάκια στο Μόλυβο, οι απέραντες αμμουδιές, οι βιότοποι, τα ψαροχώρια, η μοναδική Καλλονή, η Συκαμνιά, τα μοναστήρια, τα καζάνια με το ούζο στο Πλωμάρι. Και πόσα ακόμα.
Ας δούμε και λίγα νούμερα. Από το ομώνυμο ορμητήριο μου, τον όρμο της Αναβύσσου, το Σούνιο απέχει 8 μίλια. Πλέοντας είτε προς το βόρειο ή το νότιο άκρο της Μακρονήσου, η διαφορά στην απόσταση μέχρι τον κάβο Μαντέλο στη Εύβοια είναι ελάχιστη. 30 μίλια από το Σούνιο. Από εκεί, το Σίγρι, απέχει 97 μίλια στις 36ο.
Αυτή η πορεία 36 μοίρες, αν κρατάει ο καιρός, μπορεί να κάνει το ταξίδι δύσκολο. Το καλοκαίρι συνήθως επικρατούν που βοριάδες από διάφορες διευθύνσεις. Έτσι, η πλεύση μπορεί να γίνεται με τον καιρό στη “μάσκα”, που είναι και ότι χειρότερο, αλλά και πλαγιοδρομία, που είναι και ότι καλύτερο. Εναλλακτικές λύσεις δεν υπάρχουν, και το μοναδικό αγκυροβόλιο στην απόσταση, είναι το πανέμορφο νησάκι των Ψαρών. Θυμίζω, σε κάθε περίπτωση, πρέπει στο σκάφος να υπάρχουν εκτός από τα προβλεπόμενα σωστικά μέσα, ξηρά τροφή και μπόλικο νερό.
Το Σίγρι, είναι το μοναδικό κατοικημένο μέρος, στις δυτικές ακτές του νησιού. Είναι παγκόσμια γνωστό, χάρη στο απολιθωμένο δάσος, και το εξαιρετικό μουσείο φυσικής ιστορίας που διαθέτει. Προτιμήστε τις πρωινές ώρες. Όπως προσεγγίζετε, βόρεια και νότια του νησιού υπάρχουν θαυμάσιες ακτές για κολύμπι. Το λιμάνι στο Σίγρι, είναι αρκετά ασφαλές αλλά με μικρά βάθη.
Η επιλογή για τη συνέχιση του περίπλου, θα πρέπει να εξαρτάται από τον καιρό. Ας θεωρήσουμε ότι ο καιρός θα είναι καλός για κάποιες μέρες και γι' αυτό συνεχίζουμε βόρεια, προς τον κάβο του Αϊ Γιάννη. Οι ακτές για αυτά τα 8 μίλια είναι απόκρημνες και αλίμενες. Λίγο μετά τον κάβο, υπάρχει μια καλή παραλία, η Λαψάρνα. Συνεχίζοντας, στα 4 μίλια ο Γαββαθάς, ένα ψαροχώρι με αλιευτικό καταφύγιο. Μαζί, ηρεμία, ησυχία και φρέσκο ψάρι.
Ο επόμενος προορισμός, απέχει περίπου 10 μίλια. Οι ακτές είναι περισσότερο φιλόξενες και γεμάτες μικρές ή μεγαλύτερες παραλίες, κάποιες από αυτές αξιοποιημένες τουριστικά. Η Πέτρα, εκτός από παραθεριστικός οικισμός απλωμένος κατά μήκος της παραλίας, οφείλει την ονομασία της στο βράχο της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας που δεσπόζει στη μέση του οικισμού. Για να επισκεφθείτε την εκκλησία, θα σκαρφαλώσετε 114 λαξεμένα σκαλιά. Και μετά από 3 μίλια, φθάνουμε στην Μήθυμνα η Μόλυβο. Παραδοσιακός και διατηρητέος οικισμός, με έντονο μεσαιωνικό χρώμα και ατμόσφαιρα εποχής. Εξαιρετικό τουριστικό κέντρο με αξιοθέατα και μοναδικής ομορφιάς και αρχιτεκτονικής οικισμό. Στο φιλόξενο λιμάνι, που βρίσκεται στην άκρη του οικισμού, υπάρχουν αρκετές ευκολίες και πάγος σε μικρή απόσταση.
Βρισκόμαστε ήδη στις βορειότερες ακτές. Οκτώ μίλια ανατολικότερα ένας εξαιρετικής ομορφιάς ψαράδικος οικισμός, η Σκάλα Συκαμνιάς. Στο μικρό λιμάνι, πολύ δύσκολα θα βρείτε να δέσετε, όμως πρέπει οπωσδήποτε να δείτε το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής πάνω στο ντόκο. Χαρακτηριστική επίσης είναι η Παναγία η Γοργόνα, γνωστή από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μυριβήλη.
Από τον κάβο Κόρακα, απέναντι από τη Σκάλα, αρχίζει η πορεία νότια, για περίπου 8 μίλια, περιπλέοντας μικρούς παραθεριστικούς οικισμούς με όμορφες παραλίες, μέχρι τον κάβο Τομάρι. Απέναντι ακριβώς, που βρίσκεται την μια ομάδα νησιών, τα Τοκμάκια. Ένα εξαιρετικό τοπίο, με ρηχές παραλίες από άσπρη άμμο και τη θάλασσα να παίρνει όλα της τα χρώματα. Στις απέναντι ακτές, οι παραλίες διαδέχονται η μία την άλλη.
Και έτσι κατηφορίζοντας, φτάνουμε στη Σκάλα Νέων Κυδωνιών και τη Σκάλα Μυστεγνών, με μικρά λιμάνια που όπως και στα επόμενα που θα επισκεφθούμε, το καλοκαίρι είναι δύσκολο να βρείτε να δέσετε. Καθόδου συνέχεια, με ίδια κατάσταση να επικρατεί στην Θερμή και την Παναγιούδα.
Η κίνηση στη θάλασσα, δείχνει πως είμαστε πια έξω από την πρωτεύουσα της Λέσβου τη Μυτιλήνη, που σήμερα έχει περίπου 25.000 μόνιμους κατοίκους. Από τα αξιοθέατα της πόλης είναι η Μητρόπολη που χτίστηκε τον 17ο αιώνα. Η βασιλική των Αγίων Θεοδώρων είναι χτισμένη με υλικό από αρχαίους ναούς. Από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του νησιού είναι η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Θεράποντα η οποία χτίστηκε τον 18ο αιώνα. Αξίζει να επισκεφθείτε το Κιόσκι με τα καλοδιατηρημένα παλαιά αρχοντικά, το Αρχαίο Θέατρο που είναι από τα μεγαλύτερα της αρχαιότητας (έχει περίπου 14.000 θέσεις), την υστερορωμαϊκή έπαυλη του Μενάνδρου όπου βρέθηκαν θαυμάσια ψηφιδωτά και το Παλαιοχριστιανικό Νεκροταφείο που είναι λαξευμένο επάνω σε βράχο. Στο βόρειο άκρο της πόλης δεσπόζει το Κάστρο το οποίο χτίστηκε το 1373 από τους Γενοβέζους στη θέση του παλαιότερου Βυζαντινού. Στις μέρες μας στο Κάστρο πραγματοποιούνται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στην παραλία που βρίσκεται κάτω από το Κάστρο, θα δείτε το 'Άγαλμα της Ελευθερίας, έργο του Γρηγόρη Ζευγάλη.
8 μίλια νοτιότερα, βρίσκεται ο κάβος του Αϊ Γιώργη. Η μπούκα στον κόλπο της Γέρας, απέχει πέντε μίλια. Η περιοχή είναι κατάφυτη από ελαιώνες, ενώ κατά μήκος των ακτών του κόλπου έχουν σχηματιστεί υφάλμυρα έλη στο Λάρσο, στη Χαραμίδα και στο Ντίπι, τα οποία, μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλα, δημιουργούν ένα σημαντικό υδροβιότοπο.
Περιπλέουμε πια τις νότιες ακτές. Από την είσοδο του κόλπου, το Πλωμάρι, απέχει περίπου 7,5 μίλια. Είναι σημαντικό λιμάνι με μεγάλη εμπορική και τουριστική κίνηση, πνευματική ζωή, πολλά αξιοθέατα και ωραίες παραλίες. Εδώ όμως θα βρείτε και πολλές ποτοποιίες με μεγάλη παράδοση στη παραγωγή ούζου. Στο Πλωμάρι, όπου παράγεται το ονομαστό ούζο με την τοπική ποικιλία γλυκάνισου, βρίσκεται και το μοναδικό μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο στο ούζο και ανήκει στην οικογένεια Βαρβαγιάννη η οποία ασχολείται με την παραγωγή του ούζου αποστάγματος 100% από το 1860.
Ρότα ανατολικά, δίπλα στις νότιες ακτές. Μελίντα, Δρότα, Απεργούσα, Βούρκος στις εκβολές του ομώνυμου ποταμού, είναι λίγες μόνο από τις εξαιρετικές παραλίες που θα βρείτε μέχρι τα Βατερά.. Ένα παραθεριστικό οικισμό που απλώνεται κατά μήκος της απέραντης και πανέμορφης αμμουδιάς. Θα δέσετε στο λιμανάκι του Αγίου Φωκά και θα απολαύσετε στιγμές ηρεμίας και χαλάρωσης.
Έπειτα από 9 μίλια πλεύσης δίπλα σε απόκρημνες ακτές, θα φθάσετε στη νησίδα Καλλονή, στην είσοδο του ομώνυμου όρμου, όπου βρίσκεται και ένας από τους πιο σημαντικούς υδροβιοτόπους της Ελλάδας, με “κατοίκους” τα πιο σπάνια είδη. Το στενό είναι μικρό και για την ασφαλή είσοδο υπάρχει φωτοσημασμένος δίαυλος. Επίνειο της Καλλονής είναι η Σκάλα, ένας γραφικός οικισμός όπου δένουν τα καΐκια που ψαρεύουν την ονομαστή σαρδέλα στα νερά του κόλπου.
Συνεχίζοντας ανατολικά, ανάμεσα στις άλλες, οι παραλίες Μάκαρα, Βαθράκια, Ποδαράς, Ταβάρι, Χρούσος, Περιστέρια, μέχρι την Σκάλα Ερεσού ένα σύγχρονο θερινό θέρετρο, οργανωμένο έτσι που να μπορεί να ικανοποιήσει και τις πιο υψηλές απαιτήσεις.
Κάπου εδώ, τελειώνει ο περίπλους της Λέσβου. Ξηρός ανεφοδιασμός στο Σίγρι και πίσω στο ανοιχτό πέλαγος. Και πάνω από τον φοβερό και τρομερό Κάβο Ντόρο, ακούγαμε την ανάσα των δελφινιών, που ξεμάκραιναν στον ορίζοντα που κοκκίνιζε σιγά σιγά.
Άραγε πόσες τέτοιες στιγμές, είναι ορισμένο να ζήσουμε ακόμη … Ας μη χάνουμε καμιά …