Κείμενο : Δημήτρης Καραγεωργίου

Τα επιβατικά πλοία παρακολουθούνται τακτικά ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα για την ασφάλεια των επιβατών και του πληρώματος. Τα ελάχιστα στάνταρ θεσμοθετήθηκαν παραπάνω από έναν αιώνα πριν, μετά τη βύθιση του Τιτανικού.

Πότε έγινε το πρώτο συνέδριο περί την ασφάλεια της θάλασσας?
 

Το πρώτο συνέδριο ανάγεται μετά τη βύθιση του Τιτανικού το 1912. Κλήθηκε μια διεθνής διάσκεψη το Νοέμβριο του 1913, στόχος της οποίας ήταν να δημιουργηθούν παγκόσμια στάνταρ για την ασφάλεια στη θάλασσα. Μία πρώτη εκδοχή της ‘Διεθνής συνθήκη για την ασφάλεια της ζωής στη θάλασσα’ (SOLAS) δημιουργήθηκε και ανανεώθηκε τακτικά από τότε. Ο οργανισμός International Maritime Organization (IMO) με έδρα το Λονδίνο είναι υπεύθυνος για τη συνθήκη από το 1960! Επί του παρόντος, μια εκδοχή του 1974 είναι σε ισχύ. Ο IMO εξαρτάται από αμοιβαίες αποφάσεις των μελών του, οπότε οι αλλαγές συχνά απαιτούν χρόνο. Οι πιο πρόσφατες τροποποιήσεις τέθηκαν σε ισχύ την 1 Ιανουαρίου 2013.
 

Πως παρακολουθούνται οι κανονισμοί ασφαλείας?

Το 1993, o IMO υιοθέτησε τον Παγκόσμιο κώδικα διαχείρισης για ασφαλείς δραστηριότητες πλοίων και παρεμπόδισης της μόλυνσης (ISM Code). Ο κώδικας διασαφηνίζει τι χρειάζεται να γίνει για να εγγυηθεί η ασφαλής δραστηριότητα ενός πλοίου. Κάθε ιδιοκτήτης και χειριστής συμβάλλει στη δημιουργία ενός σετ σημειώσεων που είναι γνωστά ως το Σύστημα Ανάπτυξης Ασφάλειας (Safety Management System – SMS). Είναι υποχρεωμένοι να επιβάλλουν τους κανονισμούς και να ελέγξουν τη συλλογή. Σαν κανόνα, η κατάσταση κάτω απ την σημαία της οποίας το πλοίο σαλπάρει εξουσιοδοτεί μια εξουσιοδοτημένη Ομάδα Ταξινόμησης ώστε να ερευνήσει για τυχόν συμμόρφωση. Το Andria Norman Atlantic, το οποίο υπέστη πυρκαγιά μια Κυριακή πρωί, είχε επιθεωρηθεί πέντε μήνες πριν.
 

Πως ξεκινά η επιθεώρηση και τι ελέγχουν οι οθόνες?
 

Η επιθεώρηση ξεκινάει κατά την κατασκευή του πλοίου. Η αρμόδια Ομάδα Ταξινόμησης ελέγχει τα υλικά κατασκευής και τα εξαρτήματα, αλλά και παρακολουθεί την κατασκευή από την αποβάθρα. Όταν η κατασκευή του πλοίου ολοκληρωθεί, δοκιμάζονται οι τεχνολογίες διάσωσης και ασφάλειας. Μόλις εκκαθαριστεί το πλοίο, η Ομάδα Ταξινόμησης το ελέγχει σε ετήσια βάση. Η κατάσταση του έτσι, είναι συνεχώς τεκμηριωμένη.

Τι συμβαίνει μετά την επιθεώρηση?
 

Ο κρατικός έλεγχος από τα λιμάνια βαθμολογεί το πλοίο που θα έχει επιτυχώς ανταπεξέλθει σε όλες τις απαιτήσεις ένα έγγραφο τάξης ‘Α’. Αν τυχόν υπάρχουν ελαττώματα, σημειώνονται στην αναφορά επιθεώρησης μαζί με τις ανάλογες μετρήσεις ώστε τα προβλήματα να επιδιορθωθούν. Τέλος, τα δεδομένα και τα ευρήματα της αναφοράς επιθεώρησης του πλοίου μεταδίδονται σε μια κεντρική ηλεκτρονική τράπεζα δεδομένων στη Λισσαβώνα. Αν το σκάφος δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις ασφαλείας, οι τοπικές αρχές έχουν το δικαίωμα να του αποτρέψουν την έξοδο από το λιμάνι. Αφ’ ότου το κρουαζιερόπλοιο Costa Concordia προσέκρουσε σε βράχια, πολυάριθμες σημαντικές ναυπηγικές εταιρίες συνέβαλλαν στην αυστηρότερη αυτό-επίβλεψη και στα υψηλότερα στάνταρ ασφαλείας.
 

Πόσα επιβατικά πλοία βυθίστηκαν την τελευταία δεκαετία?
 

Οι ασφαλιστές της ‘Allianz Global Corporate & Specialty’ αναφέρουν την απώλεια 90 επιβατικών πλοίων από το 2001 ως το 2012. Δεν βυθίστηκαν όλα απαραίτητα όμως: η όψη τους τεκμηριώνει την τελευταία τους αποτυχία. Οι απώλειες έχουν ελαττωθεί σημαντικά τα τελευταία 8 χρόνια. Ενώ μετρούσαμε πάνω από 10 ετήσιες απώλειες σκαφών μέχρι το 2006, το νούμερο αυτό μειώθηκε στα 6 πλοία τα οποία διαγράφηκαν κάθε χρόνο τα προηγούμενα 6 χρόνια.
 

Όταν ένα πλοίο διαπιστώνεται ότι πρόκειται να βυθιστεί – κατά μέσο όρο, πόσο χρειάζεται ώστε να εκκενωθεί?
 

Σύμφωνα με τη συμφωνία του SOLAS, οι σωσίβιες λέμβοι πρέπει να είναι επιβιβάσιμες και εν λειτουργία τουλάχιστον 30 λεπτά από τη στιγμή που ο καπετάνιος θα δώσει ανάλογο σινιάλο. Κατά αυτήν τη χρονική στιγμή, πρέπει επίσης να φθάσουν σε μία αποδεχούμενη απόσταση ασφαλείας από το κατακερματισμένο πλοίο. Από το 2002, τα κρουαζιερόπλοια πρέπει να εκκενώνονται πλήρως μέσα σε 80 λεπτά. Η τραγωδία του Adria Norman Atlantic ανοιχτά των Ελληνικών θαλασσών φανερώνει όμως, ότι αυτό το χρονικό περιθώριο ορισμένες φορές παρατείνεται αν οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές.