Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου.

Οι Οινούσσες είναι νησιωτικό σύμπλεγμα στο Ανατολικό Αιγαίο και βρίσκονται μεταξύ της Χίου και της μικρασιατικής χερσονήσου Ερυθραία, κάτω από το βουνό Kαραμπουρνού ...

Η Οινούσσα (ή Αιγνούσα) είναι το μεγαλύτερο και το μοναδικό νησί που κατοικείται από τα νησάκια του συμπλέγματος των Οινουσσών, με έκταση 14 τ. χλμ. Έχει περίπου 700 κατοίκους και βρίσκεται στα Ανατολικά της Χίου με την οποία κάποτε ήταν ενωμένη. Το όνομα Οινούσσες το οφείλει στο εξαιρετικό κρασί που έφτιαχναν και εμπορεύονταν κάποτε οι κάτοικοί της, ενώ το όνομα Αιγνούσα το οφείλει στις κατσίκες (αίγες) που έβοσκαν τη γη της.

Η πρόσβαση στην Οινούσσα γίνεται μόνο από τη Χίο και το Λαγκαδά με καθημερινά δρομολόγια. Απέναντι από την Οινούσσα βρίσκεται το Πατερονήσι με τη βίλα του εφοπλιστή να μοιάζει σαν ένα καράβι έτοιμο να ξεκινήσει.

Οι Οινούσσες αποτελούνται από τα νησιά Οινούσσα ή Αιγνούσα, Παναγιά ή νησί του Πασά, Γαϊδουρόνησο, Βάτος, Ποντικόνησο, Αρχοντόνησο, Πατερόνησο, Ποντικούδικο, Λαιμούδικο και Πρασονήσια. Κάθε καλοκαίρι οι ξενιτεμένοι Οινουσσιώτες συγκεντρώνονται στο νησί δίνοντας του ζωή ενώ οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 1000. Τους επισκέπτες υποδέχεται στο λιμάνι μια χάλκινη γοργόνα και στο μόλο ξεχωρίζει το άγαλμα της Οινουσσιώτισσας μητέρας. Τα περισσότερα δημόσια κτήρια και έργα είναι δωρεές των Οινουσσιωτών εφοπλιστών.
Στο λιμάνι ο επισκέπτης συναντά το άγαλμα της Οινουσιώτισσας, μια χάλκινη γοργόνα με στέμμα και ιστιοφόρο στο αριστερό χέρι. Γύρω από το λιμάνι είναι χτισμένος ο μοναδικός οικισμός του νησιού, με θέα τη Χίο. Ο επισκέπτης περπατά στα σοκάκια και θαυμάζει τα αρχοντικά που προδίδουν την οικονομική ευρωστία του νησιού. Κάθε καλοκαίρι οι ξενιτεμένοι Οινουσσιώτες - αρκετοί από αυτούς εφοπλιστές σήμερα - έρχονται στις Οινούσσες για διακοπές δίνοντας ζωή στο μικρό νησί. Η Οινούσα έχει μεγάλη ναυτική παράδοση. Στο νησί λειτουργούν Ναυτικό Λύκειο και Ακαδημία του Εμπορικού Ναυτικού, Πνευματικό Κέντρο που το καλοκαίρι λειτουργεί και σαν κινηματογράφος ,ενώ υπάρχει και δημόσια βιβλιοθήκη την οποία αξίζει να επισκεφθείτε.
Πήρε την ονομασία του πιθανότατα από την ύπαρξη αμπελιών, που και σήμερα ακόμη παράγουν εξαίρετο σταφύλι, απ' όπου βγαίνει εκλεκτό κρασί. Υπάρχουν όμως και άλλες δύο ονομασίες. Eγνούσα, που χρησιμοποιεί ευρύτατα ο λαός και προέρχεται από το "άγνος", αρχαία ονομασία του φυτού λυγαριά, που υπάρχει σε αφθονία στο νησί. Αργότερα στα μέσα του 17ου αιώνα αποικίστηκε από Kαρδαμυλίτες ποιμένες, γέμισε γίδια και την αποκαλούσαν Aιγνούσα. Mε την Eπανάσταση του 1821 οι κάτοικοι σκόρπισαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και επανήλθαν στα 1827. Επειδή με την επάνοδο των κατοίκων οι φόροι που επιβλήθηκαν από τους Tούρκους ήταν αβάσταχτοι, οι Eγνουσιώτες στράφηκαν στη θάλασσα, δημιουργώντας έτσι τον πρώτο πυρήνα της εφοπλιστικής ακμής και σήμερα έχουν στην ιδιοκτησία τους περισσότερα από 500 πλοία. Πολλά μέλη των φατριών του Λιβανού, του Λεμού και του Πατέρα (κάθε δρόμος του χωριού ή πλατεία φέρει το επώνυμο αυτών των οικογενειών), γεννήθηκαν στις Οινούσσες. Έτσι οι Οινούσσες θωρούνται ότι είναι το πιο πλούσιο νησί σε όλον τον κόσμο.

Στα 1912 απελευθερώθηκαν μαζί με τη Xίο από τους Tούρκους. Στον B' Παγκόσμιο πόλεμο ακολούθησαν την τύχη της Xίου και απελευθερώθηκαν μαζί της το 1944.
Aπό 'δώ κατάγονται οι μεγαλύτεροι εφοπλιστές της Ελλάδας, οι οποίοι όμως επισκέπτονται το νησί σπανίως (για διακοπές, γάμους κλπ.).
Το Ναυτικό Μουσείο βρίσκεται στο κέντρο του λιμανιού, επί της παραλιακής οδού, πολύ κοντά στο σημείο προσέγγισης του πλοίου. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται το Δημαρχείο, τα σχολεία, η τράπεζα, το ταχυδρομείο, το Λιμεναρχείο και εμπορικά καταστήματα.
Το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών ιδρύθηκε ως σωματείο το 1965, για να στεγάσει μοντέλα πλοίων, μισομόντελα, πίνακες ζωγραφικής, ναυτικά όργανα, έγγραφα και βιβλία, όλα σχετικά με την ναυτική παράδοση των Οινουσσών. Όλα τα αντικείμενα ανήκαν σε οινουσσιακές οικογένειες, οι οποίες τα δώρησαν στο Μουσείο.
Το Μουσείο στεγάζεται στο Μέγαρο Παντελή Αντ. Λαιμού, επίσης οικογενειακή προσφορά.
Ο Αντώνης Σπ. Λαιμός, ο πρόωρα χαμένος δήμαρχος Οινουσσών, είχε οραματιστεί την ανακαίνιση και επέκταση του μουσείου με παράλληλο εμπλουτισμό του με νέες συλλογές.
Το όραμα αυτό ανέλαβε να υλοποιήσει ο αδελφός του Νικόλαος Λαιμός, ο οποίος πρόσφερε στην Αιγνούσα ένα σύγχρονο, μοντέρνο και ενδιαφέρον μουσείο, του οποίου οι συλλογές προκαλούν θαυμασμό στους επισκέπτες.
Το 1991 το Ναυτικό Μουσείο εγκαινιάστηκε υπό τη νέα του μορφή και πλουσιότερο σε περιεχόμενο, αφού ο καπταΝικόλας Λαιμός είχε προσφέρει τις σπουδαίες συλλογές του αδελφού του από μοντέλα πλοίων φτιαγμένα από γάλλους αιχμαλώτους των Άγγλων μετά τους πολέμους της περιόδου 1793 - 1815 και από αντικείμενα της ίδιας εποχής. Παράλληλα, άλλαξε και η νομική μορφή του Μουσείου, αφού μετατράπηκε σε ίδρυμα, που χρηματοδοτείται από τον καπτα Νικόλα Λαιμό.
Από το 1991 μέχρι σήμερα το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών έχει δεχτεί χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη της γης. Η μεγάλη ναυτική παράδοση των Οινουσσών δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο θεματοφύλακα, αφού στους χώρους του παρουσιάζεται η εξέλιξη των Οινουσσίων από τα ιστιοφόρα του 19ου αιώνα στα ατμόπλοια των αρχών του 20ού αιώνα και στα σύγχρονα πλοία της εποχής μας. Το Μουσείο έχει την δυνατότητα φιλοξενίας εκδηλώσεων στην αίθουσα «Μαρίνα Λαιμού».

Συλλογές και Εκθέματα

1. Συλλογή πλοίων των ναπολεόντειων χρόνων, φτιαγμένων από γάλλους αιχμαλώτους στις φυλακές της Αγγλίας.
2. Συλλογή από όπλα ταξιδιωτών και όπλα μάχης του 18ου και 19ου αιώνα.
3. Συλλογή πινάκων ζωγραφικής του Αριστείδη Γλύκα, που απεικονίζουν αιγνουσιώτικα ιστιοφόρα και ατμόπλοια.
4. Συλλογή από μισομόντελα και μοντέλα πλοίων από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 27210

Δήμος Οινουσσών 55326, 55721
Αστυνομία 55222
Υπολιμεναρχείο 55394
Τελωνοσταθμαρχείο 55241
Περιφερειακό Ιατρείο 55300

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ

Οι Οινούσσες απέχουν 9 ναυτικά μίλια από την πόλη της Χίου και μόλις μια ώρα με το καραβάκι «Οινούσσαι ΙΙ», το οποίο εκτελεί καθημερινά το δρομολόγιο. Το καράβι δέχεται και αυτοκίνητα αν και δε χρειάζονται στο νησί αφού οι αποστάσεις είναι μικρές κι ευχάριστες.
Επίσης, μπορείτε να πάτε και από το ψαροχώρι Λαγκάδα της Χίου, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τις Οινούσσες, με τα θαλάσσια ταξί που κάνουν τη διαδρομή σε 20 λεπτά.
Αν θέλετε να επισκεφθείτε τις Οινούσσες με δικό σας σκάφος ή φουσκωτό, το λιμάνι έχει καλά βάθη και στη μαρίνα παρέχεται ηλεκτροδότηση.
Το νησί διαθέτει και ελικοδρόμιο με σύγχρονο και επαρκή εξοπλισμό.

ΔΙΑΜΟΝΗ 27210

ΘΑΛΑΣΣΟΠΟΡΟΣ 55474-5

ΓΕΥΣΕΙΣ

Μπορεί η Οινούσσα να είναι το νησί των εφοπλιστών, από τα πράγματα όμως είναι και νησί των καλοφαγάδων, αφού οι τοπικές νοστιμιές είναι εξαιρετικές. Θα δοκιμάσετε οπωσδήποτε λοιπόν, χόρτα τυλιγμένα σε φύλλο, τα μπουρέκια, ζυμαρικά ντόπια φτιαγμένα στο χέρι, που τα λένε χειρίσια, τραχανά που τον λένε χόνδρο, γεμιστά καλαμάρια, κεφτέδες από κολοκύθι και χόρτα, ταμπουροκεφτέδες και ντόπιο μέλι στο πρωινό.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

- Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου
- Το Πατερονησο, απέναντι από το λιμάνι με τη βίλα της οικογένειας Πατέρα.
- Το βράχο με τη χάλκινη γοργόνα στην είσοδο του λιμανιού.
- Το παλιό δημοτικό σχολείο, που στεγάζει το πνευματικό κέντρο Γ. Χ. Λαιμός.
- Το κτίριο του ναυτικού μουσείου και τα εκθέματα του.
- Το μοναστήρι του Ευαγγελισμού Της Θεοτόκου.
- Την φαροικια στο ΝΑ κάβο του νησιού.