Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

Στους πρόποδες της Γκιώνας σε υψόμετρο 560 μέτρων, πάνω από τον ποταμό Μόρνο, βρίσκεται χτισμένο το Λιδορίκι. Για πολλούς αιώνες υπήρξε προπύργιο και άπαρτο Κάστρο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, Θερμοπύλες της ευρύτερης περιοχής.

Η ιστορία του είναι μεγάλη και πλούσια με πολλά γεγονότα. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η ιστορία του ξεκινά από την εποχή των Δωριέων. Στα χρόνια του Μεσαίωνα, το Λιδορίκι αποτελούσε κέντρο της αντίστασης κατά των Σλάβων επιδρομέων. Από τα πιο σημαντικά γεγονότα της εποχής εκείνης η απόκρουση των Λατίνων εισβολέων επί εποχής αυτοκράτορος Λέοντος Σοφού ΣΤ’ (865 – 912 μ.Χ.)
Την ίδια τύχη είχαν Φράγκοι, Καταλανοί, Βενετσιάνοι. Γι αυτό υπάρχουν πολλά μνημεία αντίστασης, μεσαιωνικά κάστρα, μοναστήρια αλλά και πλήθος γραπτών μαρτυριών.
Συμμετοχή υπήρξε επίσης και στη μεγάλη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571. Υπήρξε ανέκαθεν κέντρο κάθε επαναστατικής εξέγερσης κατά την Τουρκοκρατία και το 1944 πυρπολήθηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς, σαν αντίποινα για την ήττα τους στη μάχη της Καρούτας, αφού πρώτα είχε λεηλατηθεί από τους Ιταλούς το 1943. Το 1949 ήταν το επίκεντρο μεγάλων και φονικών μαχών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Για να φτάσετε στο Λιδορίκι υπάρχουν πολλές επιλογές. Η πρώτη είναι από την Εθνική οδό όπου στο ύψος του κάστρου θα στρίψετε αριστερά προς Άμφισσα. Η δεύτερη είναι πάλι από την Εθνική οδό, στρίβετε αριστερά προς Θήβα, Λιβαδειά, Αράχοβα, Δελφούς, Ιτέα, Ερατεινή. Από κει αφήνετε την παραλιακή διαδρομή και ανηφορίζετε προς τον ορεινό όγκο της Γκιώνας όπου μετά από είκοσι πέντε χιλιόμετρα περίπου θα φτάσετε στο Λιδορίκι. Τρίτη επιλογή είναι από την Εθνική οδό προς Πάτρα όπου μπορείτε να πάρετε το μικρό φεριμπόουτ από το Αίγιο προς Άγιο Νικόλαο, η να προχωρήσετε ακόμα πιο κάτω, μέχρι την Πάτρα όπου θα περάσετε πάνω κάπου την καταπληκτική νέα γέφυρα. Κατόπιν θα κινηθεί και προς Ναύπακτο, Ερατεινή, όπου η διαδρομή είναι κοινή όπως και πριν.
Το Λιδορίκι έχει περίπου χίλιους κατοίκους. Ο οικισμός διακρίνεται για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου, όπου ακόμα και τα νέα σπίτια που χτίζονται η αναπαλαιώνονται ακολουθούν τους ίδιους ρυθμούς. Ο δρόμος θα σας φέρει στην κεντρική πλατεία που ένας γέρικος πλάτανος χαρίζει απλόχερα τη σκιά του στο μεγαλύτερο μέρος της. Εκεί βρίσκεται και η προτομή του ήρωα της επανάστασης Γεωργίου Καραϊσκάκη, περικυκλωμένη ασφυκτικά από τις καρέκλες και τα τραπεζάκια των καφενείων.
Αξίζει να δείτε το πετρόχτιστο κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου, που χτίστηκε το 1912 και με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού. Το 1988 παραχωρήθηκε στο υπουργείο πολιτισμού για να λειτουργήσει ως Μουσείο. Εκεί φυλάσσονται πολύ σημαντικά ευρήματα από τις ανασκαφές στο αρχείο Κάλιο, όπως το χάλκινο αλογάκι από τα τέλη του 8ου π. Χ. αιώνα, πήλινα σφραγίσματα, αγγεία, το πήλινο αγαλματάκι του φτερωτού Ερωτιδέα με κιθάρα ψηφιδωτά δάπεδα και άλλα πολλά. Το σημερινό κτίριο χτίστηκε με πρωτοβουλία του Λιδορικιωτων και με χρήματα που συγκεντρώθηκαν με έρανο, στον οποίο συνεισέφεραν κυρίως μετανάστες της Αμερικής. Στα χρόνια της μεγάλης ακμής το σχολείο φιλοξενούσε μέχρι και επτακόσιες πενήντα μαθητές. Σήμερα λόγω της αστυφιλίας και του διαφορετικού κοινωνικού ιστού, φοιτούν στο γυμνάσιο και στο Λύκειο περίπου ογδόντα μαθητές μαζί με παιδιά από γειτονικά χωριά.
Μέσα στον οικισμό, δεσπόζει ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, που γιορτάζει με πανηγύρι την Παρασκευή του Πάσχα. Όπως και ολόκληρος ο οικισμός, κάηκε από τους Γερμανούς και ξανακτίστηκε λίγο μετά στην σημερινή του μορφή. Στο προαύλιο του ναού, θα δείτε τον παλιό μηχανισμό του ρολογιού.
Πέντε χιλιόμετρα πιο κάτω από το Λιδορίκι, στο ομώνυμο ποταμό, έχει δημιουργηθεί το φράγμα για την ύδρευση της Αθήνας και ακριβώς κάτω από το χωριό διέρχεται τη μεγαλύτερη συναντά της Ελλάδας με μήκος 16,5 χιλιόμετρα, που διατρυπά τον όγκο της Γκιώνας και βγαίνει πάνω από το φρούριο της Άμφισσας. Βυθισμένη στα νερά του, είναι η αρχαία αιτωλική πόλη Κάλλιο. Από το Λιδορίκι το φράγμα απέχει 25 χιλιόμετρα. Ο δρόμος περνά δίπλα ακριβώς από τη λίμνη, μέσα από ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο. Για να επιστρέψετε στο Λιδορίκι αφού πρώτα κάνατε τη διαδρομή γύρω από τη λίμνη χρειάζονται 60 χιλιόμετρα. Υπάρχουν αρκετά σημεία - χώροι αναψυχής, καθώς και αρκετά χωριά. Για να " κυκλώσετε " τη λίμνη χρειάζονται περίπου δύο ώρες.