Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου

Το φυσικό ανάγλυφο της Πελοποννήσου, και η συχνή εναλλαγή μοναδικών τοπίων, είναι δύο μόνο από τους πολλούς λόγους που συγκεντρώνουν την προτίμηση των επισκεπτών. Όσο απομακρυνόμαστε από την Αθήνα και την Αττική, το οδικό δίκτυο γίνεται όλο και πιο φτωχό. Οι νοτιότερες περιοχές, έχουν κυρίως δευτερεύοντες δρόμους, κάτι που δυσχεραίνει αρκετά το πέρασμα των επισκεπτών. Ίσως είναι ένας από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους οι περιοχές αυτές έχουν μείνει " πίσω " σε τουριστική ανάπτυξη.

Το πρώτο " πόδι " της Πελοποννήσου, είναι μία τέτοια περιοχή. Ίσως και η πιο αντιπροσωπευτική. Η πιο μεγάλη πόλη, είναι η Νεάπολη, στη μέση του ομώνυμου όρμου. Απέναντι της, ένα από τα ομορφότερα νησιά, η Ελαφόνησος. Είναι χτισμένη, στους δυτικούς πρόποδες του όρους Κριθίνα. Από την Αθήνα, η Νεάπολη απέχει περίπου τριακόσια σαράντα χιλιόμετρα. Ο δρόμος, ως γνωστόν, μέχρι την Τρίπολη είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει να λέμε καλός. Από εκεί και μέχρι τη Σπάρτη, θέλει … συμβιβασμό. Πιο κάτω, είναι αυτό που λέμε " της υπομονής ".

Τα Βελανίδια βρίσκονται στην ανατολική πλαγιά του όρους Κριθίνα. Από τη Νεάπολη, απέχουν δεκαπέντε χιλιόμετρα. Διασχίζοντας την πόλη, ακολουθούμε τις ταμπέλες προς Λάχι, και κατόπιν δύο χιλιόμετρα μετά αριστερά τη διασταύρωση προς Βελανίδια. Ο δρόμος περνάει πάνω από το φρύδι του βουνού, χαρίζοντας μοναδικά τοπία προς το Μυρτώο.

Ο οικισμός, είναι μία απρόσμενη συνάντηση. Η φιδίσια διαδρομή, που μόνο προς το ανοιχτό πέλαγος χαρίζει ανοιχτό ορίζοντα, σε τίποτα δεν προδιαθέτει τον επισκέπτη, για αυτό που τον περιμένει έπειτα από κάθε στροφή. Ως την τελευταία, όπου ξεπροβάλλει απότομα ένα από τα ωραιότερα χωριά της Ελλάδας. Αμφιθεατρικά απλωμένος ο οικισμός κάτω από τα απόκρημνα βράχια που χάνονται που ημερεύουν μέχρι το ακροθαλάσσι, για να " δένει " ο οικισμός με τη θάλασσα.

Οι Βελανιδιώτες, ήταν άξιοι ναυτικοί, από πάππου προς πάππου. Πριν από τον πόλεμο, δικά τους καΐκια ανέβαιναν μέχρι τη Θεσσαλονίκη, μεταφέροντας τα αγαθά του τόπου τους. Σε πολλά ταξίδια, κινητήρια δύναμη ήταν μόνο τα κουπιά. Μέχρι και σήμερα η θάλασσα ήταν και είναι τρόπος και μέσο όρο ζωής. Και δεν είναι τυχαίο, πως ο οικισμός, αν και χτισμένος στο βουνό, είναι περισσότερο " ναυτικός " απ' ότι μπορεί να δει κανείς και στα νησιά ακόμα.

Ο σφιχτός οικισμός, απλώνεται ολόκληρος στα μάτια του επισκέπτη. Όλη η ομορφιά, ξεχειλίζει ανάμεσα στις γειτονιές, τα στενά δρομάκια και τα περιποιημένα σπίτια. Καρφωμένος κάτω από τα βράχια, με " στέμμα " του το ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη και περιτριγυρισμένος από το πράσινο τοπίο, δίνει μιαν αλλιώτικη αίσθηση. Του τόπου, που οι άνθρωποι του τον αγαπούν πραγματικά, και τον φυλάνε σαν κόρη οφθαλμού. Εκατό άνθρωποι ξεχειμωνιάζουν στα Βελανίδια όλοι κι όλοι, και χαίρονται τον τόπο τους με κάθε τρόπο. Ασβεστώνουν τα σπίτια και τις αυλές, φροντίζουν τα γεράνια και τις βουκαμβίλιες, στις μικρές αυλές και τα χαγιάτια.

Ανάμεσα στις γειτονιές με τα στενά δρομάκια, δεσπόζει που ναός της Μυρτιδιώτισσας. Η ευρύχωρη πλατεία του φιλοξενεί όλους τους ντόπιους και τους επισκέπτες σε κάθε εκδήλωση. Εδώ, τα ήθη και τα έθιμα τηρούνται ευλαβικά. Οι άνθρωποι βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Στη μικρή τους κοινωνία, η επί της υποδοχής και παντός επιστητού κυρά Τασία, ο Τζίμης με το γαϊδουράκι του για μεταφορές και θελήματα, ο πάντα καλόκαρδος Σαράντος για την τέχνη του ξύλου.

Το επίνειο των Βελανιδιών, βρίσκεται περί το ενάμισι χιλιόμετρο πιο χαμηλά. Έστω κι αν η θάλασσα απέχει τόσο, ο ναυτικός χαρακτήρας και οι συνήθειες των κατοίκων είναι έντονες. Λιμάνι με την έννοια του κλειστού χώρου, μπορώ να πω πως υπάρχει, με την έννοια πως υπάρχει και βρίσκεται στο στάδιο της αποπεράτωσης, βραχίονας που κόβει στο βοριά. Η κατασκευή του, μπορεί να έλυσε πολλά προβλήματα, δημιούργησε όμως άλλα. Όπως το ότι η λεκάνη εσωτερικά ‘μπαζώνει’ με άμμο. Επίσης, μπαίνοντας από το πλάι, αν και νομίζεις πως είσαι καλά, κινδυνεύεις από μία ξέρα, που βρίσκεται στη μέση της μπούκας. Κάτι πρέπει να γίναι και γιαυτό. Εναλλακτικά υπάρχει όμως ένα απάνεμο μέρος με μικρό ντόκο, που φιλοξενεί τα καΐκια των ντόπιων και το καλοκαίρι όσων επισκεπτών έχουν δικό τους σκάφους. Βρίσκεται περί το μίλι βορειότερα, σε μικρό αλιευτικό καταφύγιο.

Δεν θα παραλείψω, το εκκλησάκι του Αι Γιάννη, που βρίσκεται σφηνωμένο σε μία εσοχή, πάνω στα θεόρατα γκρέμια πάνω από τον οικισμό. Αξίζει μια βόλτα. Ο δρόμος δεν είναι πολύ και η ανάβαση όχι τόσο κουραστική όσο νομίζετε. Ούτε και μεγάλη. Από εκεί, θα αποζημιωθείτε με απίστευτη θέα στον οικισμό και το πέλαγος.

Η ευρύτερη περιοχή, το πρώτο " πόδι " της Πελοποννήσου, ονομάζεται Βάτικα η και χερσόνησος της Επιδαύρου Λιμηράς. Γνωστά στην περιοχή είναι και τα εγκαταλειμμένα μοναστήρια του " Μικρού Αγίου Όρους " . Εκείνο όμως που είναι πιο πολύ απ όλα γνωστό, για τους ναυτιλλόμενους και όχι μόνο, είναι το φοβερό και τρομερό ακρωτήρι του κάβο Μαλιά. Η πρόσβαση εκεί, ήταν πάντα πολύ δύσκολη.

Ο φάρος Μαλέα Λακωνίας, χτισμένος από πέτρα, λειτούργησε για πρώτη φορά επανδρωμένος το 1883. Σήμερα είναι αυτόματος ηλιακός φάρος, και από το 1983 επιτηρούμενος. Για τις ανάγκες εξυπηρέτησης του προσωπικού, υπάρχουν βοηθητικά κτίσματα, αποθήκη, φούρνος και το κυρίως κτίριο του φάρου. Έχει ύψος δέκα πέντε μέτρα από το έδαφος και απέχει σαράντα μέτρα από τη θάλασσα. Στο ισόγειο του, υπάρχουν τρία υπνοδωμάτια όπου έμεναν οι φαροφύλακες και μία κουζίνα. Από εκεί ξεκινάει και η σκάλα με τα σαράντα οχτώ σκαλιά που οδηγεί στον εξώστη. Εκεί βρίσκεται η λάμπα του φάρου. Για τη λειτουργία του χρειαζόταν καθαρό πετρελαίου. Οι φαροφύλακες ανέβαιναν στο φάρο και με οινόπνευμα άναβαν τον αμίαντο, που τον τροφοδοτούσαν με κάποια σωληνάκια με το πετρέλαιο.

Για να φτάσετε στο φάρο από τα Βελανίδια, η απόσταση είναι 7,8 χιλιόμετρα και χρειάζονται περίπου τρεις ώρες. Η πρώτη ώρα θα σας οδηγήσει μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Μύρωνα, σε ένα άπλωμα, με θέα μία μεγάλη παραλία. Από εκεί, ξεκινά η κυρίως πεζοπορική διαδρομή, ένα μονοπάτι που σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται προσοχή και χαρίζει άπλετη θέα στη θάλασσα μέσα σε ένα επιβλητικό τοπίο. Για τους λιγότερο μυημένους στην πεζοπορία, μέχρι τον Αγίου Μύρωνα, μπορείτε να φθάσετε με αυτοκίνητο από βατό το χωματόδρομο. Λίγο πριν, σε μία διασταύρωση, θα φτάσετε στο εκκλησάκι του Αγίου Θωμά. Η απόσταση και για τα δύο είναι περίπου 3,5 χλμ.

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε, ότι χάρη στις προσπάθειες του Συνδέσμου Βελανιδιωτών " η Μυρτιδιώτισσα " ο φάρος του Μαλέα ανακηρύχθηκε σε ιστορικό και διατηρητέο μνημείο. Όσο για την εξαιρετική εικόνα αυτής της στεριανής ναυτικής πολιτείας, ένα μεγάλο μέρος της οφείλεται στον Γιώργο Κουτσούκαλη, εργολάβο, γέννημα θρέμμα του τόπου, που αναπαλαιώνει, επισκευάζει, συντηρεί ότι κι όπου χρειάζεται.

Αφού λοιπόν, ενημέρωσα για το τι και που, να περάσω και στα δικά μας. Τα Βελανίδια, μας προέκυψαν όταν ο φίλος μου ο Γιάννης, αγόρασε ένα παλιό σπίτι στο χωριό, έπειτα από παρότρυνση και της συμβίας του, που πολύ της άρεσε, το μέρος και το σπίτι. Ανέθεσαν λοιπόν στον φοβερό εργολάβο, να κάνει την ανακαίνιση. Και μετά το πέρας των εργασιών, προέκυψε η ‘Βίλλα Μαργαρίτα’. Ένα εξαιρετικό κατάλυμα από κάθε άποψη, φτιαγμένο και φροντισμένο με πολύ μεράκι, με θέα στο Μυρτώο. Το καθιστικό του, είναι η απόλυτη γωνιά χαλάρωσης, με το τζάκι φουντωμένο και τον κόσμο τριγύρω στο καθιστικό. Και πιο έξω, η μεγάλη βεράντα, για τις καλοκαιρινές ξάπλες.

Ο Γιάννης, μαζί με τον γιό του Κυριάκο και τον κοινό μας Φίλο Ηλία, κατέβηκαν από την Τετάρτη. Οι αφυγραντήρες έπιασαν δουλειά, το τζάκι φούντωσε, το ίδιο και τα θερμαντικά σώματα. Έκαναν και δυό ψαρέματα – για όσους παρακολουθούν τις σελίδες μου, ειναί αυτός ο Γιάννης, που έβγαλε εκείνο το ροφό 35+ που με το κεφάλι του φάγαμε είκοσι άτομα στη Θύμαινα. Ώσπου, Παρασκευή βράδυ, προκύψαμε και οι υπόλοιποι. Εγώ, ο φίλος μου ο Στέλιος και ο γιός του Νικόλας.

Αυτή τη φορά, τα τσιμπούσια έγιναν στην ταβέρνα ‘Νεράιδα’ που συντηρεί ο Παντελής, στο διπλανό χωριό Άγιος Νικόλαος. Επαγγελματίας σεφ, είχε τον τρόπο του να κάνει το καλό καλύτερο και το πρόβλημα το είχαμε εμείς, που και τις δύο φορές φύγαμε υπέρβαροι. Απίστευτες γεύσεις, με ντόπια υλικά βέβαια. Αλλά έτσι είναι. Τα καλά τα πράγματα, πρέπει να τα νοιώθουμε και να τα τιμούμε, λέω εγώ τώρα …

Πρωινό ψάρεμα για τους βαρεμένους, ραχάτικο ξύπνημα και βόλτας το χωρίο για τους υπόλοιπους. Σαν πιο … παλιός, πήρα το Στέλιο και τον Νικόλα και τους έκανα μια μικρή βόλτα, στο γιαλό και μέχρι τον Άγιο Μύρο. Ο καιρός αγρίευε, ο ουρανός έκλεινε, αφήνοντας πίσω του το ηλιόλουστο πρωινό, που ήταν χαρά Θεού. Από εκεί, είχαμε δύο θέματα. Να δούμε την Πανάθα και κατόπιν να γυρίσουμε πίσω στο καλοφαγάδικο, για να συναντήσουμε τους υπόλοιπους. Καφεδάκι στη Νεάπολη λοιπόν, έγινε καλό παιχνίδι, αλλά ο μαυρούλης έβαλε πάλι το χεράκι του και μείναμε στην ισοπαλία. Και για να τοποθετηθώ χρονικά, λίγο πριν κλείσω το κείμενο, κατεγράφη η απίστευτη τριάρα, που θα τη θυμούνται πολύ καιρό … Που να τη χωνέψεις …

Η αλλαγή του καιρού και το κρύο που είχε βάλει, έκανε τα πράγματα πιο … χειμωνιάτικα. Αρχίσαμε να μουρμουρίζουμε για την επιστροφή, που θα γινόταν με βροχή. Μαζευτήκαμε σχετικά νωρίς στο σπίτι, φουντώσαμε το τζάκι και αρχίσαμε τις πρώτες κουβέντες για τις καλοκαιρινές μας διακοπές. Ε, τι να λέμε τώρα … Γυρίσαμε όλη την Ελλάδα. Πολύ λαχτάρα ρε παιδί μου. Άτιμη τρόικα @$&#*!»+%$ … Έτσι χαλαρά, κατεβήκαμε στην Κρήτη, ανεβήκαμε Θάσο – Σαμοθράκη, περάσαμε στα Δωδεκάνησα και επιστρέψαμε Κυκλάδες. Το Ιόνιο, εν πλω, λίγο μακριά. Όχι πως δεν το βάλαμε στο παιχνίδι …

Επιστρέψαμε σε διαφορετικούς χρόνους. Οι υποχρεώσεις παραμονεύουν διαρκώς. Αλλά και το καλοκαιράκι πίσω είναι. Μη ρωτάτε αν πήραμε ανάσα και τα σχετικά. Στο Καπανδρίτι βγαίνεις, και αλλάζει ο τόπος. Στα Βελανίδια δεν αλλάζει …