Κείμενο - φωτογραφίες : Γιώργος Στογιάννης

Με τα μάτια ενός καπετάνιου
Νότιος Πολικός Κύκλος – Μέρος 2ο

Με τα κιάλια βλέπαμε καθαρά τους λιγοστούς κατοίκους, που μαζεύτηκαν στην παραλία. Από τα βιβλία πλοήγησης του Αγγλικού ναυαρχείου μάθαμε πως οι κάτοικοι είναι 850, εκ των οποίων πολλοί λεπροί. Γι' αυτό δεν βγηκαµε έξω. Τα περίφημα αγάλματα κολοσσοί,
φαίνονται από μακριά. Τα περισσότερα είναι στην πολύ απότομη και βραχώδη παραλία. Περάσαμε ήσυχη εκεί, αν σκεφθούµε τι ακούγαμε κάθε μέρα στα ραδιόφωνα.

Παρακολουθούσα μόνο αγγλόφωνου ς και ισπανόφωνους σταθμούς, επειδή γνωρίζω αυτές τις δύο γλώσσες. Κρατούσα σnμειώσεις πρόχειρες των κυριότερων ειδήσεων και μετά τις μετέφραζα στα ελληνικά . Τις κολλούσα στον πίνακα ανακοινώσεων για να τις διαβάζουν όλοι. Αυτή τη δουλειά μού την είχε αναθέσει ο πλοίαρχος, σαν καθημερινό καθήκον, εκτός από τη βάρδια μου. Στην Ελλάδα τότε το ραδιόφωνο και οι εφημερίδες το είχαν κάνει πρώτο θέμα, ιδίως εμάς στο πετρελαιοφόρο που είμαστε οι μόνοι Έλληνες. Δεν ήξερε κανείς τι απογίναμε.

Μάθαμε ότι τον πλοίαρχο του πλωτού εργοστασίου Βίλχελμ Ράιχερτ και 237 από το πλήρωμά του και από τα πλnρώματα των τεσσάρων κυνηγών πλοιαρίων, όλοι Γερμανοί και Νορβηγοί, τους έκλεισαν στις φυλακές του Περού. Το κάθε κρότος τότε, διά της διπλωματικής; οδού, προσπαθούσε να σώσει τους δικούς του. Eπειδή καταλαβαίναμε ότι θ' ανησυχούσαν οι δικοί μας στην Ελλάδα, παρακαλέσαμε τον κ. Γράτσο να τους ειδοποιήσει πως είμαστε καλά. Το έκανε αμέσως και κατά τον καλύτερο τρόπο. Για 44 οικογένειες. Το άρπαξαν όμως και οι ειδήσεις. «Έδωσε σημεία ζωής το OIympic Splendour, αλλά κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται». Ύστερα από δύο χρόνια, που γύρισα στο σπίτι μου, τα έλεγε κλαίγοντας η μακαρίτισσα η μάνα μου. Tnv άλλn μέρα, στα σπανιόλικα, άκουσα ότι τα υπόλοιπα 13 πλοιάρια που είχαν σημαία Παναμά και Ονδούρας, έφθασαν και έδεσαν ασφαλέστατα στο λιμάνι Μπαλμπόα του Παναμά. Το πρόβλημα πλέον έμεινε στα πέντε αιχμαλωτισθέντα στο Περού. Εναντίον αυτής της χώρας, είχε ξεσηκωθεί διεθνής κατακραυγή. Τα ραδιόφωνα ούρλιαζαν όλη μέρα. Ο φαλαινοθηρικοί στόλοι ήταν ασφαλισμένοι στους Λόιντς του Λονδίνου, κατά παντός κινδύνου. Για την καθυστέρηση ο Αρίστος θ' αποζημιωνόταν προς 30.000 δολάρια την κάθε μέρα. Συνεπώς ούρλιαζαν και οι Λόιντς. Συναυλία διαμαρτυριών γινόταν και εμείς ... ψαρεύαμε!

Ένα πρωί μάς ήλθε μία βάρκα με ντόπιους κι ένα γράμμα, από τον Χιλιανό ρωμαιοκαθολικό παπά που ζnτούσε κάτι φάρμακα. Τα βάλαμε σ' ένα σάκο και τον μαϊνάραμε στη βάρκα με
ένα σχοινί. Μετά την αναχώρησή τους, πετάξαμε στη θάλασσα το σάκο και το σχοινί γιατί φοβόμαστε τη λέπρα. Όταν τελικά έληξε το επεισόδιο, με καταδίκη του Περού από το διεθνές δικαστήριο, έφθασε και η ώρα να ξεκινήσουµε.

Ξημέρωσε η 14η Δεκεμβρίου 1955. Το πρόβλημα ήταν πού θα συναντηθούμε για να ξαναγίνουμε ομάδα. Το σnμείο συναντήσεως το καθόρισε το γραφείο του Μόντε Βιδέο. Στον Ανταρκτικό κύκλο και 179 μοίρες δυτικό μήκος κοντά στο νησάκι Σκωτ. Ανοικτά από τnν περιοχή των παγόβουνων. Όμως το πλωτό εργοστάσιο και τα άλλα πλοιάρια, για να κατευθυνθούν στο ραντεβού αυτό θα περνούσαν κοντά από τη νήσο του Πάσχα και έπρεπε να πάρουν όλα καύσιμα από εμάς. Συνεννοηθήκατε λοιπόν, με τον ασύρματο, να τους περιμένουμε εκεί που ήμασταν. Άρχισαν να φθάνουν στις 22 Δεκεμβρίου και μέχρι τα Χριστούγεννα είχαν όλοι εφοδιασθεί. Την επομέvn ξεκινήσαμε σαν ιδιωτικός στόλος με πορεία νοτιοδυτική, στο νότιο Ειρηνικό προς την Ανταρκτική. Είχε πλέον αρχίσει n φαλαινοθηρική περίοδος κι εμείς θα φθάναμε καθυστερημένοι. Οι 18 στόλοι των άλλων κρατών, που είχαν άδεια να θηρέψουν, δεν έχασαν χρόνο. Όταν περάσαμε τον Ανταρκτικό κύκλο, στις 4 Ιανουαρίου 1956, πρώτn μας επαφή στο ραδιοτnλέφωνο ήταν ο φαλαινοθηρικός στόλος τnς Νέας Ζηλανδίας. Μας ειρωνεύθηκαν, «ψάχνατε πολλές
μέρες να βρείτε τον πόλο;».
H γραμμή των παγόβουνων, επειδή η εποχή ήταν προχωρnμένn, είχε υποχωρήσει προς το νότο αρκετά, και τα νερά ήταν καθαρά από πάγους. Έτσι πλέαμε ολοταχώς προς τη θάλασσα του Ross, προς τον «κόλπο των φαλαινών». Στις 78 μοίρες νότιο πλάτος, παγόβουνα στον ορίζοντα. Άρχισε το κυνήγι των πολύ μεγάλων κητών. Βρεθήκαµε ανάμεσα στους δύο νότιους πόλους, το γεωγραφικό και το μαγνnτικό. Παρουσιάσθnκε πρόβλημα με τις πυξίδες. Μαγνητική και γυροσκοπική ήταν σαν να τρελάθηκαν. Τότε θυµήθηκα τα διδάγματα της Βαλτιμόρης. Χρnσιμοποιώντας ένα χάρτη PoIar Transverse Μερκατορικό, κατέφυγα και στην πυξίδα Sun. Είχα αρκετά καλά αποτελέσματα, αλλά σ' αυτό το όργανο υπάρχει μία απαραίτητη προϋπόθεση, να έχεις καλό στίγμα. Σ' αυτό με βοήθησε το Erebus, το μοναδικό ηφαίστειο της Ανταρκτικής. Βρίσκεται σε ύψος πάνω από 3.700 μέτρα και είναι ορατό από πολύ μακριά.

Εκείνn τη χρονιά «καλοκαίρι» νοτίου πόλου, από τέλος Σεπτεμβρίου έως μέσα Μαρτίου, έκαναν προετοιμασίες όλα τα μεγάλα κράτη για το διεθνές γεωφυσικό έτος, που θα άρχιζε την επόμενn περίοδο. Στnν περιοχή, όπου ήδn βρισκόμαστε εμείς για φαλαινοθnρία, ήρθαν οι Αμερικανοί με το παγοθραυστικό Atka. Αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις συνεργάστηκε με τα δύο δικά μας. Βοήθησαν και τους βοηθήσαμε. Γενικά είχαν 7 βαπόρια, 21 υδροπλάνα ή αεροπλάνα με σκι, και 1.800 άτομα προσωπικό. Έκαναν προκαταρκτικές έρευνες για να κατασκευάσουν τις βάσεις όπου θα έμεναν οι ερευνητές και τεχνικοί την επόμενη χρονιά.
Τους είχαμε κοντά μας, επί περίπου ένα μήνα. Ανταλλάξαμε επισκέψεις στα βαπόρια και

ξεναγήσεις. Εμείς από το ένα βαπόρι στο άλλο παγαίναμε μόνο με διπλάρωμα. Είχαν σκοπό να κατασκευάσουν, όπως μας είπαν, 14 βάσεις σε διάφορες τοποθεσίες της Ανταρκτικής. Τραβούσαν αεροφωτογραφίες και έκαναν γεωτρήσεις, όπου υπήρχε στεριά, για να εξετάσουν το έδαφος.
Πέταξα κι εγώ μαζί τους ακριβώς πάνω από τον πόλο. Δεν βλέπεις τίποτα το σπουδαίο. Ένα απέραντο λευκό οροπέδιο. Δεν υπάρχει ούτε ίχνος από τη νορβηγική σημαία και την τέντα που έστησε ο πλοίαρχος Ρόαλντ Αμούδσεν στις 14 Δεκεμβρίου 1911. Το συναίσθημα όμως
είναι απερίγραπτο. Η πτήση, με την επιστροφή, είχε μήκος περίπου 1.650 μίλια, ανάμεσα από τα βουνά Queen Maud, και διάρκεια 6 ώρες.

Ξεκινήσαμε από τον κόλπο των φαλαινών. Φυσικά είχαμε απόλυτα καλές καιρικές συνθήκες. Κοντά στον πόλο, σε πλάτος 89 μοίρες νότιο, κάναμε και μία αναγκαστική προσγείωση με τα σκι του αεροπλάνου. Παραμείναμε στο έδαφος δηλαδή στον πάγο, περίπου μισή ώρα λόγω υπερθερμάνσεως του αριστερού κινητήρα. Δεν βγήκαμε όμως έξω. Το θερμόμετρο έδειχνε -71 βαθμούς κελσίου.

Eπειδή πάντα ήθελα να βλέπω και να μαθαίνω, ζητούσα και ευτυχώς μου έδιναν άδειες, να επισκέπτομαι τα βαπόρια τους και τις εγκαταστάσεις τους. Φυσικά όλα αυτά γίνονταν τις
ελεύθερες ώρες μου, γιατί στο πετρελαιοφόρο που υπηρετούσα ήθελα να είμαι απολύτως εντάξει στα καθήκοντά μου. Εντυπωσιάστηκα από τις προμήθειες και τα υλικά που είχαν. Όταν τελείωναν με τα προκατασκευασμένα κτίρια θα άφηναν μέσα, σαν πρώτη δόση, 3.000 τόνους τρόφιμα, εργαλεία, όργανα και διάφορα απαραίτητα. Επίσης, σε πελώριες μεταλλικές δεξαμενές θα άφηναν 10.000 τόνους κηροζίνη. Οινοπνευματώδη δεν είχαν καθόλου μαζί τους Το ποτό απαγορευόταν. Τους κερνούσαμε εμείς, που σαν πιο πονηροί, τα είχαμε κρυμμένα. Τελικά με απόφαση του αρχηγείου τους, οι βάσεις θα γίνονταν στις 64 μοίρες δυτικό μήκoς, στη νήσο Anvers.
Έφυγαν και μείναμε πάλι μόνοι μας, συντροφιά με τα παγόβουνα. Αργότερα μάθαμε ότι κατασκεύασαν μόνιμες επιστημονικές βάσεις και άλλα κράτη όπως Αγγλία, Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Ινδία, Κίνα, Κορέα, Νέα Ζηλανδία, Νότιος
Αφρική, Ουρουγουάη, Πολωνία, Xιλή. Από την πλευρά της Τασμανίας είχαν έλθει και οι Ρώσοι. Τους ακούγαμε στο ραδιοτηλέφωνο, ιδίως το παγοθραυστικό τους Lena, αλλά δεν τους είδαμε. Ήταν πολύ μακριά. Η βάση που εγκατέστησαν τότε, είναι αυτή που έχουν
σήμερα οι Γάλλοι.

Πολύ παλαιότερα, πριν γίνουν αυτές οι βάσεις, που έχουν όλα τα μέσα για να είναι δυνατή n παραμονή ερευνητών σε καταστάσεις υπερβολικού ψύχους, εθεωρείτο αδιανόητο ένα
τέτοιο εγχείρημα. Τρεις άνθρωποι σε όλη την ιστορία της Ανταρκτικής; κατάφεραν να ξεχειμωνιάσουν ολομόναχοι και να επιζήσουν σ' αυτή την παγωμένη κόλαση. Σε απόλυτο σκοτάδι που διαρκεί έξι μήνες τον Ανταρκτικό χειμώνα: Ο Βέλγος Adrien Gerlache το 1898.
Ο Άγγλος Morris C. Lesterτο 1921. Ο Αμερικανό; Richard Ε. Byrd το 1934.
Σήμερα, σε μόνιμες βάσεις με όλες τις ανέσεις και προ πάντων θέρμανση, ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες, ιατρική παρακολούθηση, μεγάλες αποθήκες τροφίμων, εφοδίων και καυσίμων, ξεχειμωνιάζουν σε πολυάριθμα γκρουπ, ερευνητές και τεχνικοί από διάφορες χώρες. Ωστόσο δεν θεωρούνται μόνιμοι κάτοικοι, ούτε τα εδάφη αυτής της έκτης ηπείρου κατέχονται από καμία χώρα.
Είναι φoβερή στο κλίμα, αλλά ασύγκριτα υπέροχη στην όψη. Μερικές από της ετήσιες αναφορές των επιστημόνων είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Ο θερμότερος μήνας είναι ο Ιανουάριος, κατά τον οποίο n μέση θερμοκρασία, στην επιφάνεια της θάλασσας, είναι -5 βαθμοί Κελσίου. Επομένως εκεί δεν βρέχει ποτέ. Μόνο χιονίζει. Νότιο Πολικό Σέλας βλέπαμε στην αρχή και το τέλος των εποχών. Φαίνεται βέβαια και σε περιοχές έξω από τον πολικό κύκλο. Ο νότιος μαγνητικός πόλος τότε ήταν στις 66 μοίρες νότιο πλάτος και 139 μοίρες ανατολικό μήκος. Σήμερα, έχει προχωρήσει μερικά μίλια προς δυσμάς.

Zήτησα κι έλαβα άδεια, από τον πλοίαρχο μας, να κάνω ένα γύρο με τα κυνηγά πλοιάρια για να παρακολουθήσω τους περίφημους καμακιστές στη δράση τους. Μου έδειξαν πολλά από τα κόλπα τους. Το μόνο που ούτε το συζητούν είναι το πώς καταλαβαίνουν από
απόσταση ποια φάλαινα είναι θηλυκή και μάλιστα εγκυμονούσα. Το μυστικό τους το σεβάστηκα. Μεταδίδεται από γενεά σε γενεά.

Να περιγράψουμε ένα κτύπημα. Η θέση του καμακιστή είναι μία πολύ γερά στερεωμένη μεταλλική πολυθρόνα στο πιο εμπρός μέρος της πλώρης. Υπερυψωμένη, ώστε να έχει τέλεια θέα. Υπάρχει διπλή πανίσχυρη ζώνη, όπου δένεται ο καμακιστής γιατί n πλώρη, όταν έχει φουσκοθάλασσο, σκαμπανεβάζει και τραντάζεται απότομα. Εμπρός του, σε σιδερένια προέκταση της πλώρης, είναι το κανονάκι. Εκτοξευτήρας λέγεται. Το καμάκι μακρύ, χαλύβδινο και φοβερό. Σε σχήμα μεγάλου βέλους, του οποίου τα πτερύγια μόλις εισέλθουν βαθειά στο σώμα του κήτους, ανοίγουν και δεν μπορεί να ξαναβγεί. Στο πίσω μέρος, το καμάκι συνδέεται με ισχυρό ηλεκτρικό καλώδιο και ελαστικά σωλήνα πεπιεσμένου αέρα. Ο καμακιστής φορά ένα κράνος, όπως των πιλότων αεροπλάνων, με ακουστικά και μικρόφωνο για να έχει προφορική επικοινωνία με τη γέφυρα του βαποριού. Σε περίπτωση βλάβης υπάρχει και εναλλακτική συνεννόηση, με τα χέρια. Δηλαδή, αν σηκώσει οριζοντίως το δεξί ή το αριστερό, σημαίνει στρίψτε λίγο δεξιά ή αριστερά. Και τα δύο χέρια κάθετα σημαίνει κράτει οι μηχανές. Από τη γέφυρα του πλοιαρίου τον παρακολουθούν συνεχώς; Για τις φάλαινες Ψάχνει το ελικόπτερο. Μόλις εντοπίσει ένα κοπάδι, δίνει το στίγμα προς όλα τα κυνηγά πλοιάρια.

Βρίσκομαι όρθιος πίσω από τον καμακιστή και κρατιέμαι γερά από τα ρέλια. Πλησιάζουμε το κοπάδι. Είναι περισσότερα από δέκα κήτη. Τεράστια και πανέμορφα. Το χρώμα τους δεν
είναι ακριβώς, μπλε. Μάλλον ανοιχτό γκρι. Αλλά όπως γυρίζουν στον ήλιo εκπέμπουν γαλάζιες ανταύγειες. Στο πλεύσιμό τους ακολουθούν τον κυμματισμό. Σκαμπανεβάζουν αργά και μεγαλόπρεπα. Εμείς πλησιάζουμε σιγά-σιγά από πίσω. Μας έχουν αντιληφτεί αλλά δεν πανικοβάλλονται. Είναι ήσυχα και φιλικά. Εκείνη τη στιγμή, ήξερα πως τα συναισθήματα τα δικά μου και του καμακιστή διαφέρουν. Δεν συμφωνούσα με το φόνο ενός τόσο υπέροχου πλάσματος. Το εμπόριο όμως δεν έχει αισθήματα.

Παρακολουθούσα τα χέρια του. Στο αριστερό ήταν το xειριστήριo της σκόπευσης. Στο δεξί τρεις μεγάλοι διακόπτες; σε σχήμα λεβιέ. Μόλις ικανοποιήθηκε στη σκόπευση, έσπρωξε το
μεσαίο λεβιέ προς τα εμπρός και σαν κεραυνός έφυγε το φοβερό καμάκι και μπήχτηκε βαθειά στη ράχη της φάλαινας. Το κήτος τινάχτηκε προς τα πάνω, σχεδόν όλο έξω από το νερό. Μετά με τον δεξιό λεβιέ έστειλε πανίσχυρη ηλεκτρική εκκένωση που κεραυνοβόλησε τη φάλαινα. περίμενε, ας πούμε, ένα λεπτό να βεβαιωθεί ότι ηρέμησε. Ύστερα ο αριστερός λεβιές, μέσω του ελαστικού σωλήνα, φούσκωσε το κήτος, με υπερβολικά πεπιεσμένο αέρα, σαν μπαλόνι για να μη βουλιάξει. Όλα είχαν τελειώσει σε ελάχιστο χρόνο. 'Ενας ναύτης, με ειδικό εργαλείο, έκοψε το καλώδιο και τη σωλήνα. Στην άκρη τους, έδεσε μια σημαδούρα με ανακλαστήρα του ραντάρ, για να μπορούμε να τη βρούμε αργότερα. Το βαποράκι, πάντα υπό τις οδηγίες του καμακιστή, συνέχιζε ολοταχώς για να κτυπήσει την επόμενη ενήλικη αρσενική μπλε φάλαινα.

Ένοιωθα το σάλιο μου πικρό. θυµήθηκα τη μάνα μου που, όταν ήμουν πιτσιρίκος, μου έλεγε: «Ποτέ μην χτυπήσεις κάποιον, πιο αδύναμο από σένα». Παρ' όλο τον τεράστιο όγκο της και τη δύναμή της n φάλαινα συγκρινόμενη με την ισχύ πλοιαρίου και τα τεχνικά μέσα που διαθέταμε, ήταν πράγμα- τι πιο αδύναμη από εμάς. 'Ισως μου φάνηκε άνανδρο αυτό που κάναμε.

Κάθε κυνηγό πλοιάριο, σε μία βάρδια ήταν ικανό να σκοτώσει 6 έως 8 μπλε φάλαινες και να τις ρυμουλκήσει προς το πλωτό εργοστάσιο. Το κυνήγι ρυθμιζόταν ανάλογα με την ικανότητα του εργοστασίου να διαμελίσει και να επεξεργασθεί ένα συνολικό αριθμό κητών. Εκεί το πλήρωμα εργαζόταν σε τρεις οκτάωρες βάρδιες, όλο το 24ωρο και όλες τις ημέρες. Είναι παράξενο να μιλάμε για «ημέρες» στον πολικό κύκλο, όπου επί έξι μήνες ο ήλιος δεν
έχει ανατολή ούτε δύση. Απλά κάνει κύκλους πάνω από τον ορίζοντα. Τις «ημέρες» τις καθορίζει το ρολόι και το ημερολόγιο.

Στα πλευρά του πλωτού εργοστασίου, κατά μήκος, ήταν πάντα δεμένες ψόφιες φάλαινες. Όταν διπλαρώναμε το πετρελαιοφόρο, αυτές χρησίμευαν σαν τεράστια; μαξιλάρες για να μην αγγίζει το ένα βαπόρι στο άλλο και γίνει ζημιά. Δέναμε κάβους και χαλύβδινα σύρματα μεταξύ των βαποριών και τα δύο σκάφη γίνονταν ένα. Επικοινωνούσαμε με γέφυρα. Τους δίναμε καύσιμα και εφόδια περίπου μία φορά το μήνα. Επίσης, εμείς στο πετρελαιοφόρο, κάθε δεξαμενή που άδειαζε, την πλέναμε. Αφού την καθάριζαν οι ναύτες από τα κατάλοιπα και την επιθεωρούσαν οι Γερμανοί χημικοί τις γεμίζαμε φαλαινόλαδο και τις σφραγίζαμε. Τις ελεύθερες ώρες μας πηγαίναμε στο εργοστάσιο. Πρώτα οι ασθενείς για να τους εξετάσουν οι γιατροί. Τις απογευματινές ώρες, όλοι στον κινηματογράφο.

Τεμαχισμός

Τα πρωινά στο κυρίως κατάστρωμα του εργοστασίου παρακολουθούσαμε τον τεμαχισμό μιας φάλαινας που διαρκούσε περίπου μισή ώρα. Για μας τους Έλληνες ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. Η μυρωδιά πάνω στο Olympic Challenger, από το βράσιμο του λίπους ήταν πολύ έντονη και αηδιαστική. Στους μέσα χώρους όμως και στα διαμερίσματα υπήρχε
κλιματισμός. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι, στους πολικούς κύκλους όταν λέμε κλιματιστικό, εννοούμε θέρμανση. Όπως στις πολύ θερμές χώρες, όταν λέμε θερµοκήπιο, εννοούμε ψυχροκήπιο.
Λοιπόν, το πλωτό εργοστάσιο στην πρύμνη έχει μια μεγάλη γλίστρα. Όταν το κυνηγό πλοιάριο ρυμουλκήσει τη φάλαινα έως εκεί, οι ναύτες του εργοστασίου, του πετούν δύο ισχυρά σύρματα με κοφτερούς γάντζους για να πιάσουν γερά το κήτος Κατόπιν το βίντσι του εργοστασίου βιράρει τη φάλαινα από τη θάλασσα, μέσω της γλίστρας, στο κατάστρωμα. Ταυτόχρονα οι τεμαχιστές που περιμένουν από τα πλάγια, χαράσσουν με μεγάλα ημικυκλικά μαχαίρια το δέρμα της μέχρι βάθους περίπου 30 πόντους, που έχει το λίπος της. Αυτές τις πελώριες φέτες τις αρπάζει ο γάντζος ενός γερανού, τις σηκώνει ψηλά και τις ρίχνει σε άλλες μικρότερες γλίστρες που οδηγούν στα καζάνια του εργοστασίου. Πάμε τώρα κάτω από το κυρίως κατάστρωμα, εκεί που βρίσκονται τα καζάνια, οι θερμαστές λιπαντές, µηχανικοί, ηλεκτρολόγοι και τα διάφορα µμηχανήματα. Ένας άλλος κόσμος. Αντί για πολικό Ψύχος, υπάρχει n ζέστη της κόλασης. Από την έντονη μυρωδιά, μερικοί παθαίνουν αιμορραγία της μύτης. Εμείς που είμαστε συνηθισμένοι στο κατάστρωμα και στο ύπαιθρο, για να κατέβουμε στο µμηχανοστάσιο πρέπει να γδυθούμε τουλάχιστον από τη μέση και πάνω. Σε λίγο θα γυαλίζουμε από ιδρώτα.

Το λίπος σιγοβράζει στα καζάνια και με τη μέθοδο Ντελαβάλ, δηλαδή με τη φυγόκεντρο δύναμη ενός μηχανήματος δια- χωρίζεται το φαλαινόλαδο από διάφορα παράσιτα υλικά. Τέλος, καθαρό και έτοιμο για χρήση, μέσω των σωληνώσεων κυλάει στις δεξαμενές. Καθεμιά από αυτές χωρά περίπου 1.000 τόνους δηλαδή το λάδι 45 Μπλε ή 120 Σπερμ φαλαινών.

Συνεχίζεται