Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

Η ονομασία της πόλης της Ναυπάκτου, είναι αρχαϊκή και έχει βάση τις λέξεις ναυς και πηγνυμι, που σημαίνουν κατασκευάζω πλοία.. Για πρώτη φορά εμφανίστηκε στο προσκήνιο το 1104 π.Χ. με τους Δωριείς. Η στρατηγική της θέση, στην άκρη της Στερεάς και σε απόσταση αναπνοής από την Πελοπόννησο, την έφερε πολλές φορές στο προσκήνιο σημαντικών γεγονότων.

Αντίστοιχη ήταν και η πολιτιστική άνθηση καθώς εκεί δημιούργησαν γνωστοί ποιητές, γλύπτες, φιλόσοφοι, ενώ αντίστοιχη ήταν και η εμπορική – οικονομική ακμή της. Ο Θουκυδίδης, αναφέρει τη Ναύπακτο σαράντα πέντε φορές σαν θέατρο σημαντικών ναυμαχιών κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, ενώ ακόμη είκοσι τρεις φορές την αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας στο έργο του " Ελλάδος Περιηγησις ".
Με την πάροδο των χρόνων, η Ναύπακτος περιήλθε στην κυριαρχία των Λοκρών, των Αθηναίων, των Αιτωλών, των Μακεδόνων, έως οτου έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων. Αναδεικνύεται σε μεγάλο εμπορικό και οικονομικό κέντρου της περιοχής, ώσπου του 553 μ.Χ. καταστράφηκε από σεισμούς. Το 860 μ. Χ. έγινε πρωτεύουσα μεγάλης βυζαντινής επαρχίας. Το 1210 μ.Χ. πέρασε στο Δεσποτάτου της Ηπείρου και το 1338 μ.Χ. κάνουν την εμφάνιση τους οι Βενετοί. Το 1449, την κατέλαβαν οι Τούρκοι και το 1571, στις 7 Οκτωβρίου, έγινε η ναυμαχία της Ναυπάκτου, μια από τις μεγαλύτερες στην παγκόσμια ναυτικοί ιστορία.. Το 1687 οι Ενετοί Εμφανίστηκαν και πάλι με τον Μοροζίνι και κατέλαβαν την πόλη. 12 Χρόνια αργότερα η Ναύπακτος παραδόθηκε στους Τούρκους με τη συνθήκη του Καρλοβιτς. Ώσπου στις 18 Απριλίου 1829, ήρθε η απελευθέρωση.
Του Κάστρο της πόλης, είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα στη χώρα μας. Χτίστηκε πάνω σε ερείπια παλαιότερης οχύρωσης από τους Ενετούς και πάλι στα 1204. Μοναδικό στοιχείο στρατηγικής αρχιτεκτονικής, οι πέντε ζώνες άμυνας που αναπτύσσει το οχυρό. Στην κορυφή του πευκόφυτους λόφους πάνω από το Κάστρο βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Δεν το συζητάμε βέβαια, πως μια βόλτα μέχρι εκεί χωρίς αυτοκίνητο, θα σας αποζημιώσει με την καταπληκτική πανοραμική θέα στην περιοχή. Στο τμήμα του λιμανιού, το ανατολικότερο άκρο καλύπτει του Ναυτικός φάρος, ενώ το δυτικό τα κανόνια και ο ανδριάντας του πυρπολητή Γιώργου Ανεμογιαννη.
Αφού θα έχετε ανηφορίσει μέχρι τον Προφήτη Ηλία, θα μπορέσετε να δείτε από ψηλά τις δύο πανέμορφες παραλίες της πόλης , του Γριμποβου ανατολικά και της Ψανης δυτικά. Λίγο πιο μακριά υπάρχουν και άλλες του ίδιο όμορφες και καθαρές παραλίες όπως το Μοναστηράκι, το Σκάλωμα και η Χιλιαδου.
Η Ναύπακτος όμως δεν είναι μόνο το Κάστρο. Στα μάτια του επισκέπτη, απλώνεται ένας ιδιαίτερα γραφικός οικισμός, που αξίζει οπωσδήποτε να περιπλανηθείτε. Οι πτωχοί την αποκαλούν " Επαχτο " . Ονομαστή είναι η παλιά αγορά της πόλης, το Στερνοπαζαρο, όπως λέει και η λέξη ένα στενό πλακόστρωτο, όπως και πολλά άλλα καλντερίμια μέσα στον οικισμό. Ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια δίπλα στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που είναι ο πολιούχος Άγιος της πόλης, θα ανεβείτε μέχρι το ρολόι.
Τα " Μποτσαραιικα" είναι το αρχοντικό της πολύ γνωστής βέβαια οικογένειας, που έχει μετατραπεί σε μουσείο. Περισσότερο Λαογραφικού χαρακτήρα, εκτός από διάφορα αντικείμενα της οικογένειας, στις αίθουσες του θα δείτε αντίγραφα από έργα πολλών διάσημων αλλά και ανώνυμων καλλιτεχνών, με θέμα την ιστορική ναυμαχία.
Την Ναύπακτο ευεργέτησαν πολλοί άνθρωποι της. Ο γνωστός απ όλους, είναι ο Παπαχαραλαμπους, δωρεά του οποίου είναι η ομώνυμη βιβλιοθήκη και η πολιτιστική αίθουσα. Γι αυτό και οι νεότεροι τον τίμησαν και τοποθέτησαν τον ανδριάντα του στην πλατεία της πόλης. Μία πολύ αξιόλογη συλλογή με κειμήλια από τον αγώνα της επανάστασης, θα μπορέσετε να δείτε και αν επισκεφθείτε και του μουσείο Φαρμάκη.
Περιδιαβαίνοντας τον οικισμό, οπωσδήποτε θα συναντήσετε κάποιες από τις πολλές πέτρινες υπαίθριες βρύσες με τρεχούμενο νερό. Κάτω από την Ακρόπολη του κάστρου και κοντά στο αναστηλωμένο σπίτι του Τζαβέλα, θα βρείτε τα παλιά τουρκικά χαμάμ. Πέτρινες θολωτές κατασκευές με επισκέψιμο εσωτερικό, σε κακή κατάσταση όμως αφού δεν συντηρούνται.
Η κατασκευή της γέφυρας στο Ρίο, έκανε ευκολότερη παρά ποτέ την επίσκεψη στη Ναύπακτο. Αξίζει να βρεθείτε εκεί πέρα από τις άλλες εποχές του χρόνου, το Σαββατοκύριακου όπου γιορτάζεται η επέτειος της ναυμαχίας. Γίνεται αναπαράσταση λίγο έξω από το λιμάνι, που συνδυάζεται με πολλά πυροτεχνήματα. Παράλληλα διοργανώνονται κι άλλες εκδηλώσεις.
Ας γυρίσουμε όμως και πάλι στο Κάστρο του λιμανιού. Στο δεύτερο διάζωμα, λίγο πιο πάνω από το ρολόι, σώζονται τα ερείπια από το Βεζυρ τζαμί, του μεγαλύτερου που βρισκόταν στην πόλη. Ανάμεσα στο δεύτερο και τρίτο διάζωμα, που βρίσκεται η Τσαους ντάπια, από το όνομα του τελευταίου του τουρκου υπερασπιστή, που λέγεται ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας στο κενό κατά την απελευθέρωση της πόλης. Επίσης το άγαλμα του φημισμένου Ισπανού του λογοτέχνη Μιχαηλ Θερβαντες που σε ηλικία μόλις 23 ετών πήρε μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου όταν υπηρετούσε ως αξιωματικός στο πολεμικό πλοίο «Μαρκησια» του Αντρε Ντορια. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας έχασε το ένα του χέρι. Τέλος, στην ανατολική πλευρά του λιμανιού θα βρείτε το τζαμί της άλωσης «Φετιχ Τζαμί», το οποίο έχτισε ο Βαγιαζήτ Β’. Σήμερα στεγάζεται εκεί η αρχαιολογική υπηρεσία.

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

-Μία περιπλάνηση στα πλακόστρωτα καλντερίμια της πόλης.
-Ένα περίπατο μέχρι την κορυφή του κάστρου όπου το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Η θεα είναι λίαν επιεικώς εκπληκτική.
- Απολαύστε του μπάνιο σας στις παραλίες της πόλης.
-Κατά προτίμηση πρωινές οι απογευματινές ώρες μία βόλτα στο Κάστρο του λιμανιού.
-Συνδυάστε τον εορτασμό της επετείου της ναυμαχίας με μία επίσκεψη στη Ναύπακτο. Θα αποζημιωθείτε και από τη μεγαλοπρέπεια της αναπαράστασης.