Κείμενο: «Ταξιδευτής»
Φωτο: Μαρία Νικολαίδου
Η Σκύρος ανήκει στο νησιώτικο συγκρότημα των βορείων Σποράδων, των οποίων είναι το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί. Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας, από την οποία απέχει 18 ναυτικά μίλια.
Το κλίμα της Σκύρου είναι έντονα εύκρατο , αρκετά δροσερό το καλοκαίρι με μέση θερμοκρασία 28ο και ήπιο τον χειμώνα με μέση θερμοκρασία 7,3ο αν και μερικές φορές το κρύο είναι αισθητό, ενώ οι άνεμοι είναι συνήθως βόρειας κατεύθυνσης.
Το νησί αποτελείται από τρεις κυρίως όγκους, διαχωριζόμενους από δύο επίπεδες λωρίδες που ήταν κάποτε θάλασσα. Οι λωρίδες αυτές είναι: η μια από το Αχίλλι ως την Καλαμίτσα μήκους τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων και πλάτους δύομιση χιλιομέτρων και η άλλη από το Μέαλος ως τις Αχερούνες, μήκους πέντε περίπου χιλιομέτρων και πλάτους δύο χιλιομέτρων. Στο νότιο τμήμα υψώνεται το βουνό Κοχλίας με υψόμετρο 794 μέτρα, ενώ στο βόρειο τμήμα υψώνεται το βουνό Όλυμπος με υψόμετρο 390 μέτρα.
Η Σκύρος έχει έκταση 215 τ. χιλιόμετρα μέγιστο μήκος 29 χιλιόμετρα, ελάχιστο πλάτος 2 χιλιόμετρα, μήκος ακτών 129,6 χιλιόμετρα και περίμετρο 80 μίλια.
Περίπου στο κέντρο του και στην ανατολική πλευρά είναι κτισμένη η πόλη της Σκύρου σε αμφιθεατρική θέση στην πλαγιά του κάστρου.
Το νησί έχει δυο κύριες πεδιάδες στο βόρειο τμήμα του, τον κάμπο και το Τραχί, όπου βρίσκεται το αεροδρόμιο του νησιού. Άλλοι μικρότεροι κάμποι είναι στο Αγαλήνη - Αχερούνες και στο Καλικρί. Γύρω από το νησί υπάρχουν άλλα 32 μικρότερα νησάκια, ενώ
τόσο στις βορειοανατολικές όσο και στις νοτιοδυτικές ακτές του υπάρχουν πολλοί κόλποι και κολπίσκοι με μεγάλες αμμουδιές που το μήκος τους ξεπερνά τα 10 χιλιόμετρα.
ΙΣΤΟΡΙΑ Το νησί πήρε την ονομασία του όπως πολλοί ιστορικοί υποστήριξαν από το άγριο πετρώδες έδαφος του. Σκιρον ή σκυρον σημαίνει συντρίμμια πέτρας (κατάλληλο για σκυρόδεμα) η χαλίκι.
Ως παλαιότερα ονόματα μνημονεύονται τα Πελασγία και Δολοπία . Στα έπη του Ομήρου το νησί αναφέρεται τέσσερις φορές με το όνομα Σκύρος, ενώ όπως ιστορείται σε αρχαία κείμενα, το νησί έχει κατοικηθεί από Κάρες, Κρήτες, και Δόλοπες.
Το 470 π.χ. το νησί κατελήφθη από τον στρατηγό Κίμωνα.
Έναν αιώνα οι Σκυριανοί έζησαν κάτω από την ηγεμονία των Αθηναίων εκτός από μια μικρή περίοδο ( 404 π.χ. - 386 π.χ. ) που η Σκύρος περιήλθε στους Λακεδαιμόνιους. Όλο τον υπόλοιπο χρόνο μέχρι της κατακτήσεώς του υπό των Ρωμαίων, έμεινε ειρηνικά κάτω από την πολιτισμένη ηγεμονία των Αθηναίων.
Το 960 ιδρύεται ο ναός του Αγ. Γεωργίου στο κάστρο.
Το 1204 οι αδελφοί Ανδρέας και Ιερεμίας Γκύζη κατέλαβαν τα νησιά Τήνο, Μύκονο, Σκιάθο, Σκόπελο και Σκύρο.
Το 1354 δούκας της Νάξου κατέλαβε τη Σκύρο και το 1403 το νησί υπάγεται στην εξουσία του Σουλτάνου, αποδίδεται στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Εμμανουήλ και το 1453 παραδίδεται στους Ενετούς.
Το 1538 κατακτάται από τον Τούρκο αρχιναύαρχο Χαιρετίν Μπάρμπα ρόσσα. Το 1652 κατελήφθη από τον στόλο της Βενετίας και το 1770 περνά στην Ρωσική κατοχή.Το 1821 στον Εθνικό αγώνα της ανεξαρτησίας η Σκύρος προσέφερε πολλά σε έμψυχο και άψυχο υλικό . Συμμετείχαν επίσης αρκετοί Σκυριανοί στην φιλική εταιρεία και στήθηκε λιμάνι ασφαλείας στους ξεριζωμένους πρόσφυγες.
ΤΟ ΝΗΣΙ
Μια επίπεδη λωρίδα από το Αχιλλι μέχρι την Καλαμιτσα μήκους 4 χιλιομέτρων που κάποτε ήταν θάλασσα, χωρίζει το νησί σε δυο τμήματα, στο βόρειο δυτικό, που είναι γεμάτο με πευκοδάση και αρκετή γενικά βλάστηση και στο νοτιοανατολικό που είναι σχεδόν άγονο, αγριωπής μορφολογίας, όπου στα βουνά του βόσκουν χιλιάδες γιδοπρόβατα .Εκεί ακόμα ξεχειμωνιάζουν τα μικρόσωμα Σκυριανά αλογάκια , που είναι τόσο φημισμένα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΣΙ
Γύρω από το νησί υπάρχουν αλλά μικρότερα νησάκια όπως Σαρακηνό, Πλατειά, Ρήνεια, Σκυροπούλα, Κούλουρη ,Διαβατές, Μυρμηγκονήσια, Αλώνι, Βρυκολακονήσια, και αλλά, στο σύνολό τους 32, με την πληροφορία ότι τα νησάκια αυτά είναι καλοί ψαρότοποι.
Η Σκύρος φημίζεται για τα αμμουδερά ακρογιάλια της όπως Μαγαζιά , Γιαλό, Μώλος, Αγ.Πέτρος, Ατσίτσα, Πεύκο, Αχερούνες, Αχίλι, Μέαλος, Παπά το Χώμα, όπου είναι παραλία γυμνιστών.
ΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ
Τα δάση καλύπτουν το 32% της Σκύρου και αποτελούνται κυρίως από πεύκα.
Οι οικισμοί είναι ελάχιστοι συγκριτικά με το μέγεθος του νησιού. Ο μεγαλύτερος οικισμός είναι η χώρα με την ονομασία Σκύρος .
Από τους ντόπιους αποκαλείτε απλά χωριό (χώρα), που σιγά- σιγά μεγάλωσε και έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη κωμόπολη. Το χωριό αυτό συγκεντρώνει το 80% της ζωής όλης της Σκύρου.
Τα ενδιαφέροντα εδώ είναι πολλά και διάφορα, τα γραφικά καλντερίμια, το αρχαίο κάστρο, τη μονή του Αγ. Γεωργίου, τον λαογραφικό πλούτο, την μυθολογία, την ιστορία, το κάθε Σκυριανό σπίτι που είναι σαν μουσείο .
Άλλοι μικροί οικισμοί: Ασπούς , Ατσίτσα , Αχερούνες , Αχίλλι , Καλαμίτσα , Καλικρί , Κλούθρος , Πεύκος , Τραχύ .
Το λιμάνι της Σκύρου η Λινάρια , μπορούμε να πούμε ότι είναι ένας οργανωμένος οικισμός αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι εκεί είναι η έδρα της Λιμενικής και Τελωνιακής Αρχής. Υπάρχει επίσης εκκλησία, καταστήματα με είδη διατροφής, πρακτορείο τύπου, ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφενεία, πρατήριο καυσίμων κ.λ.π..
ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
Τα προϊόντα για τα οποία φημίζεται το νησί είναι το περίφημο σκυριανό τυρί, η γευστική μυζήθρα, το θαυμάσιο μέλι και η φάβα. Γευθείτε τα πεντανόστιμα ψάρια και τους γευστικότατους αστακούς, αλλά φεύγοντας πάρτε μαζί σας κι ένα ζευγάρι τροχάδια…
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΖΟΠΟΡΟΥΣ
Για τους πεζοπόρους και ορειβάτες υπάρχουν τα δυο ψηλά βουνά ,ο Κοχλίας στο νότιο τμήμα (794 μ.) και ο Όλυμπος στο βόρειο τμήμα ( 390 μ.), όπως επίσης οι βουνοκορφές Μάρμαρο ( 394 μ. ), Κλαρί ( 331 μ. ), Αφανές ( 327 μ.), Όρος ( 316 μ.) και Αεί Λείας ( 294 μ. ).
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Τα αξιοθέατα είναι παρά πολλά, ξεκινώντας από το επιβλητικό θέαμα που παρουσιάζει το βουνό με τη συνεχή αλλαγή φωτοσκιάσεων, η οποία οφείλεται στην μορφολογία και στις πτυχώσεις του εδάφους.
* Η μοναδική θέα του κάστρου σε συνδυασμό με τον επιβλητικό οικισμό.
* Τα ακρογιαλιά του νησιού που είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και οι θαλάσσιες σπηλιές.
* Το πευκοδάσος προς την Ατσίτσα και στο Μάρμαρο.
* Τα αρχαία ερείπια στο Μαρκέσι, το Παλαμάρι, και στην Καλαμίτσα ως και τα αρχαία τείχη της Σκύρου.
* Τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του κάστρου.
* Η μονή του Αγ. Γεωργίου και 180 ακόμη εκκλησίες του νησιού.
* Οι παράδοξες εμφανίσεις τις αποκριάς με τους Γέρους και τις Κορελες .
* Τα θαυμάσια κεραμικά, τα κεντήματα και τα τεχνουργήματα της ξυλοτεχνικής.
* Το Σκυριανό σπίτι με τα διακοσμητικά αντικείμενα του τζακιού και του τοίχου.
* Τα δυο μουσεία, το αρχαιολογικό και το λαογραφικό.
* Η πλατεία του του Άγγλου ποιητή Μπρουκ με το χάλκινο άγαλμα της αθάνατης ποίησης.
* Τα σκυριανά μικρόσωμα αλογάκια, μοναδικά στον κόσμο.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΚΥΡΟΥ
Το μουσείο της Σκύρου χτίστηκε το 1961 με την φροντίδα του αείμνηστου Σκυριανού αρχαιολόγου Γιάννη Παπαδημητρίου, του οποίου η προτομή τοποθετήθηκε το 1992 στο προαύλιο του Μουσείου.
Το μουσείο περιλαμβάνει (2) δυο αίθουσες με (10) δέκα προθήκες.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΝΟΥ ΦΑΛΤΑΙΤΣ
Το μουσείο λαϊκής τέχνης Μάνου Φαλτάιτς ιδρύθηκε το 1964. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει μια από τις πλουσιότερες ιδιωτικές συλλογές εγγράφων από την βυζαντινή εποχή μέχρι και την επανάσταση του 1821, όπου ανάμεσα στα πολύτιμα έγραφα ξεχωριστή θέση κατέχει η Προκήρυξη της Επανάστασης, από την Φιλική Εταιρεία καθώς και η αποκήρυξη της Επανάστασης από τον Πατριάρχη και τους Συνοδικούς. Υπάρχουν ακόμη σημαντικές εικόνες ανεκτίμητης αξίας , χειρόγραφα , προπλάσματα από αγάλματα βασιλέων και βιβλία σπάνιων εκδόσεων 16ου - 19ου αιώνα μεγάλης ιστορικής αξίας.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι η Σκύρος έχει εκλεγεί από την διεθνή σύναξη νέων αρχιτεκτόνων ( I.F.Y.A. ) ως ο τόπος συνεδρίου και διεξαγωγής διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία τον Σεπτέμβριο του 1989 με την συμμετοχή των αρχιτεκτόνων και διασήμων πολεοδόμων από 18 χώρες του κόσμου, επειδή ο παλιός οικισμός της παραμένει μοναδικής σημασίας, παλιάς νησιώτικης αρχιτεκτονικής.
ΤΟ ΑΛΟΓΑΚΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ
Στη Σκύρο ζει ένα μικρόσωμο αλογάκι που το ύψος του είναι περίπου 1 μέτρο έως 1,10 μέτρα, με πλούσια χαίτη και φουντωτή ουρά. Το χρώμα του είναι κόκκινο, καφέ, κεραμιδί και σπανιότερα λευκό ή μαύρο. Το αλογάκι αυτό είναι μια σπάνια ράτσα και δεν υπάρχει σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Το γεγονός αυτό το κάνει πολύτιμο ζωικό είδος και παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Τα οστεολογικά χαρακτηριστικά του μικρόσωμου αυτού σκυριανού αλόγου εκτός από το μέγεθός τους μοιάζουν πάρα πολύ με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά του μεγαλόσωμου αλόγου. Ανήκει επομένως και το σκυριανό αλογάκι στο είδος Equus cabalus, αλλά το μικρό του μέγεθος επέβαλε να χαρακτηριστεί ως ξεχωριστό υποείδος ή φυλή (ράτσα). Του δόθηκε η επιστημονική ονομασία Equus cabalus skyriano (σκυριανή φυλή). Δεν ονομάζεται Ιππάριο, αλλά ούτε και Πόνυ (pony).
Τα Πόνυ μικρά και κοντόχοντρα όπως είναι αποτελούν διαφορετική ράτσα αλόγου, ζουν στην Αγγλία , στη Σκωτία, στις βόρειες περιοχές της Ευρώπης, τα βρίσκουμε στους ζωολογικούς κήπους και εύκολα βλέπει κανείς ότι έχουν τελείως διαφορετική κατασκευή από τα σκυριανά. Έτσι καθιερώθηκε η ονομασία: " Σκυριανό αλογάκι ".
Το σκυριανό αλογάκι ήταν άλλοτε εξαπλωμένο σε μεγαλύτερη έκταση, ζούσε σε ολόκληρο τον Ελληνικό χώρο, στη Μικρά Ασία, στο Ιράκ και μέχρι προ ολίγον ετών στα βόρεια μέρη της Περσίας. Στις παραστάσεις των Αρχαίων Ελλήνων όπως είναι τα ανάγλυφα της πομπής των Παναθηναίων, του Παρθενώνα και αλλού, τα άλογα που εικονίζονται είναι μικρόσωμα και μοιάζουν στη μορφή απόλυτα με τα σκυριανά. Βλέπει κανείς πάντα τα πόδια του αναβάτη να κρέμονται πολύ κάτω από την κοιλιά του αλόγου, γεγονός που τονίζει το μικρό μέγεθος του ζώου. Αλλά και οι σκελετοί των αλόγων που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές στο Μαραθώνα και στη Βεργίνα ανήκουν σε μικρόσωμα άλογα όμοια με τα σκυριανά.
ΤΟ ΣΚΥΡΙΑΝΟ ΑΛΟΓΑΚΙ ΣΗΜΕΡΑ
Το σκυριανό αλογάκι δεδομένου ότι είναι μοναδικό στον κόσμο μαζί με το αγγλικό SHETLAND είναι αξιόλογο από πολιτιστικής άποψης καθώς και από άποψης προστασίας του περιβάλλοντος. Ο παραγωγός βέβαια της Σκύρου το βλέπει ως ένα ζώο που δεν παράγει πια, με αποτέλεσμα να δημιουργεί οικονομική και μόνο επιβάρυνση στην αγροτική του εκμετάλλευση.
Έτσι μπορούμε να πούμε ότι οι επιδοτήσεις είναι αυτές που συνέβαλαν αποτελεσματικά στην αύξηση των αλόγων με αποτέλεσμα να μην έχει εξαφανιστεί το είδος.
Σήμερα στο νησί ζουν περίπου 160 άλογα, ενώ ο Δήμος αντιλαμβανόμενος την ανάγκη επιβίωσή τους προσέφερε πάρα πολλά στρέμματα γης στη θέση Πόρτες - Αχερούνες από τη δημοτική περιουσία, κατάλληλης για να ζήσουν μέσα σε αυτήν όλα τα αλογάκια της Σκύρου.
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΛΙΣΕΩΣ.
Κωδικός 22220
Λιμεναρχείο Κύμης 22606
Λιμενικός Σταθμός Σκύρου 93475
Αστυνομία 91274
Περιφερειακό Ιατρείο 92222
Αρχαιολογικό Μουσείο 91327
Μουσείο Μάνου Φαλτάϊτ 91232 91150
Ταξί 91666
Υγρα καύσιμα – Μπαταρίες Στην Λινάρια, στο λιμάνι τις Σκύρου.
Τηλ. 93482 , 93376 Κιν. 6974838711
