Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης Καραγεωργίου
Κεραία ή αντένα, είναι η διάταξη που τοποθετείται σε συσκευές ή κτίρια, υψώματα ή άλλα προφανή σημεία, για την εκπομπή και λήψη σημάτων.
Πιο συγκεκριμένα, είναι η διάταξη εκείνη, που χρησιμοποιείται για την εκπομπή και λήψη της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Ακριβέστερα η κεραία μετατρέπει σε ηλεκτρομαγνητική ενέργεια το σήμα που την τροφοδοτεί μια συσκευή εκπομπής σε ηλεκτρομαγνητικό κύμα στο χώρο και αντίστροφα.
Οι κεραίες, επινοήθηκαν μαζί με τις συσκευές ραδιοεπικοινωνιών και με το πέρασμα του χρόνου, η ποικιλία τους, είναι αντίστοιχη του εύρους των συσκευών εκπομπής – λήψης των σημάτων. Αναλόγως προς τον τύπο της συσκευής και το πεδίο χρήσης, έχουν ενταχθεί σε κατηγορίες όπως πιο κάτω:
- Δίπολα. Πρόκειται για μια διάταξη όπως προσδιορίζεται και από την ίδια τη λέξη και καλύπτουν φάσμα συχνοτήτων από 2 MHz έως 4 GHz.
- Κατακόρυφες κεραίες τύπου Marconi. Καλύπτουν μεγαλύτερο φάσμα συχνοτήτων από τα δίπολα και φθάνουν μέχρι τα 5Ghz. Για να λειτουργήσουν, χρειάζονται ‘γείωση’, σύνδεση δηλαδή με το έδαφος ή κάποια τεχνητή αγώγιμη επιφάνεια.
- Τύπου χοάνης, που χρησιμοποιούντα σε συχνότητες άνω του 1 GHz.
- Επίσης, βρόγχου, ρομβικές, τύπου ‘V’, ελικοειδείς κ.α.
Για οικιακή χρήση, υπάρχουν επίσης διάφοροι τύποι κεραίας που λειτουργούν υπό προϋποθέσεις :
- Τύπου Yogi, με προσανατολισμό προς την κεραία εκπομπής και εύρος λήψης ένα τόξο περίπου 20ο. Είναι αρκετά αξιόπιστη για λήψεις από μεγάλη απόσταση.
- Τύπου Panel, για υποδοχή σημάτων UHF. Πρόκειται για σύνθετη διάταξη 2 ή 4 διπόλων, που τοποθετούνται μπροστά από μεταλλικό πλέγμα.
- Οι συχνότητες ραδιοφωνίας, είναι οι γνωστές μπάντες των VHF ΚΑΙ FM. Εδώ χρησιμοποιείται ένα αναδιπλωμένο δίπολο, με συντονισμό στο μέσο της δέσμης 88-108 MHz.
- Για τα πάλαι ποτέ μεσαία - MW του ραδιοφώνου, αρκεί ένα απλό σύρμα, μήκος 5 μέτρων, τυλιγμένοι σαν πηνίο σε κύλινδρο διαμέτρου 10 εκ.
- Για τα βραχέα – SW του ραδιοφώνου, αρκεί μια ίδια διάταξη, όμως με μήκος από μισό ως δύο χλμ. και διάμετρο περίπου 100 μέτρα, όπου το ένα άκρο αφήνεται ελεύθερο στον αέρα και το άλλο συνδέεται στον δέκτη.
Σημειώνω εδώ, πως ένας τύπος κεραίας, είναι αυτός των ραντάρ, μόνο που στην περίπτωση αυτή είναι διαφορετικός ο τύπος δεδομένων που μετακινούνται.
Όσο αφορά στις δορυφορικές λήψεις, η διάταξη περιλαμβάνει το κάτοπτρο, που λειτουργεί σαν ανακλαστήρας υπέρ του LNB, της συσκευής λήψης. Το σήμα λαμβάνεται σε φάσμα συχνοτήτων από 9,5 ως 12 Ghz και μετατρέπεται σε χαμηλότερης συχνότητας, για να οδηγηθεί στον δέκτη μέσω του καλωδίου, από 800 Mhz ως 2,5 Ghz.
Η ανατομία της κεραίας, θα μας δείξει τρία τμήματα. Τον κατευθυντήρα, που ενισχύει το σήμα που δέχεται ή εκπέμπει. Τον ανακλαστήρα, που οδηγεί ‘καθαρό’ σήμα στην λήψη, απομονώνοντας παρεμβολές. Και το δίπολο, τον συντονιστή της ταλάντωσης εκπομπής και λήψης.
Είναι προφανές λοιπόν, πως μια καλή κεραία, πρέπει να απαρτίζεται από σωστά υλικά, στην τοποθέτηση της να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του κατασκευαστή της, μαζί με αυτές για την λειτουργία της συσκευής που θα συνοδεύει. Και τέλος, μια μέτρηση στασίμων και ισχύος από επαγγελματία ηλεκτρολόγο, θα τα δείξει όλα …