Κείμενο - φωτογραφίες : Γιώργος Στογιάννης

ΣΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ

Νότιος Πολικός Κύκλος
του Γεωργίου Στογιάννη, Πλοιάρχου Ε.Ν. 

3ο μέρος.

 
Ξαναφοράμε ρούχα ισχυρού ψύχους και επιστρέφουμε στο κατάστρωμα. Οι πόρτες που βγάζουν στο ύπαιθρο είναι διπλές. Ανάμεσά τους υπάρχει ένας χώρος, σαν μικρό δωμάτιο, για να περιμένουμε λίγο να συνηθίσει το σώμα μας στην αλλαγή θερμοκρασίας.
Στο κατάστρωμα συνεχίζεται ο τεμαχισμός Πρώτα αφαιρείται το συκώτι, που με ελαφρά πίεση εγκλωβίζεται και σφραγίζεται μέσα σε ειδικά μικρά βαρελάκια. Από τις σιαγόνες, με ηλεκτρικά πριόνια λαμβάνονται οι μπαλένες, το φαλαινοκόκκαλο και τα δόντια. Από το κεφάλι τnς Σπερμ φάλαινας, το σπερματσέτο. Τέλος κόβονται μεγάλα κομμάτια ψαχνό που με κατεργασία θα γίνουν πίτες για ζωοτροφές ή λιπάσματα ή κονσέρβες κρέας; φάλαινας. Μια μικρή μπουλντόζα εργάζεται συνεχώς με βάρδιες. Σπρώχνει και πετά στα θάλασσα ότι απομένει άχρηστο. Το κατάστρωμα, στο τέλος κάθε οκτάωρης βάρδιας, πλένεται με καυτό νερό και βούρτσα. Να σημειώσουμε ότι n επιφάνειά του συνολικά υπερβαίνει το εμβαδόν ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου.

Αφού προηγουμένως μιλούσαμε για θερμοκρασίες, ας πούμε λίγα ακόμα που απεικονίζουν το πολικό περιβάλλον. Ξεκινάμε από τn βάση ότι n ανώτερη θερμοκρασία μέσα στον Ανταρκτικό κύκλο είναι πάντα αρνητική. Δηλαδή κάτω από τους μηδέν βαθμούς Κελσίου. Ακόμη και τους «καλοκαιρινούς» μήνες. Προς τα κάτω, στον πολικό «χειμώνα», υπάρχουν διάφορες γνώμες. θα λάβουμε υπ' όψιν τις αναφορές αυτών που ξεχειμώνιασαν εκεί, καθώς και όσων έζησαν σε «θερινές χιονοθύελλες. Είναι γνωστό ότι ο άνεμος κατεβάζει γενικά την υπάρχουσα θερμοκρασία, γι' αυτό χρησιμοποιούμε τους ανεμιστήρες στα σπίτια μας.

Ως παράδειγμα, σε πίνακα τnς εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας τις Αργεντινής, όταν είναι -45 και φυσά άνεμος μόνο 8 Μποφώρ, από τον πόλο, τότε n θερμοκρασία γίνεται -120 βαθμούς Κελσίου. Σε περιπτώσεις όμως ισχυρότερου ανέμου, δηλαδή χιονοθύελλας, έχει μετρηθεί στους -193. Επισήμως, οι -96 βαθμοί Κελσίου θεωρούνται ως μέσn θερμοκρασία τις Ανταρκτικής; Ωστόσο από δικές μου μετρήσεις, καθώς και πολλών αλλοδαπών συναδέλφων, σε περιπτώσεις νοτίων ανέμων, έπιανε χαμηλότερες τιμές. Γνώρισα ένα Δανό φαλαινοθήρα αξιωματικό, που είχε λάβει μέρος σε πολλές αποστολές, να επιμένει ότι σε θύελλα προερχόμενη από το νότιο πόλο, εξακρίβωσε -195. Οι δικές μου μετρήσεις, αυτές που έγραφα στο ημερολόγιο του βαποριού, έφθαναν ως -108 βαθμοί Κελσίου, μέσn θερμοκρασία εβδομάδος.

Παγόβουνα και παγοθραυστικά

Και δύο κουβέντες για τα παγόβουνα. Υπάρχουν πολλά είδn πάγου στις πολικές θάλασσες. Στα περισσότερα απ' αυτά ανοίγουν δίαυλοι τα παγοθραυστικά βαπόρια, που είναι κατασκευασμένα για να σπάνε τον επιφανειακό πάγο, μέχρι ορισμένου πάχους. Από εκεί και πέρα, δεν γίνεται τίποτα. Ο πάγος στη θάλασσα δημιουργείται σχεδόν ξαφνικά, προς το τέλος κάθε ‘καλοκαιρινής’ περιόδου. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή των ναυτιλλομένων να μην τους πήξει το βαπόρι στον πάγο. Σ' αυτή την περίπτωση θα μείνουν αιχμάλωτοι μέχρι το επόμενο πολικό «καλοκαίρι». Φυσικά για ν' αποφύγουμε μια τέτοια ... συμφορά, προσέχουμε και παρακολουθούμε διάφορες μετεωρολογικές ενδείξεις. Προ πάντων όμως την καθημερινή πτώση της θερμοκρασίας θαλάσσης σε βάθος 5-10 μέτρων.

Κίνδυνο σοβαρό αποτελούν τα παγόβουνα. Είναι προϊόντα της στεριάς και όχι της θάλασσας. Γι' αυτό αποτελούνται πάντοτε από γλυκό αποσταγμένο νερό. Στα σημεία όπου ένας παγετώνας, σε κατηφορικό έδαφος, καταλήγει και συνεχώς προεκτείνεται από την παραλία προς τα βαθειά νερά, κάποια στιγμή θα σπάσει και θα επιπλεύσει. Μετά αρχίζει να παρασύρεται από τα ρεύματα, βγαίνει στ' ανοιχτά και ταξιδεύει. Συνήθως, οι ναυτικοί με τη λέξη παγόβουνο εννοούν ένα κομμάτι ίσο ή μεγαλύτερο από το βαπόρι τους. Πάντως και τα μικρότερα είναι επικίνδυνα γιατί σε σύγκρουση μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στο σκάφος, ακόμη και στα ύφαλα. Επιπλέουν κατά το 1/9 του όγκου τους έξω από την επιφάνεια και κατά τα 8/9 υποβρυχίως. Μερικά είναι αφάνταστα μεγάλα, σαν πραγματικά βουνά.

Υπέροχα στη θέα. Όταν τα κοιτούσα ένοιωθα πόσο μικρός είναι ο άνθρωπος και πόσο παραφουσκωμένος ο εγωισμός του. Χωρίζονται σε δύο είδη, ως προς το σχήμα τους. Τα Tabular, που n επάνω επιφάνειά τους είναι επίπεδη σαν τραπέζι, και τα Glacier που είναι ογκόπαγοι ακανόνιστου σχήματος. Αυτά επειδή υποβρυχίως τα τρώει n θερμοκρασία της θάλασσας, που είναι πάντα πιο υψηλή και σταθερότερη από της ατμόσφαιρας, κάποια στιγμή χάνουν την ευστάθεια και τουμπάρουν. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το πότε. Αλίμονο αν βρεθεί κοντά τους ένα βαπόρι.

Και άλλες δύο κουβέντες για τα παγοθραυστικά. Είναι ειδικής κατασκευής και έχουν τα εξής χαρακτηριστικά. Μεγάλο φάρδος και σχετικά μικρό μήκος. Ισχυρή ιπποδύναμη, ικανό να γέρνει µεχρι και 50 μοίρες, χοντρές ατσάλινες λαμαρίνες που συνδυάζονται με εξίσου πανίσχυρο σκελετό, το τιμόνι και οι προπέλες προστατεύονται από προφυλακτήρες. Τα περισσότερα είναι ηλεκτροκίνητα για καλύτερες και σύντομες μανούβρες, ειδικής κατασκευής πλώρα, έχουν μεγάλες δεξαμενές καυσίμων και πολλές προμήθειες για να είναι αυτόνομα επί μακρύ χρονικό διάστημα. Το πρώτο παγοθραυστικό βαπόρι, με όνομα «Eisbrecher», ναυπηγήθηκε το 1871. Σήμερα, n εξέλιξη τους είναι εντυπωσιακή.

Το ελικόπτερο, όταν αποδεκατιζόταν ένα κοπάδι φαλαινών, έψαχνε να βρει την τοποθεσία άλλου κοπαδιού. Έτσι βοηθούσε πολύ την επιχείρηση. Το μόνο του μειονέκτημα ήταν ότι δεν μπορούσε να βγάλει στίγματα ακριβείας. Η προσέγγισή του άγγιζε τα δέκα μίλια. Μόνος του ο πιλότος, ο Φρίτζ, δεν γινόταν να χρησιμοποιήσει εξάντα φυσαλίδας, ούτε παλινώριο. Τα χέρια του έπρεπε να βρίσκονται διαρκώς στο χειριστήριο. Τότε δεν υπήρχε αυτοματισµός, ούτε σύστημα Doppler. Για τις αντιστοιχίες, γύριζε τη μύτη του ελικοπτέρου δύο, τρεις φορές και μετά μετέδιδε τις μετρήσεις από το ραδιοτηλέφωνο. Την υπόλοιπη δουλειά την είχα αναλάβει κατά διαταγή του πλοιάρχου μας. Έβαζα τις αντιστοιχίες στο χάρτη, έπαιρνα το περίπου στίγμα και πάλι το μετέδιδα στα κυνηγά πλοιάρια.
Ένα μεσημέρι ο Φριτζ μας κάλεσε στο ραδιοτηλέφωνο και ζήτησε να μιλήσει στον πλοίαρχο Ράιχερτ που ήταν και γενικός αρχηγός μας. Τον ειδοποίησα αμέσως καθώς και τον δικό μας πλοίαρχο. Σταθήκανε όλοι για ν' ακούσουμε τι ήταν αυτό το έκτακτο. Πράγματι, ανέφερε ότι εντόπισε ένα ασυνήθιστα μεγάλο παγόβουνο. Ο κάπταιν Ράιχερτ ζήτησε λεπτομέρειες. Το σχήµα του, φαινόταν από ψηλά, περίπου τετράγωνο. Η μία πλευρά µμετρήθηκε 97 μίλια.

Μας έδωσε και δύο αντιστοιχίες από το κέντρο της πλευράς αυτής 1) Προς την κορυφή του βουνού Siple 146 µοίρες και 2) Προς τη νήσο Shepard 195 μοίρες Αρκετά στοιχεία για στίγμα νεκράς ακριβείας. Ανέφερε επίσης, ότι n επιφάνειά του φαινόταν σχεδόν επίπεδη. Δηλαδή μάλλον ήταν του τύπου Tabular. Το έβαλα στο χάρτη, υπό την επίβλεψη του πλοιάρχου μου, και η θέση του έβγαινε στις 71 μοίρες νότιο πλάτος και 128 μοίρες δυτικό γεωγραφικό μήκος. Στο σημείο εκείνο το ελάχιστο βάθος της θάλασσας; ήταν 507 οργιές ή 939 μέτρα.

Συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο πλοιάρχων, να ειδοποιήσει τηλεγραφικώς την εταιρεία ο δικός μας στα φρανκολεβαντίνικα, για να μην εμπλακούν στο θέμα οι δημοσιογράφοι. Έτσι κι έγινε. Τελικά ο Φριτζ μας πληροφόρησε ότι κοντά στο απίθανο παγόβουνο, και μέχρι την ισοβαθή των χιλίων, υπήρχαν τρία κοπάδια Μπλε φαλαινών . Αποφασίστηκε να πλεύσει όλος ο στόλος προς το στίγμα του πρώτου κοπαδιού.

Την επομένη, στην τρίτη βάρδια, φθάσαμε. Τα κυνηγά ξεχύθηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις για φάλαινες. Εμείς αφού είχαμε πιάσει το παγόβουνο στο ραντάρ, προσπαθούσαμε να το δούμε και με τα κιάλια. Υπήρχε μια αθούρα, που έκανε λευκό τον ορίζοντα. Πάντως προσεκτικά πλησιάζαμε. Ξαφνικά κτύπησε το τηλέφωνο στη γέφυρα και μας ειδοποίησαν από το μηχανοστάσιο για απότομη πτώση της θερμοκρασίας θαλάσσης. Αυτό ήταν το πρώτο σινιάλο. Σε λίγο το είδαμε χωρίς κιάλια. Ένας απέραντος, πανύψηλος, κατάλευκος όγκος. Μείναμε όλοι άφωνοι. Αξέχαστο θέαμα.

Το απόγευμα λάβαμε τηλεγράφημα από τον κ. Γράτσο. Να το µετρήσουµε προσεκτικά και με ακρίβεια. Επίσης, να βεβαιωθούμε ότι είναι μονοκόμματο. Ζητούσε να συνεχίσουμε στα φρανκολεβαντίνικα. Ώστε αποκλείστηκε, κατά κάποιο τρόπο, ο Γερμανός γενικός αρχηγός. Ο πλοίαρχος μας όμως από ευγένεια, τον ενημέρωνε σε όλα και εγγράφως. Τη δουλειά των μετρήσεων μου την ανέθεσαν, μαζί με τον Φριτζ και οι δύο πλοίαρχοι. Θα μας απασχολούσε αρκετές μέρες.

Γι' αυτό καταστρώσαμε πρόγραμμα. Τέσσερα δρομολόγια με επιστροφή για το μήκος, την κατεύθυνση και το ύψος των πλευρών. Ακόμη δύο διαγώνια για να σιγουρευτούμε πως είναι συνεχές και χωρίς ρωγμές. Κάθε μέρα υπολογίζαμε καινούριο στίγμα. Η µμετακίνηση του ήταν πολύ αργή, και πάντα εξ ανατολών προς δυσμάς. Αντίθετη από την περιστροφή της γης. Επομένως, απομακρυνόταν από τη θάλασσα Ross Προς τη θάλασσα Αμούντσεν, στο αιώνιο ταξίδι του γύρω από το νότιο πόλο. Περίπτωση να λιώσει δεν υπήρχε γιατί, όπως, φαινόταν, θα έμενε πάντα στον Ανταρκτικό κύκλο, δηλαδή σε θερμοκρασίες πολύ πιο κάτω από το μηδέν.

Με τον Φριτζ είχαμε καλή κι ευχάριστη συνεργασία. Πρώην πιλότος της χιτλερικής αεροπορίας. Κάποτε τον κατέρριψαν στη Σκωτία και μετά ήταν αιχμάλωτος στον Καναδά. Το ελικόπτερο, τύπου BeII, μας χωρούσε άνετα, μαζί με διάφορα όργανα που φέραμε μαζί μας Την πρώτη μέρα κάναμε μια απλή διαδρομή της μιας πλευράς, ας πούμε ΑΒ του παγόβουνου και τη µετρήσαµε δύο φορές, στο πήγαιν' έλα μόνο με το κοντέρ. Μας βγήκε 96,8 ναυτικά μίλια ή 180 χιλιόμετρα. Σημειώνουμε ότι σ' εκείνο το γεωγραφικό πλάτος, το ναυτικό μίλι ισούται με 1.859 μέτρα. Στην επιστροφή, στο κατάστρωμα του πλωτού εργοστασίου, µετρήσαµε προσεκτικά τα καύσιμα που περίσσευαν. Έπειτα υπολογίσαμε πόσα περισσότερα μίλια θα μπορούσαμε να κάνουμε αν την επομένη, η άλλη πλευρά μάς έβγαινε μεγαλύτερου μήκους.

Το αποτέλεσμα ήταν λίγο πάνω από 200 μίλια. Τζίφος. Τον ρώτησα αν μπορούσαμε ν' αφαιρέσουμε κάποιο βάρος και να πάρουμε μαζί μας μερικά δοχεία κηροζίνη, για να τα προσθέσουμε στο ντεπόζιτο στην επιστροφή. Η απάντηση ήταν ότι το ελικόπτερο είχε κάποιο περιθώριο βάρους ακόμη. Αστείο που ζυγιστήκαμε και οι δύο, καθώς και τα όργανα που κουβαλούσαμε, για ν' αποφασίσουμε. Τη λύση την έδωσε ο πλοίαρχος Ράιχερτ. Διέταξε το παγοθραυστικό Olympic Hope να πλεύσει 80 μίλια, προς συνάντηση μας την επομένη, κι έτσι αποκτήσαμε ελευθερία μαζί μ' αυτή που μας έδιναν τα μπιτόνια, σχεδόν 300 μίλια. Τα παγοθραυστικά είχαν κύκλο προσνηώσεως ελικοπτέρου καθώς και τρόπο ανεφοδιασμού του.

Ξεκινήσαμε χαρούμενοι το άλλο πρωί για νέες μετρήσεις. Με την προϋπόθεση καλού καιρού και της απουσίας δυνατού ανέμου. Το ύψος του παγόβουνου, πάνω από το νερό, υπολογίστηκε με τον εξάντα και με το υψόμετρο, αλλά ύστερα από πολλές προσπάθειες. Μέσο ύψος λοιπόν 48 μέτρα. Δηλαδή υποβρυχίως θα ήταν ακόμη άλλα 384. Από τις ενδείξεις του χάρτη βεβαιωθήκαμε πως δεν θα άγγιζε το βυθό. Όλα αυτά φυσικά υποθέτοντας ότι και ο πάτος του παγόβουνου θα ήταν εξίσου επίπεδος. Όταν φθάσαμε στη «γωνία» Β που είχαμε σημειώσει την προηγούμενη μέρα, διαπιστώσαμε ότι απείχε αρκετά από του να είναι «ορθή». Η φύση, ποτέ δεν φτιάχνει τέλεια τετράγωνα ούτε τέλειους κύκλους. Αυτά βρίσκονται στις επινοήσεις του ανθρώπου.

Τη γωνία Β τη μέτρησα με το παλινώριο ανεξαρτήτως προσανατολισμού, και με τον εξάντα οριζοντίως. Ήταν 80 μοίρες . Πρόγραμμα είχαµε να μετρήσουμε τη δεύτερη πλευρά, ΒΓ, και να επιστρέψουμε μετρώντας την πρώτη διαγώνιο ΓΑ. Ύστερα από 89 ναυτικά μίλια φθάσαμε στη γωνία Γ. Ήταν πολύ ανοικτή, φαινόταν αμβλεία. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε γωνία, έτσι όπως την εννοούμε στη γεωμετρία. Ευτυχώς είχαμε καλή ορατότητα και βλέπαμε αρκετά μεγάλο τμήμα των πλευρών. Αυτό το παγόβουνο, από κάπου είχε ξεκοπεί άτσαλα. Πιθανώς, αποτελούσε κομμάτι μιας τεράστιας γλώσσας παγετώνα.
Για να μετρήσω τη γωνία, κάναμε τρεις βόλτες από μεγάλο ύψος ώστε να βλέπουμε περισσότερο βάθος στον ορίζοντα. Με τον εξάντα, το παλινώριο και τη μύτη του ελικοπτέρου. Καταναλώσαμε περίπου μισή ώρα καύσιμα, εκτός, προγράμματος. Τελικά ήταν 112 μοίρες. Θα την ελέγχαμε πάλι όταν ολοκληρώναμε το σχήμα του παγόβουνου σε τετραγωνισμένο χαρτί. Το πρόβλημα τώρα ήταν, από πού θα επιστρέψουμε.

Κανονικά, θα έπρεπε να διασχίσουμε τη διαγώνιο με κατεύθυνση ΓΑ, αλλά δεν είμαστε σίγουροι, πόσα μίλια θα μας έπαιρνε. Ήταν ζήτημα αν θα έφθαναν τα καύσιμα. Το παγοθραυστικό μάς περίμενε στη μέση της πλευράς ΑΒ. Το αποφασίσαμε, αλλά με κρύα καρδιά, και αφού πρώτα είχαμε επαφή μεταξύ τους και τους ζητήσαμε να πλεύσουν ολοταχώς και να μας περιμένουν στη γωνία Α.
Από το ατελές ακόμη σκίτσο που είχα κάμει και λαμβάνοντας το μισό της γωνίας Γ, δηλαδή 56 μοίρες από την πλευρά ΒΓ, χάραξα μια πορεία και ξεκινήσαμε. Υπολογίζαμε πως το κρησάρισμα θα μας έπαιρνε πάνω από μία ώρα, ενώ το παγοθραυστικό θα χρειαζόταν τρεις ώρες για να φθάσει στη γωνία Α. Ταξιδεύαμε καλά. Όταν όμως πια το κοντέρ έδειχνε πως πλησιάζαμε τα εβδομήντα μίλια, άρχισε να φυσά δυνατά ούριος άνεμος . Μας έδινε κάποια ώθηση, αλλά ήταν κίνδυνος. Εμφανίστηκαν και πουλιά θαλαοσοβάτες που προμηνύουν θύελλα. Φοβηθήκαμε γιατί βρισκόμαστε στη μέση του πουθενά και αν μας συνέβαινε κάποια ατυχία, κανείς δεν θα μπορούσε να μας βοηθήσει. Εκεί που είμαστε μόνο ένα άλλο ελικόπτερο ή αεροπλάνο θα μας εντόπιζε.

Αποφασίσαμε να κατέβουμε στην παγωμένη επιφάνεια και ν' αδειάσουμε όλα τα μπιτόνια στο ρεζερβουάρ. Πριν χειροτερέψει ο καιρός. Το προσγείωσε προσεκτικά ο Φριτζ, με τη μουσούδα κόντρα στον άνεμο. Μου είπε ότι θα κρατούσε τη μηχανή στo ρελαντί, για κάθε ενδεχόμενο. Αυτό σήμαινε πως θα κατέβαινα μόνο εγώ στον πάγο για να κάνω τη μετάγγιση της κηροζίνης. Το θερμόμετρο στο ύπαιθρο έδειχνε -68 βαθμούς Κελσίου. Αφού εργαζόμαστε όλοι σ' εκείνη την περιοχή της γης, φορούσαμε και τα κατάλληλα ρούχα, γάντια, μπότες και γυαλιά θυέλλης. Όλα μελετημένα για τον πολικό κύκλο. Κατέβηκα και αναπάντεχα γλίστρησα, μέχρι τα πέδιλα του ελικοπτέρου. Λίγο τρόμαξα αλλά συνήλθα και κατάλαβα ότι ο πάγος ήταν πολύ σκληρός. Οι μπότες δεν έπιαναν καθόλου βάθος , όπως γίνεται στο χιόνι. Ο Φριτζ μου μαϊνάρισε το πρώτο μπιτόνι μ' ένα σκοινάκι. Πήρα το σχοινάκι και το τύλιξα στο πέλμα της δεξιάς μπότας μου για να την κάνω πιο τρακτερωτή. Το ίδιο έκανα και με το δεύτερο σκοινάκι στην αριστερή. Σε λίγα λεπτά είχα τελειώσει. Το κρύο ήταν απερίγραπτο. Η θερμοκρασία, σε λίγη ώρα, κατέβηκε στους -72.

Ξεκινήσαµε πάλι. Τώρα καύσιμα είχαμε αρκετά. Σε λίγο μιλήσαμε στο ραδιοτηλέφωνο με το παγοθραυστικό. Είχε τον καιρό δευτερόπρυμα. Αργούσε ακόμη για το σημείο του ραντεβού, στη γωνία Α. Επενέβη στη συζήτηση και ο κάπταιν Ράιχερτ που, όπως φαίνεται, μας παρακολουθούσε. Του είπαμε πως ακολουθούμε τη διαγώνιο ΓΑ σε ευθεία γραμμή επί ενενήντα μίλια και ακόμη δεν βλέπουμε άκρη. Διέταξε το παγοθραυστικό να εκπέμπει, συνεχώς με τον ασύρματό του το γράμμα R κι εμείς να λαμβάνουμε αντιστοιχία του με το ραδιογωνιόμετρο του ελικοπτέρου. Την αντιστοιχία αυτή θα τη χρησιμοποιούσαμε σαν πορεία συνάντησης σε περίπτωση μεγάλης ανάγκης. Μας τόνισε ότι πάνω από την επιτυχία της αποστολής, ήταν η ασφάλειά μας.

Πριν προφθάσει να πει κάτι άλλο, είδαμε τη γωνία Α λίγο δεξιά μπροστά μας. Σήμερα μπορώ να πω ότι τέτοια χαρά σπάνια την ξανάνιωσα στη ζωή μου. Ο Φριτζ ξεφώνησε: «Βλέπεις ότι βλέπω;». Την προσπεράσαμε ευθεία γραμμή για να μετρήσουμε τα μίλια. Ήταν 118 όλα μαζί. Δηλαδή πάνω από 219 χιλιόμετρα. Λίγα λεπτά πτήση ακόμη, να βεβαιωθούμε και για τη γωνία Α. Έβγαινε 88 μοίρες.

Συνεχίζεται