Κείμενο - φωτογραφίες : Σπύρος Χαλάστρας
Αναζητώντας ξωτικά και νεράιδες στη λίμνη
Μουτσάλια , εκεί στον Γράμμο…
Τι κοινό έχουν τρία περήφανα και από τα πιο όμορφα βουνά της Ελλάδας, ο Σμόλικας, ο Γράμμος και η Γκαμήλα; Για τους λάτρεις της ορεινής ζώνης με την ανεπανάληπτη χλωρίδα που κάθε εποχή προβάρει και ένα διαφορετικό κουστούμι χρωμάτων η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Τρείς πανέμορφες λιμνούλες αποτελούν το κερασάκι στην τούρτα που μας καλούν να γευτούμε αφού πάρουμε κάθε φορά την κλασσική απόφαση να αλλαξουμε για λίγο την ροή του χρόνου από την συνηθισμένη κλεψύδρα σε μια άλλη που οδηγεί σε κάποιους μυθικούς προορισμούς. Αυτούς που η παράδοση είναι ζυμωμένη μεταξύ θρύλου και πραγματικότητας.
Και για να επανέλθω, τρείς μαγικές αλπικές λίμνες, που επιτρέπουν την οπτική κατάκτησή τους μόνο σε αυτούς που έχουν ήδη διαλέξει κάποιο εναλλακτικό τρόπο ζωής, μια και το καλούπι του τετριμένου έχει σπάσει προ πολλού για αυτούς. Υπάρχουν βέβαια και οι δίδυμες λίμνες Φλέγκα στην καρδιά του εθνικού δρυμού της Βαλια Κάλντα αλλά γι αυτες θα πούμε περισσότερα κάποια άλλη φορά…
Ολες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, είναι λίγο απρόσιτες, και για να τις …πλησιάσεις πρέπει να προσπαθήσεις…Η ανταμοιβή είναι ανεκτίμητη και μεταφραζεται με άλλους κώδικες, αυτούς που δίνονται απλόχερα στους λάτρεις του άγνωστου και του συναρπαστικού.
Όμως …ακόμη εδώ είμαστε; Δεν είπαμε ότι μετά την θάλασσα η μετα το βαρύ καταχείμωνο παίρνουμε τα…βουνά, ότι ονόματα όπως Ζαγκραντένια, Βαλια Κάλντα, μαζί με τα ατελείωτα υπόλοιπα δαση τις χώρα ς μας αποτελούν μυθικούς προορισμούς, που πρέπει-το πρέπει με κεφαλαία-να πάμε να τους βρούμε…Τι χρειαζόμαστε; Ένα αυτοκίνητο 4Χ4 , ένα καλό χάρτη και…ατελείωτη διάθεση για νέες εικόνες, η για επανάληψη καπoιων που θεωρούμε ότι πρέπει να τις…εμπεδώσουμε καλύτερα.
Αυτή τη φορά το βελάκι στον πίνακα με τους στόχους βρήκε λίγο βόρεια στην ορεινή ζώνη του Γράμμου, με τα απίστευτα δάση οξυάς και πεύκου, που τα διασχίζουν κάποιοι δασικοί δρόμοι, αυτού που μας δίνουν την δυνατότητα να χαθούμε πάλι όσο μπορούμε περισσότερο σε αγαπημένα μέρη.
Από την Κόνιτσα πaίρνουμε το δρόμο προς Επταχώρι, αυτό το κομμάτι που κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι η ομορφότερη ορεινή ασφάλτινη διαδρομή της Ελλάδας. Ειδικά τώρα με την ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού όλος ο δρόμος είναι…δικός μας.
Δυο χιλιόμετρα πρίν το Επταχώρι στρίβουμε-υπάρχει πινακίδα-αριστερά προς Χρυσή και Πευκόφυτο. Τον ίδιο δρόμο φυσικά παίρνουμε όταν ερχόμστε από Κοζάνη. Ενας όμορφος, φιδωτός δρόμος αρχίζει να μας προετοιμάζει στην ευρύτερη δασωμένη ορεινή ζώνη του Γράμμου. Εξη χιλιόμετρα μετα την διασταύρωση , βρίσκουμε το πρώτο χωριό την Χρυσή ενώ τρια χιλιόμετρα στην συνέχεια συναντάμε το Πευκόφυτο. Κλασσικά ορεινά χωριά όπου μπορούμε να προμηθευτούμε νερό από κρυστάλλινες πηγές η βρυσες. Οι φιλοξενοι κάτοικοι, πρόθυμα θα σας ενημερώσουν για οτιδήποτε. Η βιασύνη μας να προσπεράσουμε και το τελευταίο σημείο πολιτισμού δεν κρύβεται… Ο προορισμός μας δεν είναι άλλος από την μικρή αλπική λίμνη Μουτσάλια του Γράμμου, που προσπαθούμε να φανταστούμε την μορφή της.
Μπαίνουμε σε ένα κόσμο καταπράσινο, σιωπηλό και ανόθευτό . Αντιλαμβανόμαστε εικόνες χωρίς όρια, ομορφιά χωρίς τέλος. Καθώς οδηγούμε στον βατό χωματόδρομο, κάθε τόσο βλέπουμε πληροφοριακές πινακίδες που μας ενημερώνουν για το υψόμετρο, την απόσταση καθώς και τις…συντεταγμένες, χιλια μπράβο για όποιον το σκέφτηκε.
Από το Πευκόφυτο μέχρι τη λιμνούλα η απόσταση είναι είκοσι χιλιόμετρα. Σε κάποιο σημείο της διαδρομής , κάποιο ξεχασμένο μαρμαρινο μνημείο, μας θυμίζει τα θλιβερά γεγονότα του εμφυλίου. Μνήμες που δεν πρέπει να ξεχνάμε , κάποια ονόματα πεσοντων, δεν έχει σημασία από ποια πλευρά, που χάθηκαν πρίν γνωρίσουν τη ζωή. Στενάχωρος στοχασμός, που διακόπτει όλη αυτή την φυσική πανδαισία. Πολύ κοντά κάποιος σκίουρος, εμφανίζεται από το πουθενά, ανάμεσα από τα δένδρα, τι ξέρει αυτός από πολέμους;
Ας κλείσουμε την παρένθεση χωρίς όμως να την ξεχάσουμε και συνεχίζουμε. Τα πευκοδάση αρχίζουν να δίνουν σιγά-σιγά την θέση τους στα ομορφότερα ίσως δένδρα της ελληνικής επικράτειας, τις οξυές, με το απαράμιλλο φύλλωμα και τους γνώριμους γκρίζους κορμούς. Τελικά η Ελλάδα μπορεί να είναι μικρή στον χάρτη, αλλά να την υπολογίσει κανείς τριδιάστατη με τις εκατοντάδες πλαγιές των βουνών που πολλαπλασιάζουν την έκτασή της , είναι…τεράστια, για σκεφτείτε το…
Μετράμε αντίστροφά τα χιλιόμετρα, ρουφώντας άπληστα ότι ξετυλίγεται μπροστά μας και …σόκ. Ξαφνικά ανάμεσα από τις οξυές , δεξιά μας, δίπλα στον χωματόδρομο κάποιες πράσινες ανταύγειες ένα γνωστό καθρέπτισμα νερού και..φρενο. Ετσι απότομα…λές και η μικρή λίμνη που απλώνεται μπροστά μας, θα φοβηθεί και θα εξαφανιστεί μακρυά από τα αδιάκριτα βλέμματά μας…
Ενας κουκλίστικος καμβάς όπου η φύση εξάντλησε όσο πράσινο χρώμα είχε για να την προσφέρει σαν ανταμοιβή σε όσους τυχερούς δοκίμασαν για λίγο τα αυτοκίνητα που τους έφεραν μέχρι εδώ.
Το μόνο που σκέπτομαι να πάρω είναι η φωτογραφική μηχανή, το κλείστρο της οποίας θα γνωρίσει δοξες…Πιο μπροστά όμως θαθελα να κάνω αυτό που θεωρώ καλύτερο, να καθησω σε ένα ένα πεσμένο κούτσουρο και να αφήσω το βλέμμα μου να γλιστρήσει, να τριγυρίσει σε αυτόν τον υδάτινο καθρεπτη, με τα σκιερά δάση που έχει για κορνίζα ,
Απολυτη ησυχία μονο το θρόισμα των φύλλων από τον αδύναμο άνεμο , με κανουν να νομίσω ότι σε λίγο θα έχω παρέα νεράιδες και ξωτικά της λίμνης, αυτής που αν σκεφθούμε και δούμε με τα μάτια της ψυχής, ίσως θεωρήσουμε ότι συντηρείται από τα δάκρυα κάποιων μόνιμων κατοίκων της.
Προσπαθώντας να έχω μια…σφαιρική εικόνα της λίμνης, κάνω το γύρο της ανάμεσα στα δένδρα, βρίσκοντας κάθε τοσο ένα διαφορετικό σημείο αναφοράς. Ευτυχώς σκέπτομαι που είναι καλά κρυμμένη από τις καταστροφικές…Λαιστρυγόνες, εδώ στα 1.720 μέτρα υψόμετρο, που δεν συναντήσαμε ουτε ένα αυτοκίνητο…Από μια μεριά καλύτερα…
Επειδή από το τραπέζι πάντα πρέπει να σηκώνεσαι οχι τελείως χορτάτος , έτσι και εδώ δεν θέλω να την χορτάσω εντελώς…την άλλη φορά το υπόλοιπο. Δύσκολη απόφαση να ξαναμπουμε στο αυτοκίνητο. Μπορούμε να γυρίσουμε από τον ίδιο δρόμο πίσω η να συνεχίσουμε για το ορεινό χωριό Αετομηλίτσα και από εκεί στην εθνική οδό. Επιλέγουμε την δεύτερη περίπτωση, ευτυχώς. Τα 13 χιλιόμετρα μέχει την Αετομηλίτσα είναι ένας τέλειος τρόπος…αποσυμπίεσης με τα ατελείωτα και απάτητα δάση οξυάς, τις πρωτόγνωρες χωμάτινες διαδρομές και πάντα μπροστά μας η μαγική εικόνα της λιμνούλας.
Πισω από μια στροφή κάνει την εμφάνισή το χωριό της Αετομηλίτσας που τα τελευταία χρόνια αρχίζει και ξαναζεί από τους απανταχού σκορπισμένους κατοίκους της καθώς και από τους επισκέπτες της ορεινής Ελλάδος.
Το λιτό ταβερνακι είναι ότι πρέπει για την περιπτωσή, ενώ απο εδώ ένας χωματόδρομος συνεχίζει για το γυμνό πλέον τμήμα του Γράμμου, τις Αρρένες. Η Αετομηλίσα στα 1.550 μέτρα υψόμετρο είναι το ψηλότερο κατοικίσιμο ελληνικό χωριό, εν δεν με απατά η μνήμη μου.
Από εδω η θέα είναι ατελείωτη, μπροστά ο Σμόλικας , η Γκαμήλα με τις δικές τους αλπικές λίμνες και πιο κοντά κυλά νωχελικά τα νερά του ο Σαραντάπορος. Ποσο μικρή που είναι η Ελλάδα. Και πόσο μεγάλη…
Ευχή μας, είναι όταν θα ξανάρθουμε να τα βρούμε όλα όπως τα είδαμε, χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη παρέμβαση-βλέπε …αξιοποίηση- και μια συμβουλή, επισκεφθείτε αυτόν τον ευλογημένο τόπο όσο ακόμη υπάρχει, αυτόν που καθώς κατηφόριζα για τον κεντρικό οδικό άξονα προς Κόνιτσα , αναρωτιόμουν αν αυτά που είδα ήταν πραγματικά η ένα όμορφος αντικατοπτρισμος και ασυναίσθητα κοίταξα προς το μέρος της φωτογραφικής μηχανής…
ΧΡΗΣΙΜΑ
Πληροφορίες για την διαδρομή μεχρι την λίμνη μπορείτε να πάρετε από το τελευταίο χωριό Πευκόφυτο, ενώ καλό είναι να είστε εφοδιασμένοι με ένα καλό χάρτη της περιοχής, για την συνέχιση της διαδρομής μέχρι την Αετομηλίτσα. Το σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση να χαθείτε.
