Ταξιδιωτικό στη Σέριφο, ψάρεμα στο πιπέρι και τη σερφοπουλα

Από τον «Ταξιδευτή»

φωτο: www.photo-reporter.gr

Το νησί του Περσέα και των Κυκλώπων, η «σιδηρά νήσος» των Κυκλάδων απέχει από τον Πειραιά μόλις 2.5 ώρες με ταχύπλοο και 4.5 με το συμβατικό πλοίο. Φτάνοντας στο νησί, καθώς περνούν οι πρώτες ώρες συνειδητοποιείς  ότι θέλεις να μείνεις εκεί ακόμα λίγο, ακόμη μια μέρα, μέχρι να συναντήσεις τον Περσέα και τους κύκλωπες…

Το νησί της Σερίφου, «η σιδηρά νήσος» όπως
ονομαζόταν, σύμφωνα με την μυθολογία κατοικήθηκε από
πανίσχυρους και γιγαντόκορμους Κύκλωπες. Οι φοβεροί
Κύκλωπες κατοικούσαν στη σπηλιά κάτω από τον
Ψαρόπυργο, αλλά ως έργο, τους αποδίδεται η κατασκευή
μεγάλων τειχών σε όλο το νησί των οποίων τα απομεινάρια
λέγεται πως είναι τα τείχη της Λιόμαντρας και ο Άσπρος
Πύργος. Οι Κύκλωπες - τα παιδιά του Ποσειδώνα -
ήταν οι πρώτοι που εκμεταλλεύτηκαν τον ορυκτό πλούτο
του νησιού και δημιούργησαν έναν πρώιμο πολιτισμό που
αργότερα κληροδότησαν στους ανθρώπους.

Η Σέριφος ήταν γνωστή στα μυθικά χρόνια και για
έναν ακόμα λόγο. Ο Ακρίσιος, ο βασιλιάς του Άργους,
μαθαίνοντας από χρησμό ότι ο εγγονός του θα του στερούσε
τη ζωή, κλείδωσε την κόρη του Δανάη στο παλάτι, για να
μην αποκτήσει παιδί. Ο Δίας, όμως, ερωτεύτηκε την Δανάη
και μεταμορφωμένος σε χρυσή βροχή κατάφερε να ενωθεί
μαζί της και να την γονιμοποιήσει. Όταν ο Ακρίσιος ένιωσε
την μοίρα να τον απειλεί, έκλεισε την κόρη του και το
νεογέννητο γιο της σε ένα κιβώτιο και τους έριξε στη
θάλασσα. Το κιβώτιο προσάραξε στη Σέριφο, στα ανάκτορα
του Δίκτυ, του αδελφού του τύραννου Πολυδέκτη, που
πρόθυμα τους φιλοξένησε. Ο Πολυδέκτης ερωτεύτηκε τη
Δανάη και θέλοντας να ξεφορτωθεί τον γιο της Περσέα,
που στεκόταν εμπόδιο στα σχέδια του να την αποπλανήσει,
τον έστειλε να σκοτώσει την φρικτή Μέδουσα, τη θνητή
αδελφή των αθάνατων γοργόνων, που με το βλέμμα της
πέτρωνε όποιον την αντίκριζε.

Ο Περσέας σκότωσε το τέρας χρησιμοποιώντας δώρα των
θεών για όπλα, και κυρίως την ασπίδα που του έδωσε η
Αθηνά. Η ασπίδα λειτούργησε ως καθρέφτης και με τον τρόπο αυτό μπορούσε να τη βλέπει χωρίς να κινδυνεύει να πετρώσει. Ο Περσέας επέστρεψε στο νησί όπου επιδεικνύοντας το κεφάλι της Μέδουσας πέτρωσε τον Πολυδέκτη και αρκετούς από τους ακολούθους του.
Σύμφωνα με τον μύθο σε αυτό το γεγονός οφείλεται και η
πετρώδης μορφή του νησιού. Το γεγονός ότι πρώτοι
βασιλείς του νησιού θεωρούνταν ο Δίκτυς και ο
Πολυδέκτης, γιοι του Μάγνητος και εγγονοί του Αιόλου
υπονοεί πως οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν αιολικής
καταγωγής. Δεν είναι ίσως τυχαίο το γεγονός ότι το νησί το «δέρνουν» οι αέρηδες…

ΙΣΤΟΡΙΑ
Στην Σέριφο συναντάμε πρώτους τους Κρήτες κατά τη διάρκεια των προϊστορικών χρόνων να ανακαλύπτουν και να εκμεταλλεύονται τον
ορυκτό πλούτο του νησιού. Στα 1800 π.Χ. οι Μυκηναίοι
έφτασαν στη Σέριφο, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί οι Φοίνικες,
ενώ τα τείχη στη Λιόμαντρα, ο Άσπρος Πύργος και οι τάφοι στις
ίδιες περιοχές αποτελούν τα χνάρια της παρουσίας τους στο
νησί.
Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Σέριφος γνωρίζει μεγάλη
ανάπτυξη χάρη στα μεταλλεία της. Έχει ήδη γίνει ιωνική
αποικία και έχει υιοθετήσει το δημοκρατικό πολίτευμα.
Συμμετέχει στην αμφικτυονία της Δήλου, μπαίνει στην
Αθηναϊκή Συμμαχία και λαμβάνει μέρος στους περσικούς
πολέμους. Δυστυχώς πολλά από τα ευρήματα που
μαρτυρούν τον πολιτισμό εκείνης της εποχής λεηλατήθηκαν
και χάθηκαν στα χρόνια, ενώ ότι απέμεινε από τα ευρήματα της
περιόδου εκτίθενται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο της
Χώρας.

Η ελληνιστική εποχή άφησε πίσω της αρκετά
μνημεία, όπως μια ημικυκλική βάση, μια μεγάλη στρογγυλή
πέτρα από ελαιοτριβείο και το περίφημο Κάστρο της Γριάς,
όπου σώζονται ένα μέρος από τα τρία διαδοχικά τείχη του,
μια μικρή στέρνα, πήλινα τσακίσματα και κατεργασμένες
πέτρες.
Το 146 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το νησί, που
δέχτηκε και πλήθος πειρατικών επιδρομών αλλά διατήρησε
την αυτονομία του όσον αφορά την εκλογή των αρχόντων
του, σύμφωνα με το ρωμαϊκό δίκαιο, ενώ τη συγκεκριμένη  περίοδο η Σέριφος έγινε τόπος εξορίας Ρωμαίων αντιφρονούντων.

Κατά την διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
το νησί ήταν τόπος εξορίας πολιτικών καταδίκων και δεν
παρουσίασε κάποια ιδιαίτερη πρόοδο. Την περίοδο της
Ενετοκρατίας αντίθετα, η πολιτιστική και οικονομική
ανάπτυξη έφτασε πολύ ψηλά. Οι Ενετοί έφεραν σκλάβους
στο νησί και η λειτουργία των μεταλλείων ξανάρχισε μετά
από περίπου 1.000 χρόνια.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας το νησί βρίσκεται
στο έλεος πειρατικών επιδρομών και σταματά η λειτουργία
των μεταλλείων και μόνο στα νεότερα χρόνια, η ιστορία του νησιού
συνδέεται πάλι με αυτά, εφόσον στα 1870 οι πρώτες
εταιρείες εξασφάλισαν άδειες του ελληνικού δημοσίου για
την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων της Σερίφου.

Σήμερα οι κάτοικοι της Σερίφου έχουν μειωθεί και ασχολούνται μα  τον τουρισμό, τις αγροτικές εργασίες και το ψάρεμα.

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ

Λιβάδι :
Το λιμάνι και το τουριστικό κέντρο του νησιού όπου βρίσκεται και ο πυρήνας της νυχτερινής ζωής.

Λιβαδάκια :
Ο συγκεκριμένος οικισμός αποτελεί φυσική συνέχεια του Λιβαδιού και
εκτείνεται κατά μήκος της ομώνυμης παραλίας.

Ράμος :
Χωριό κτισμένο μετά την επανάσταση του 1821 από αγρότες που ζούσαν σε διάσπαρτες αγροικίες. Που αποτελεί οικιστική συνέχεια του Λειβαδιού.

Χώρα :
Η πρωτεύουσα του νησιού αποτελεί ένα πραγματικό στολίδι. Στενά  σοκάκια, παραδοσιακή  αρχιτεκτονική και εκπληκτική θέα, ενώ η πλατεία του Αγίου Αθανασίου, οι κυκλαδίτικοι ανεμόμυλοι, το νεοκλασικό δημαρχείο και το κάστρο συνθέτουν ένα γοητευτικό σκηνικό. Χτισμένη στα χρόνια της Ενετοκρατίας δεσπόζει, ως πραγματική βασίλισσα.

Γαλανή :
Το χωριό πήρε το όνομά του από τα αρχαία ορυχεία γαληνίτη που βρίσκονται στην περιοχή.

Κένταρχος :
Το χωριό του Κεντάρχου ή Καλλίτσου είναι ένα από τα γραφικότερα του νησιού.
Βρίσκεται χτισμένο σε μία πράσινη κοιλάδα που οδηγεί στη θάλασσα
και με την πρώτη ματιά καταλαβαίνεις πως δεν πήρε τυχαία το όνομα του που προέρχεται από την λέξη "κάλλιστον". Εδώ θα δούμε τα απομεινάρια από το θολωτό υπέργειο τάφο ενός Ρωμαίου εκατόνταρχου, παραδοσιακά ασβεστωμένα μονοπάτια και μία μικρή γραφική πλατεία.

Κουταλάς :
Οικισμός που δημιουργήθηκε στην περίοδο της εκμετάλλευσης του
ορυκτού πλούτου του νησιού στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα.

Μεγάλο Λιβάδι :
Με την έναρξη εξόρυξης μεταλλευμάτων στο νησί ξεκινά και η δημιουργία εργατικών οικισμών με κυριότερο το Μεγάλο Λιβάδι.
Στην άκρη της παραλίας του Μεγάλου Λιβαδιού σώζεται έως και
σήμερα το νεοκλασικό κτίσμα που στέγαζε το διοικητήριο της η
"Σέριφος-Σπηλιαζέζα", η εταιρεία εξόρυξης.
Περπατώντας στην παραλία μπορούμε να δούμε το σχολείο, τον αστυνομικό σταθμό, καταστήματα και το χημείο που πλέον είναι ερειπωμένα.
Μπροστά από τα γραφεία της εταιρείας υπάρχει το μνημείο που θυμίζει
την αιματηρή εξέγερση των μεταλλορύχων τον Αύγουστο του 1916.
Στον όρμο του Μεγάλου Λιβαδιού δεσπόζει επιβλητική η σκάλα
φόρτωσης-εκφόρτωσης μεταλλευμάτων και ένα εκπληκτικό
βραχώδες τοπίο που αγκαλιάζοντας την θάλασσα δημιουργεί
έναν φιλόξενο όρμο.

Μεγάλο Χωριό :
Ο οικισμός μεσουρανούσε στις αρχές του 20ου αιώνα με καταστήματα, νοσοκομεία και σχολεία!
Μετά το τέλος του μεταλλευτικού "πυρετού" ξεκίνησε  περίοδος παρακμής.
Σήμερα τα περισσότερα σπίτια είναι ερειπωμένα και το χωριό αποτελεί μοναδικό μνημείο της ακμής του παρελθόντος.

Παναγιά :
Το χωριό βρίσκεται περίπου 6 χλμ. βόρεια της χώρας.
Ο οικισμός χτίστηκε γύρω από βυζαντινό μοναστηριακό συγκρότημα με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και ξεχωριστή κυκλαδίτικη αισθητική, ενώ στο κέντρο του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου χτισμένη πριν τον 10ο αιώνα.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ;
Μουσείο Λαογραφικό :
Με μία επίσκεψη στο Λαογραφικό μουσείο που βρίσκεται στην χώρα,
μπορούμε να κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι στο παρελθόν και στην λαογραφική παράδοση της Σερίφου, ενώ ανοικτό θέατρο χωρητικότητας 300 θεατών, υπάρχει στον χώρο πίσω από το Λαογραφικό Μουσείο.

Άσπρος Πύργος :
Στον δρόμο ανάμεσα στη Χώρα και το Μ.Λιβάδι θα συναντήσουμε τον Άσπρο Πύργο, ο οποίος χρονολογείται στα χρόνια της ελληνιστικής περιόδου, ενώ ανατολικά από τον Άσπρο Πύργο διακρίνονται τα ερείπια του Κάστρου της Γριάς.

Ο Θρόνος του Κύκλωπα :
Πρόκειται για ένα ορθογώνιο οικοδόμημα μήκους 9 μέτρων και πλάτους 7 μέτρων το οποίο ως φρουρός του κόλπου του Μεγαλού λιβαδιού, κατασκευή γνωστή με τις ονομασίες Ψαρόπυργος, Θρόνος του Κύκλωπα ή καναπές.

Θόλος :
Πρόκειται για τα απομεινάρια ενός θολωτού υπέργειου ρωμαϊκού τύμβου στο χωριό Καλλίτσος, που οι ντόπιοι τον αποκαλούν απλουστευμένα θόλο.

Κάβος Σπαθί

Εδώ βρίσκεται ένας πέτρινος φάρος, χτισμένος το 1901 σε ύψος 65 μέτρων από τη θάλασσα.

Κάστρο :
Στο ψηλότερο σημείο της Χώρας, βρίσκονται ερείπια του Κάστρου
χτισμένο από βενετσιάνους. Ο αυλόγυρος του Αγ.Κων/νου
είναι μεγαλοπρεπείς με εκπληκτική θέα.

Μεταλλεία Μ.Λιβαδιού :
Στον γραφικό οικισμό του Μ.Λιβαδίουωο οποίος δημιουργήθηκε το 1880 κυρίως για να καλύψει τις ανάγκες  των ανθρώπων που εργάζονταν στα μεταλλεία, δεσπόζουν μεγαλοπρεπή  νεοκλασικά κτίρια που στέγαζαν το διοικητήριο και το νοσοκομείο της περιοχής, ενώ μπροστά από το διοικητήριο υψώνεται μνημείο προς τιμήν των νεκρών της αιματηρής απεργίας των μεταλλορύχων.
Εδώ μπορούμε να περπατήσουμε στις παλιές εγκαταστάσεις των μεταλλείων όπου θα συναντήσουμε και την γέφυρα φόρτωσης. Ακόμα, στον όρμο του Αλμυρού σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα μπορούμε να δούμε τα θολωτά καμαράκια με τις ιαματικές πηγές της περιοχής όπου σώζονται ακόμα οι λουτήρες.

Μονή Ταξιαρχών :
Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στους προστάτες του νησιού,
τους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, που επί τουρκοκρατίας αποτελούσε το θρησκευτικό και οικονομικό κέντρο του νησιού. Το τέμπλο της μονής έχει αγιογραφηθεί από τον Ε.Σκορδίλη με χαρακτηριστικά δείγματα της κρητικής αγιογραφικής σχολής. Ιδρύθηκε στα 1600 και ακολουθεί φρουριακή αρχιτεκτονική. Στο σκευοφυλάκιό του φυλάσσονται σημαντικά εκκλησιαστικά κειμήλια, χειρόγραφα και κώδικες. Η εικόνα του αρχαγγέλου Μιχαήλ θεωρήθηκε θαυματουργή, σύμφωνα με την παράδοση σηματοδότησε τον τόπο ανέγερσης της μονής καθώς μεταφερόταν από μόνη της εκεί, ενώ την είχαν τοποθετήσει σε άλλο σημείο.

Πλατεία Αγίου Αθανασίου :
Μία γραφική πλατεία εκπληκτικής ομορφιάς με το διόρωφο νεοκλασικού ρυθμού Δημαρχείο χτισμένο το 1907,  δεσπόζει δημιουργώντας μία εκπληκτική εναρμόνιση με το γύρω τοπίο και την γειτονική μητρόπολη του Αγίου Αθανασίου.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ
Ξεκινώντας από το λιμάνι και κάνοντας τον περίπλου του νησιού συναντάμε τις παραλίες: Αυλόμονας, Λιβαδάκια, Καράβι, Καλό Αμπέλι, Βαγία, Γόνεμα, Κουταλάς, Μαλλιάδικο, Μεγάλο Λιβάδι, Αβεσσαλός, Συκαμιά, Πλατύς Γιαλός, Κένταρχος, Αγ. Ιωάννης, Ψιλή Άμμος, Αγ. Σώστης και Λειά, λίγο πριν καταλήξουμε και πάλι στο λιμάνι της Σερίφου. 

ΓΙΑ ΨΑΡΕΜΑ
Το νησί έχει κρατήσει ζωντανό τον αιγαιοπελαγίτικο χαρακτήρα του και αποτελεί ένα από τους ωραιότερους προορισμούς όχι μόνο για την ομορφιά του αλλά και για τη μικρή απόσταση από την Αττική. Ένα ακόμη θετικό στοιχείο για εμάς τους αλιευτές είναι ότι πρόκειται για καλό ψαρότοπο, ενώ πολύ κοντά βρίσκονται οι νησίδες  πιπέρι και Σερφοπούλα είτε για ψαροντούφεκο, είτε για παραγάδια, είτε για βαθιά καθετή. Να σημειώσουμε τέλος ότι υπάρχουν ακόμη μέρη στο νησί που κρατάνε αστακούς.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Τα πανηγύρια του νησιού είναι πολλά και αρχίζουν από την παραμονή της γιορτής με τον εσπερινό.
Τα περισσότερα από αυτά συνοδεύονται με παραδοσιακές μελωδίες και χορούς σε ένα ξεχωριστό νησιώτικο γλέντι! Από τα πιο φημισμένα είναι:

5 Μαϊου:
Της Αγίας Ειρήνης στον Κουταλά.

21 Μαϊου:
Των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Βαγιά.

Του Αγίου Πνεύματος
στο Μ.Χωριό και στην Παναγιά τη Λιόμανδρα.

1 Ιουλίου:
Των Αγίων Αναργύρων στην Καλαβράτσενα και την Γαλανή.

17 Ιουλίου:
Της Αγίας Μαρίνας

27 Ιουλίου:
Του Αγίου Παντελεήμωνος

6 Αυγούστου:
Του Σωτήρος στο Καλό Αμπέλι και στον Πύργο.

14 Αυγούστου:
Από τις 14 Αυγούστου το βράδυ ξεκινούν τα πανηγύρια στις εκκλησίες
που είναι αφιερωμένες στην Παναγία στο Ράμμο, στη Σκοπιανή, στη Λιόμανδρα και συνεχίζουν στις 15 στον Άγιο Νικόλαο στον Πύργο.
Στις 16 το απόγευμα καταλήγουν στην Παναγία στο ομώνυμο χωριό με γλέντι και χορό γύρω από τη γέρικη ελιά στην πλακόστρωτη πλατεία.

23 Αυγούστου:
Της Παναγίας της Αιμιλιανής

7 Σεπτεμβρίου:
Του Αγίου Σώστη

8 Σεπτεμβρίου:
Της Παναγίας στον Αβεσσαλό

24 Σεπτεμβρίου:
Της Αγίας Θέκλας.

26 Σεπτεμβρίου:
Του Αγίου Ιωάννη.

8 Νοεμβρίου:
Στην Ιερή Μονή Ταξιαρχών που είναι και πολιούχος του νησιού.

25 Νοεμβρίου:
Της Αγίας Αικατερίνης.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις εκδηλώσεις του νησιού κατέχει το έθιμο της Καπετανίας
που γίνεται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, έχει τις ρίζες του στον απελευθερωτικό αγώνα κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και πρωτοεμφανίζεται τον 16ο αιώνα με στοιχεία λαϊκά και Χριστιανικά.

ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ
Διανομή Καυσίμων Diesel & Βενζίνης. Λιβάδι 51512

Ανεφοδιασμός Νερού από το Δήμο Σερίφου, Λιβάδι 51156

Ναυτικός Όμιλος Σερίφου, Ναυταθλητικές Δραστηριότητες. Πληροφορίες Λιβάδι 51888

Ναυτιλιακά Είδη Εμπορικό Κέντρο Λιβάδι 51888 - 6979317922

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΩΝ ΚΛΗΣΕΩΝ
Λιμεναρχείο 22810 - 51470
Αστυνομικός Σταθμός 22810 - 51300
Δήμος 22810 - 51210
Οδοντίατρος 22810 - 52324
Περιφεριακό Ιατρείο 22810 - 51202
Τουριστική Αστυνομία 171
Φαρμακείο 22810 - 51205